Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Kaganiec na zatory płatnicze

EP
Mimo działających od trzech lat przepisów mających chronić firmy budowlane przed nieuczciwymi kontrahentami, którzy nie chcą płacić należności, problemów z odzyskaniem pieniędzy nie ubywa. Budowlańcy uważają, że Ustawa o gwarancji zapłaty jest martwa i proponują zastąpienie jej hipoteką budowlaną.

Czy hipoteka budowlana rozwiązałaby problem odzyskiwania należności przez firmy budowlane?

- W ciągu pierwszych dwóch lat (2000 - 2002) działania prowadzona przeze mnie firma straciła 140 tys. zł. To był efekt niezapłaconych należności przez generalnego wykonawcę inwestycji.__W Polsce jest coś nie tak z przepisami - pomyślałem - mówi inżynier Tadeusz Jurkiewicz, absolwent Politechniki Krakowskiej, który ponad ćwierć wieku pracował za granicą jako menedżer w budownictwie (18 lat w Kanadzie). - Napisałem wówczas duży artykuł do "Rzeczpospolitej", przedstawiając rozwiązania, które regulują przepływem płatności w budownictwie w innych krajach. Wszędzie zdarzają się nieuczciwi wykonawcy i inwestorzy, ale mimo to interesy każdego uczestnika procesu budowlanego: od architekta, geodety, dostawcy materiałów budowlanych, po drobnego podwykonawcę, są tam zabezpieczone. Tym zabezpieczeniem jest hipoteka budowlana.
Pierwsza próba zainteresowania polskiej opinii publicznej rozwiązaniami dotyczącymi gwarancji płatności w budownictwie stosowanymi w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Francji, Niemczech, Szwajcarii i wielu innych krajach, zbiegła się w czasie z działaniami ustawodawcy. W kodeksie cywilnym znalazł się art. 6471 o współodpowiedzialności finansowej inwestora i wykonawcy, a w listopadzie 2003 r. weszła w życie Ustawa o gwarancji zapłaty. Minęły 3 lata ich funkcjonowania, a małe firmy wciąż bankrutują wykorzystane przez sprytnych zleceniodawców. Jak wyliczyła "Gazeta Prawna", co trzeci dług w naszym kraju dotyczy procesu budowlanego, a firmy windykacyjne tylko w ub.r. z budownictwa starały się odzyskać aż 9 mld zł.
- Ostatnio w Katowicach upadek dwóch wielkich firm wykonawczych doprowadził do bankructwa sześćdziesięciu małych podwykonawców. Podaję przykład katowicki, gdyż kierowana przeze mnie firma polsko-kanadyjska ma tu swoją siedzibę. Hipoteka budowlana uniemożliwiłaby taką sytuację, ponieważ tworzy ona pewną procedurę, która nie dopuszcza do wypłaty pieniędzy generalnemu wykonawcy, jeśli ten nie zapłacił wszystkim podwykonawcom. Chroni również inwestora. Obecne przepisy narażają go bowiem na ryzyko podwójnej zapłaty: jeśli inwestor przelał środki na konto generalnego wykonawcy, ale ten nie rozliczył się z podwykonawcami, to mogą oni wystąpić z roszczeniem do inwestora. To efekt wspomnianej wcześniej współodpowiedzialności finansowej - mówi inż. Tadeusz Jurkiewicz.
W dużym skrócie procedura gwarancji zapłaty, zwana hipoteką budowlaną (w niektórych krajach hipoteką legalną) polega na tym, że wszyscy uczestnicy procesu budowlanego, którzy zawarli umowy dotyczące inwestycji, mają swój proporcjonalny udział w wartości nieruchomości aż do zakończenia i rozliczenia inwestycji. Jeśli nie zostali spłaceni, zgłaszają do ksiąg wieczystych (aktem notarialnym) swoje prawo do nieuregulowanej części zapłaty. Oficjalny wpis do hipoteki następuje dopiero po wyroku sądu.
- W ciągu mojej 18-letniej pracy w Kanadzie tylko raz doszło do umieszczenia wpisu w hipotece. To świadczy o tym, że jest to narzędzie nie tylko odstraszające oszustów, ale i skutecznie regulujące przepływem należności między wszystkimi uczestnikami procesu budowlanego. Inne zabezpieczenia niż hipoteka okazują się nieskuteczne w budownictwie. Niespłacony samochód można zabrać dłużnikowi, ale jak zabrać tynk ze ściany? Przepisy, które obecnie funkcjonują w Polsce, chronią tylko generalnych wykonawców i inwestorów. Podjęliśmy zatem inicjatywę obywatelską mającą doprowadzić do zmiany prawa - _deklaruje Tadeusz Jurkiewicz - założyciel grupy inicjatywnej i koordynator działań. Pierwszą ekspertyzę prawną dotyczącą możliwości wprowadzenia hipoteki budowlanej w Polsce przygotował już zespół pracowników naukowych z UJ pod kierunkiem prof. Fryderyka Zolla.
- _Od kilku miesięcy propagujemy informacje na ten temat. Odzew środowiska budowlanych jest bardzo duży i bardzo pozytywny
- mówi Michał Cichopek, dyrektor Polskiej Izby Przemysłowo-Handlowej Budownictwa, do której spływają opinie od budowlańców z całego kraju.
Mimo że odzew duży, to jednak sama instytucja hipoteki budowlanej wciąż prawie nieznana. Zdecydowana większość pytanych przez "Dziennik Polski" krakowskich inwestorów i wykonawców nie potrafiła ocenić tego rozwiązania, ponieważ o nim nie słyszała. Jest natomiast znane Ministerstwu Budownictwa i nie wzbudza entuzjazmu. - Biorąc pod uwagę złożoność problemu, w tym odmienne stanowiska w tej sprawie zainteresowanych podmiotów, minister budownictwa podjął konsultacje w zakresie funkcjonowania dotychczasowych uregulowań prawnych z jednostkami reprezentującymi przedsiębiorców budowlanych. Uważamy, że należy zachować obecne rozwiązania - powiedziała wiceminister Elżbieta Janiszewska-Kuropatwa.
Grupa inicjatywna wspierana przez Polską Izbę Przemysłowo-Handlową Budownictwa zbiera środki na opłacenie profesjonalnego przygotowania projektu nowej ustawy, który powstaje na Uniwersytecie Jagiellońskim i jednocześnie propaguje wiedzę na temat zabezpieczenia inwestycji hipoteką. To rozwiązanie jest bardzo korzystne dla małych firm budowlanych, a tych w Polsce jest znacznie więcej niż potentatów.
(EP)

Opinie

Dominik Sznajder - kierownik Działu Windykacji Obligo Sp. z o.o.:

- Zmianaprzepisów to konieczność, ponieważ obowiązująca Ustawa ogwarancjach zapłaty jest martwa. Ma zbyt wąsko zakrojony zakres podmiotowy -możnają stosować wyłącznie wrelacjach pomiędzy inwestorami awykonawcami, którzy podjęli się wybudowania (wyremontowania) całego obiektu budowlanego. Oprzedstawienie gwarancji zapłaty mogą więc wystąpić jedynie generalni wykonawcy wstosunku doinwestorów, natomiast pozazakresem tego przywileju pozostają wszyscy podwykonawcy, którzy realizują poszczególne części inwestycji, np. układają posadzki podłogowe alb wykonują instalację grzewczą.
Ustawodawca założył, że każdy inwestor będzie wstanie nażądanie wykonawcy przedstawić bankową bądź ubezpieczeniową gwarancję zapłaty zaroboty budowlane inie wziął poduwagę, że przecież to, czy taką gwarancję otrzyma, czy nie, nie zależy wyłącznie odniego. Gwarancje nie rosną wlesie niczym grzyby inie wystarczy się schylić ije podnieść. Decyzja oudzieleniu gwarancji zawsze należy doinstytucji, która jej udziela iżadną ustawą nie możnajej dotego zmusić.
Większość wykonawców działa wwarunkach silnej konkurencji, co znacznie utrudnia im realizację swoich wymagań wstosunku doinwestorów. Gdyby żądanie przedstawienia gwarancji zostało wysunięte przedrozpoczęciem robót, może się to skończyć natychmiastowym odstąpieniem inwestora odumowy iutratą kontraktu. Natomiast wprzypadku wysunięcia żądania już wtrakcie realizacji inwestorowi może nie opłacać się odstąpienie odumowy, ale napewno zapamięta sobie tę sytuacjęna__przyszłość, adowykonawcy przylgnie łatka "niepokornego", co nie ułatwi mu pozyskania kolejnych kontraktów.

Marek Szuba, Dział Inwestycyjny INTER-BUD:

- Inicjatywa chwalebnaifenomenalne rozwiązanie, ale dla małych uczestników procesu budowlanego. Zpunktu widzenia tak dużej iprężnej firmy jak nasza, wprowadzenie instytucji hipoteki budowlanej oznaczałoby tylko wydłużenie procesu inwestycyjnego, aczas wnaszym przypadku jest bardzo istotny.
Nie spędza nam snu z powiek także ryzyko podwójnego płacenia należności. W większości inwestycji jesteśmy właścicielem gruntu, inwestorem, wykonawcą, a nawet administratorem nieruchomości. Dział prawny jest na tyle sprawny, że przed podpisaniem umów z podwykonawcami zawsze dokładnie sprawdza ich kwalifikacje i wiarygodność. Myślę, że instytucja hipoteki budowlanej może być postrzegana jako skuteczny kaganiec przed zatorami płatniczymi, ale przez małe podmioty. (EP)

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski