Kampania wrześniowa 1939. Mijają 83 lata od tamtych wydarzeń

Bezpośrednie przygotowania do wojny przeciwko Polsce rozpoczęły się w Niemczech w kwietniu 1939 r. Strategiczne cele wojny były opracowywane pod nadzorem Adolfa Hitlera. Innymi kluczowymi dowódcami byli również: Walther von Brauchitsch stojący na czele Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych; Wilhelm Keitel, szef Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu; Hermann Göring, szef Wyższego Dowództwa Sił Lotniczych oraz Erich Raeder stojący na czele Naczelnego Dowództwa Marynarki Wojennej.

Niemiecki plan agresji na Polskę mający nazwę „Biały Plan” (Fall Weiss) zakładał zwycięstwo w wojnie błyskawicznej (Blitzkrieg). W jego myśl wojska niemieckie przy użyciu wszelkich sił i środków miały zaatakować Polskę z kilku stron. Niekorzystne rozłożenie granicy polsko-niemieckiej sprzyjało realizacji tego planu. Niemcy zakładali jednoczesny atak z Pomorza Zachodniego, Prus Wschodnich oraz terenów niemieckiego Śląska i Moraw.

Podpisany przez Niemcy i ZSRR pakt Ribbentrop-Mołotow, poza oficjalną wersją będącą traktatem o nieagresji, zawierał tajny protokół dodatkowy. Ustalał on między stronami strefy wpływów w powojennym ładzie. Umowa była faktycznie rozbiorem terenów Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii i Rumunii.

Sowieci jednak nie zaatakowali 1 września. Ich bezpośrednie przygotowania do inwazji na Polskę rozpoczęły się 3 września. Wtedy komisarz ludowy obrony ZSRR Klimient Woroszyłow wydał rozkaz gotowości dla zachodnich okręgów Armii Czerwonej. Siły koncentrowano w Okręgu Białoruskim oraz w Okręgu Kijowskim. W stan gotowości postawiono także jednostki Okręgów Leningradzkiego, Kalinińskiego, Moskiewskiego i Charkowskiego. Natomiast 6 września rząd ZSRR zarządził mobilizację. Oddziały radzieckie gotowość bojową osiągnęły 11 września.

Polskie dowództwo co do zasady trafnie przewidziało kierunki niemieckiego ataku oraz jednoczesny atak z Pomorza Zachodniego, Prus Wschodnich oraz Śląska i Moraw w kierunku na Warszawę. Jednocześnie Polacy nie zdawali sobie sprawy z istnienia tajnego protokołu do paktu Ribbentrop-Mołotow, toteż nie spodziewali się agresji ze strony ZSRR, która nie została uwzględniona w planach wojennych.

W momencie wybuchu II wojny światowej armia niemiecka liczyła 1,8 miliona żołnierzy, 10 tys. dział, 2,7 tys. czołgów, 1,3 tys. samolotów, 2 pancerniki, 10 niszczycieli oraz 10 okrętów podwodnych.W agresji na Polskę wzięło udział także ok. 50 tys. Słowaków w sile 3 dywizji. Polska Niemcom przeciwstawiła 950 tys. żołnierzy, 4,3 tys. dział, 880 czołgów, 400 samolotów, 1 niszczyciela, 1 stawiacza min, 6 trałowców oraz 5 okrętów podwodnych.

Zatem przewaga niemiecka była dwukrotna jeśli chodzi o ilość żołnierzy i sprzętu. Jednak największa różnicę stanowiła siła ognia obu armii. Niemcy wystawili przede wszystkim 6 dywizji pancernych i 4 dywizje piechoty zmotoryzowanej, które miały największą zdolność przełamywania polskiej obrony. Wojsko Polskie na tym polu dysponowało ledwie 2 brygadami zmotoryzowanymi.

Dodatkowo 17 września Polskę zaatakowała Armia Czerwona w liczbie 620 tys. żołnierzy, 4 959 dział, 4736 czołgów i 3300 samolotów.

Bez wcześniejszego wypowiedzenia wojnę 1 września 1939 r. rozpoczęli Niemcy podstępnie atakując Polskę. Jej pierwszym akordem był atak na Westerplatte. Dokładnie o godzinie 4.45 pancernik „Schleswig-Holstein” rozpoczął ostrzał polskiej strażnicy wojskowej. Ostatecznie polska obrona Westerplatte załamała się dopiero 7 września po wielokrotnych atakach niemieckich prowadzonych z lądu, morza i powietrza. Obrona Westerplatte stała się symbolem polskiego oporu wobec niemieckiej agresji.

Także bombardowanie Wielunia było wskazywane jako moment rozpoczęcia wojny. Jednakże nalot został przeprowadzony, gdy Westerplatte już się broniło. Natomiast atak na Wieluń uznawany jest za pierwszą niemiecką zbrodnię wojenną, gdyż Luftwaffe zaatakowało niebronione miasto, w którym nie stacjonowały polskie oddziały. Najprawdopodobniej chciano przetestować nowe bombowce nurkujące Junkers Ju 87. W efekcie zniszczono 75% zabudowań miejskich, mordując co najmniej 127 mieszkańców Wielunia. Także 1 września niemieckie lotnictwo rozpoczęło bombardowanie licznych polskich miast w tym Gdyni, Częstochowy, Grodna, Lublina i Warszawy. Niemcy zbombardowali także cele wojskowe i węzły transportowe.

1 września Napaść Niemiec na Polskę (ataki na Wieluń i Westerplatte), dokonana bez wypowiedzenia wojny.

3 września Francja i Wielka Brytania (oraz Australia, Nowa Zelandia i Indie) wypowiedziały wojnę III Rzeszy. Konflikt z Polską przekształcił się w wojnę światową.

6 września Wojska francuskie rozpoczęły ograniczoną ofensywę na przedpolu Linii Zygfryda. Działania zostały zakończone sześć dni później.

9 wrześniaArmie „Poznań” i „Pomorze” dowodzone przez gen. Tadeusza Kutrzebę rozpoczęły ofensywę, która przeszła do historii jako bitwa nad Bzurą. Była to jedyna do 1941 r. większa operacja zaczepna przeprowadzona przez wojska alianckie.

12 września Uczestnicy francusko-brytyjskiej konferencji polityczno-wojskowej w Abbeville podjęli decyzję o wstrzymaniu alianckich działań zaczepnych na froncie zachodnim. Władze RP nie zostały o tym poinformowane.

17 września Napaść Związku Sowieckiego na Polskę.

28 września Podpisany został akt kapitulacji Warszawy. W Moskwie ministrowie spraw zagranicznych Niemiec J. von Ribbentrop i ZSRS W. Mołotow podpisali niemiecko-sowiecki układ „o granicy i przyjaźni”.

30 września Urząd prezydenta RP objął Władysław Raczkiewicz. Nowym premierem został mianowany gen. Władysław Sikorski.

Źródło: historia.org.pl, dzieje.pl