Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Kiedyś to było... Krakowskie kina, których już nie ma, ale ślad po nich pozostał [ZDJĘCIA ARCHIWALNE]

Anna Piątkowska
Anna Piątkowska
Kino Wolność mieściło się przy ówczesnym placu Wolności, dziś pl. Inwalidów. Zostało zlikwidowane w 1994. Następnie powstał tu klub nocny disco, a obecnie funkcjonuje Fitness Club.Przed II wojną światową było to kino Ligi Obrony Przeciwpowietrznej i Przeciwgazowej o popularnym skrócie LOPP. Hitlerowcy w czasie okupacji zmienili nazwę na "Theatr der SS und Polizei" a po 1945 roku zostało kinem "Wolność".
Kino Wolność mieściło się przy ówczesnym placu Wolności, dziś pl. Inwalidów. Zostało zlikwidowane w 1994. Następnie powstał tu klub nocny disco, a obecnie funkcjonuje Fitness Club.Przed II wojną światową było to kino Ligi Obrony Przeciwpowietrznej i Przeciwgazowej o popularnym skrócie LOPP. Hitlerowcy w czasie okupacji zmienili nazwę na "Theatr der SS und Polizei" a po 1945 roku zostało kinem "Wolność". Archiwum
Po raz pierwszy w Krakowie kinematograf pojawił się 14 listopada 1896 roku. Pokaz odbył się w teatrze miejskim przy placu św. Ducha 1. Pierwsze kino było w mieście 11 lat później. Tylko przed wojną działało w Krakowie 15 kin. Do dziś w historii krakowskiej kinematografii zapisało się ich blisko 80, przetrwały nieliczne, a na mapie miasta pojawiły się obok studyjnych nowoczesne multipleksy.

FLESZ - Koronawirus w Polsce. Zachowajmy czujność i zdrowy rozsądek

Pierwszy publiczny i płatny pokaz kinematografu został zorganizowany przez braci Lumiere w Grand Café w Paryżu 28 grudnia 1895 roku. Cztery lata później, w 1899 r. w Łodzi przy ul. Piotrkowskiej 120 bracia Krzemińscy uruchomili pierwszy kinematograf na ziemiach polskich. Było to drugie kino na świecie – zaraz po braciach Lumiere.

W Krakowie pierwszy pokaz kinematografu odbył się niecały rok, po paryskiej projekcji w Grand Café - 14 listopada 1896 roku w teatrze miejskim w Krakowie przy placu św. Ducha. Wyświetlano filmy z firmy braci Lumière, m.in. "Śniadanie dziecka", "Plac Pocztowy", "Kąpiel w morzu" i "Kolej żelazną".

Pierwsze krakowskie kino Cyrk Edison pojawiło się w 1907 roku dzięki spółce Grunwald i Kleinberger. Cyrk Edison działał przez pięć lat, ale już w 1909 roku pojawiło się kolejne kino w mieście pod Wawelem - przy ul. św. Tomasza 37 zorganizowano teatr kinematograficzny Orion. Rok później w w Pałacu Spiskim (Rynek Główny 32) działał teatr Kineton.

Pierwsze nowoczesne krakowskie kina

Pierwsze nowoczesne kina zostały uruchomione w 1912 roku, było to zlokalizowane na u. Rajskiej 12 kinoteatr Excelsior, później przemianowane na Bajkę, a następnie Corso. Po jego likwidacji siedziba na Rajskiej stała się Teatrem Ludowym.

W tym samym roku na ul. Podwale 6 uruchomiony został kinoteatr Promień Towarzystwa Szkoły Ludowej. Kino Promień działało do lat trzydziestych.

Po sukcesach pierwszych kin, podobne instytucje zaczęły wyrastać jak grzyby po deszczu, niektóre z nich przetrwały dziesięciolecia. Kino Wanda przy ul. Gertrudy 5 doskonale pamiętają nawet niezbyt wiekowi krakowianie. Pierwszy seans w tym niezwykle nowoczesnym kinie z salą na 500 osób odbył się 16 listopada 1912 roku. Kino funkcjonowało nieprzerwanie przez całe Dwudziestolecie międzywojenne, podczas II wojny, jednak w 2002 roku, tuż po tym jak pojawiły się pierwsze multipleksy, zostało przemianowane na Delikatesy Wanda.

Kilka tygodni po otwarciu kina Wanda na krakowskiej mapie kulturalnej pojawiło się kino Uciecha zlokalizowane przy ul. Starowiślnej 16. Na sali mieściło się tu przeszło 400 osób. Kilka budynków dalej, na ul. Starowiślnej 21 powstało zaś kino Nowości, przemianowane w latach trzydziestych na Adrię - obecnie mieści się w budynku Scena Kameralna Starego Teatru.

W Podgórzu powstało kino Sokół, a na placu Szczepańskim 3 kinoteatr Wisła. Działały tez dwa teatry świetlne - Na Stradomskiej 27 teatr działał świetlny Urania
Teatr świetlny Złuda w Pałacu Spiskim w Rynku Głównym, w miejscu teatru Kineton.
W kwietniu 1914 uruchomiono teatr świetlny Urania przy ul. Stradomskiej 27.

Na krakowskiej mapie pierwszych kin zapisały się także kina Sztuka przy ul. św. Jana 6, Lubicz w dawnym budynku restauracji Johnów przy ul. Lubicz 15, kino Czerwonego Krzyża przy ul. Sarego, Zachęta w Pałacu Spiskim w miejsce teatru Kineton.

Przed wybuchem wojny w Krakowie czynnych było 15 kin, a podczas okupacji funkcjonowało 8, z czego z sześciu mogli korzystać Polacy: Apollo, Atlantic (Warszawa), Stella (Młoda Gwardia), Sztuka, Uciecha, Wanda i 2 dla Niemców: Scala (teatr Bagatela), Urania (Filharmonia).

Nowy świat, nowe kina

Pierwszym nowym kinem, które powstało po wojnie, było założone pod koniec lat czterdziestych kino Aktualności - najpierw mieściło się w jednej z sal kina Apollo na ul. św. Tomasza, a następnie w Nowej Hucie. Z czasem własne kino miała każda dzielnica. Kto dziś pamięta kino Chemik mieszczące się na ul. Zakopiańskiej 62, w budynku administracyjnym Solvay w Borku Fałęckim, Gazownik przy ul. Gazowej 21, Iskierka na ul. Żywieckiej czy Krakus na al. Krasińskiego 18? Czy kultowe kino Wolność mieszczące się przy pl. Inwalidów (wówczas plac Wolności), zlikwidowane w 1994. dziś w kinie Wolność mieści się Fitness Club.

W XXI wieku już pożegnaliśmy urokliwe kina Pasaż, które działało w Pasażu Bielaka (Rynek Główny 9) od 1970 do 2008 roku, a w ostatnich latach kina Ars, Sztuka, Apollo mieszczące się na ul. św. Tomasza, kino Świt na Osiedlu Teatralnym 10 zamknięte w 2020 roku, kinoteatr wrzos zamknięte dwa lata temu.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo

Materiał oryginalny: Kiedyś to było... Krakowskie kina, których już nie ma, ale ślad po nich pozostał [ZDJĘCIA ARCHIWALNE] - Gazeta Krakowska

Wróć na dziennikpolski24.pl Dziennik Polski