Kiedy pies traci wzrok

Zaćma nie dotyczy wyłącznie starych psów - podkreśla okulista lek. wet. Paweł Stefanowicz Fot. archiwum prywatne

ZDROWIE. Dla psa wzrok jest trzecim zmysłem po węchu i słuchu. Z pewnością niedowidzenie lub wręcz ślepota nie jest więc dla naszych przyjaciół takim inwalidztwem jak dla nas, ludzi.

Chociaż wiele zależy także od warunków, w jakich żyją. Pies mieszkający w domu z ogrodem, w znanym sobie otoczeniu, gdzie wytworzył już mapy zapachowe i dźwiękowe, poradzi sobie znacznie lepiej niż pies mieszkający w dużym mieście, gdzie codziennie jest zmuszony do pokonywania wielu nieznanych barier.

Jedną z najczęstszych przyczyn niedowidzenia lub całkowitej ślepoty psów jest zaćma (katarakta). Jak wyjaśnia dr Stefanowicz, zaćmą nazywamy każdą zmianę w soczewce, która powoduje, że traci ona przezroczystość i mętnieje. Zmiana może być niewielka, punktowa lub rozległa, dotycząca całej powierzchni soczewki. Katarakta może mieć zarówno charakter wrodzony, jak i nabyty z wiekiem. Pośród nabytych rodzajów zaćm możemy mieć do czynienia z zaćmami pierwotnymi, mającymi związek wyłącznie z chorobą soczewki albo wtórnymi, które wywołane są jakąś chorobą oczu lub chorobą ogólnoustrojową. - Dlatego zaćma nie dotyczy wyłącznie starych psów - podkreśla okulista.

Czy są rasy psów specjalnie podatne na zaćmę? - Tak, jest kilka ras, u których to schorzenie będzie występowało częściej - odpowiada dr Paweł Stefanowicz i dodaje, że są rasy, które mają predyspozycje do wrodzonej zaćmy oraz takie, u których zaćma częściej występuje w późniejszym wieku. - Ale znamy też rasy, u których zaćma ma wręcz dziedziczny charakter, czyli może być przekazywana z pokolenia na pokolenie. O dziedziczności mówimy jednak tylko wtedy, jeśli u danej rasy odnaleziono geny odpowiedzialne za powstawanie zaćmy.

Z popularnych ras psów, u których najczęściej spotyka się zaćmę należy wymienić m.in. owczarka niemieckiego, cocker spaniele angielskie i amerykańskie, golden retrievery i labrador retrievery, sznaucerki miniaturowe (są w czołówce, jeśli chodzi o dziedziczne choroby oczu), pudelki miniaturowe, bulteriery. - Rodzaje zaćmy u tych psów oczywiście się różnią - zaznacza dr Stefanowicz. - Nie zawsze jest to ten sam typ katarakty oraz ten sam rodzaj dziedziczenia. Np. u owczarków niemieckich dziedziczenie często ma charakter dominujący. Jeśli więc mamy psa, u którego wystąpił ten problem, to na sto procent wystąpi on również u jego potomstwa. Dlatego tak ważne są badania okulistyczne przeprowadzane u młodych psów. Takiego pieska należy wyeliminować z hodowli dla dobra całej rasy.

Czasami zmiany w soczewce są tak niewielkie, że może je stwierdzić tylko weterynarz okulista. Aby dobrze ocenić soczewkę, do badania potrzebny jest specjalistyczny sprzęt (ręczna lampa szczelinowa), który pozwala na wielokrotne powiększenie (10- lub 16-krotne) i ocenę przy koaksjalnym oświetleniu.

Zaćma nie zawsze ma charakter obustronny, może bowiem występować w jednym oku. Postęp choroby jest z reguły stopniowy, pies traci wzrok powoli i ma czas na przystosowanie się do radzenia sobie w środowisku. Od reguły są jednak wyjątki - w przypadku zaćmy cukrzycowej całkowita obuoczna ślepota może wystąpić nagle, nawet w ciągu 24 godzin. - Jeśli nasz pies nagle utraci wzrok i widać, że soczewka jest zmętniała, należy podejrzewać cukrzycę - mówi dr Stefanowicz. Jak podkreśla, obecnie nie istnieje skuteczne farmakologiczne leczenie zaćmy. Krople okulistyczne stosowane u ludzi, na psy w ogóle nie działają. Jedyną skuteczną formą leczenia zaćmy jest jej usunięcie. Metod chirurgicznych znanych medycynie jest kilka, jednak każda ingerencja wewnątrz gałki ocznej niesie ryzyko powikłań. W tej chwili najbezpieczniejszą i najskuteczniejszą metodą leczenia zaćmy u psów - podobnie jak u ludzi - jest fakoemulsyfikacja.
Zabieg przeprowadza się z bardzo niewielkiego cięcia rogówkowego, ze stosunkowo niewielkim otworem w przedniej torebce zmętniałej soczewki, który pozwala na jej ultradźwiękowe rozbicie, wypłukanie i odessanie z wnętrza oka. W trakcie operacji można ewentualnie implantować sztuczną soczewkę, podnosi to jednak znacząco koszt zabiegu oraz zwiększa ryzyko powikłań i część właścicieli psów nie decyduje się na tę procedurę. Czy słusznie? Jak wyjaśnia dr Stefanowicz, już samo usunięcie zaćmy, bez założenia soczewki, przynosi dobry efekt i jest wystarczające, żeby pies zaczął widzieć. - Widzi, jest nadwzroczny, nie ma pełnej ostrości widzenia, ale radzi sobie doskonale. Natomiast jeśli chcemy zapewnić psu bardzo dobre widzenie, to trzeba założyć soczewkę. To specjalne soczewki przeznaczone wyłącznie dla psów. Od sztucznych soczewek przeznaczonych dla ludzi różnią się całkiem inną siłą refrakcyjną, czyli skupiającą. U psa większą część siły refrakcyjnej przejmuje duża rogówka. Człowiek, któremu usunięto by zaćmę bez implantacji sztucznej soczewki, widziałby bardzo źle. Zabieg, wykonywany w znieczuleniu ogólnym, trwa 20-25 minut. Pacjentów jest wielu, także zagranicznych, bowiem w naszym regionie Retina to jedyna przychodnia wykonująca fakoemulsyfikację zaćmy u psów. Najbliższe podobne ośrodki są we Wrocławiu i Warszawie.

Dorota Dejmek

[email protected]