Kalendarz prac listopadowych

Rośliny ozdobne

Warto ponadto przygotować glebę pod nasadzenia wiosenne. Rozrzucamy kompost lub potasowe i fosforowe nawozy mineralne, a następnie przekopujemy ziemię pozostawiając ją na zimę w ostrej skibie.
Rośliny zimujące na balkonie staramy się jak najlepiej zabezpieczyć przed mrozem - za pomocą styropianu albo agrowłókniny. Pamiętajmy o tym, by pędy zostawić odsłonięte. Roślinom, które przenieśliśmy z ogrodu albo balkonu do wnętrza domu, również musimy zapewnić odpowiednie warunki. Pamiętajmy, że szkodzi im suche powietrze, dlatego nie zapominajmy o częstym zraszaniu. Dobrze jest też przestawić kwiaty jak najbliżej okien, by miały jak najwięcej światła. I nie przesadzajmy teraz roślin - lepiej poczekać z tym do wiosny. Jesienią i zimą w naszych domach panują idealne warunki do rozwoju przędziorków. Aby zapobiec atakowi szkodników, możemy użyć pałeczek provado combi pin. Natomiast jeżeli nasze rośliny zostały już zaatakowane, to do walki użyjmy gotowego do użycia sprayu provado plus. Przez cały listopad wycinamy w ogrodzie zasychające pędy bylin, a także grabimy opadłe liście z drzew i krzewów. Liście będące siedliskiem zarodników grzybów chorobotwórczych palimy. Gdy mamy pewność, że pochodzą z roślin zdrowych, możemy wykorzystać je do ściółkowania roślin lub kompostowania. Przy braku opadów deszczu i śniegu systematycznie podlewamy zimozielone drzewa i krzewy.
Sprawdzamy wilgotność podłoża przechowywanych w chłodnych pomieszczeniach roślin balkonowych, a także kontrolujemy bulwy i kłącza roślin niezimujących w gruncie (dalii, mieczyków, pacioreczników). Wyrzucamy chore egzemplarze.

Warzywa

W listopadzie kończymy zbiór ostatnich warzyw w tym sezonie: pietruszki, porów, kapusty. Kapustę brukselkę i roszponkę zbieramy po lekkim przemarznięciu, gdyż stają się wtedy delikatniejsze i smaczniejsze (brukselkę zbieramy zaczynając od główek osadzonych najniżej na łodydze). Jarmuż pozostawiamy na grządce, ponieważ jego zbiór może trwać przez całą zimę. Odcina się najpierw liście dolne, odrzucając najstarsze, niekiedy już pożółkłe. Trwa jeszcze zbiór ostatnich główek kapusty pekińskiej, w tym okresie często już osłanianych włókniną. Wykopuje się również jesienne odmiany porów. Po zbiorach warzyw należy dokładnie oczyścić zagony, usuwając wszystkie resztki roślinne. Warzywnik przed zimą trzeba nawieźć i skopać, pozostawiając glebę w ostrej skibie. Jeśli istnieje taka potrzeba, należy wykonać wapnowanie. Zanim gleba zamarznie, możemy wysiać warzywa na wczesny zbiór: pietruszkę, marchew i szpinak. Jest to też dobry moment do wysadzania czosnku oraz cebuli.
W słoneczne dni wietrzymy piwnice z zadołowanymi warzywami, aby nie dopuścić do ich gnicia. Skrzynki, w których przechowujemy warzywa, dobrze jest wyłożyć kłującymi gałązkami ostrokrzewu. Jeszcze skuteczniejsze jest owinięcie ich cienką drucianą siatką, która przeszkodzi gryzoniom w przedo-staniu się do środka. Grządki z zimującymi warzywami (sałata zimowa, szpinak, czosnek, cebula dymka), po lekkim przemarznięciu gleby przykrywamy cienką warstwą słomy, liści, gałązkami iglaków lub agrowłókniną.
Warto już pędzić warzywa: pietruszkę i seler na zieloną natkę, cebulę i szczypiorek, cykorię sałatową. Zanim zbierzemy pierwsze plony, upłynie przecież kilka tygodni. W tym okresie są bardzo niekorzystne warunki świetlne, warto więc pomyśleć o zainstalowaniu dodatkowego oświetlenia dla pędzonych warzyw.

Owoce

Listopad to ostatni miesiąc sadzenia drzew i krzewów owocowych, pod warunkiem oczywiście, że ziemia jeszcze nie zamarzła. Wokół drzew wykładamy obornik i przysypujemy go ziemią. W ten sposób zabezpieczymy roślinie dostęp do składników pokarmowych wczesną wiosną, kiedy rozpocznie się wegetacja.
Dla takich młodych, posadzonych jesienią roślin zima jest okresem niezwykle trudnym. W naszym klimatcie zimą obserwuje się znaczne spadki temperatury, które mogą być przyczyną uszkodzeń drzew. Z tego względu należy ochronić rośliny przed mrozami - zarówno część nadziemną, jak i system korzeniowy. Najprostszym, lecz czasochłonnym sposobem jest usypanie kopczyka wokół pnia tak, aby fragment odmiany szlachetnej został osłonięty. Do tego celu można wykorzystać ziemię, piasek lub trociny. Drzewa można też zabezpieczyć stosując różnego rodzaju materiały izolacyjne. Najlepszym materiałem, stosowanym z powodzeniem od wielu lat, jest słoma. Okładamy nią pień oraz nasadę konarów i przywiązujemy sznurkiem. Innym polecanym materiałem izolacyjnym jest papier (najlepiej karton). Ważne, aby warstwa izolacyjna otulała cały pień i była dokładnie przymocowana.
Na zimę trzeba zabezpieczyć również krzewy winorośli i jeżyny bezkolcowej. Rośliny zdejmujemy z rusztowań i układamy na ziemi. Następnie przykrywamy je glebą, słomą lub jakimś innym materiałem okrywającym. Przed przykryciem jeżyn konieczne jest wycięcie pędów, które już owocowały. Stosujemy nawozy fosforowe i potasowe. Można także wapnować glebę, jeśli stwierdziliśmy, że pH jest zbyt niskie.
W sadzie wygrabiamy i palimy opadłe liście - wiosną mogą stać się źródłem chorób. Usuwamy z drzew wszystkie zaschnięte owoce, których wcześniej nie zauważyliśmy. Przez cały miesiąc regularnie przeglądamy przechowywane na zimę owoce. Usuwamy owoce zepsute i nadgniłe, gdyż stanowią one źródło infekcji dla pozostałych.

Ochrona roślin

A kiedy już opadną z drzew ostatnie liście, na nagich gałęziach bez trudu dostrzeżemy zaschnięte, "zmumifikowane" owoce jabłoni lub śliw, porażone latem gorzką zgnilizną drzew ziarnkowych i jej odpowiednikiem na drzewach pestkowych. Takich porażonych owoców nie pozostawiajmy na gałęziach, gdyż w przyszłym roku mogą się stać źródłem choroby (DD)