Komornik może zająć auto. Nawet... cudze

1. Podstawowym zadaniem komornika sądowego jest prowadzenie egzekucji sądowej.

2. W jej ramach dąży do ściągnięcia (czyli wyegzekwowania) z majątku dłużnika (czyli tego, który jest coś winien) należności dla wierzyciela (czyli tego, któremu coś się należy).

3. Komornik robi to stosując środki przymusu - określone przepisami prawa i polegające na przymusowym zajęciu składników majątku.

Warto wiedzieć
Nasza procedura cywilna wyróżnia dwa rodzaje egzekucji sądowej - świadczeń pieniężnych i niepieniężnych (to na przykład eksmisja).

2 tys. zł grzywny może dostać dłużnik, który nie powiadomi o zmianie miejsca swojego pobytu

Przy egzekucji świadczeń pieniężnych
W stosunku do dłużnika może być prowadzona egzekucja z:
- ruchomości - są to przykładowo ADG, RTV, pojazd mechaniczny, komputer, wyposażenie mieszkania, itp.,
- wynagrodzenia za pracę,
- świadczeń emerytalnych i rentowych,
- rachunków bankowych,
- innych wierzytelności,
- innych praw majątkowych, na przykład akcji, udziałów,
- nieruchomości - to działka, dom, mieszkanie, garaż, itp.,
- przez zarząd przymusowy i sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego.

Zajęcie rzeczy

Zasada jest taka, że komornik egzekucję prowadzi ze wszystkich ruchomości dłużnika (chyba że co innego wynika z tytułu wykonawczego).

Od tej reguły są jednak wyjątki, które określa Kodeks postępowania cywilnego. I tak komornik sądowy nie zajmie między innymi:
- pościeli, bielizny i ubrania codziennego, które są niezbędne dla dłużnika i członków rodziny, których ma na utrzymaniu, oraz odzieży niezbędnej do pełnienia służby lub wykonywania zawodu,
- zapasów żywności i opału, które są niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny na okres jednego miesiąca,
- narzędzi i innych przedmiotów niezbędnych do osobistej pracy zarobkowej dłużnika oraz surowców, które są mu potrzebne do produkcji przez tydzień - ale uwaga, musimy wiedzieć o tym, że ten wyjątek nie dotyczy pojazdów mechanicznych!

Komornik zostawi nam również przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia i przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych oraz codziennego użytku, które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla ich właściciela mają znaczną wartość użytkową.

Gdy dłużnik jest rolnikiem

Gdy dłużnik jest rolnikiem, który prowadzi gospodarstwo rolne, to egzekucji nie podlegają - dodatkowo - jeszcze inne przedmioty, szczegółowo określone w przepisach.

To warto wiedzieć

Komornik musi brać pod uwagę ograniczenia, które wymieniliśmy. Może jednak się zdarzyć tak, że zostaną zajęte rzeczy, które podlegałyby tak zwanemu wyłączeniu z egzekucji. Co wtedy? Taka decyzja komornika podlega - w całości lub w części - umorzeniu. A sama czynność - zaskarżeniu skargą na czynność komornika.

Zapamiętaj: przy dokonywaniu czynności zajęcia komornik może nie mieć wiedzy, czy określona rzecz powinna być wyłączona spod zajęcia, czy na przykład służy do pracy zarobkowej. Ale dłużnik taką wiedzę zawsze posiada. Dlatego bardzo ważne są oświadczenia składane komornikowi, ponieważ mogą być pomocne przy ustalaniu majątku, który nie podlega zajęciu.

Konsultacja merytoryczna poradnika: Monika Janus, Krajowa Rada Komornicza

Ważne informacje

Gdy zajęto cudzą rzecz.

Komornik zabrał rolnikowi cudzy ciągnik albo zajął samochód osoby, która nie była dłużnikiem. Pewnie słyszeliście o takich historiach. Skąd się biorą? Jak to możliwe, że dochodzi do takich sytuacji?

A stąd, że komornik zajmując rzecz ruchomą sprawdza, czy dłużnik rzeczą dysponuje i w jakich okolicznościach. Komornik przy zajęciu nie sugeruje się, do kogo należy dana rzecz- czy do dłużnika, czy może innej osoby. Zgodnie z prawem może zająć rzecz, którą faktycznie włada dłużnik. W praktyce oznacza to, że komornik może zająć samochód rodziców dłużnika, jeśli ten nim jeździ albo stojący w jego domu telewizor, który należy do brata. Ten przepis ma na celu zabezpieczenie interesów wierzyciela, bo w przeciwnym przypadku mogłoby się zdarzyć, że dłużnik, chcąc uniknąć odpowiedzialności, kupowałby rzeczy na rodzinę czy znajomych.

Warto wiedzieć, że prawowici właściciele ruchomości mają prawo żądać zwolnienia zajętej rzeczy, zwracając się w tej sprawie do sądu. Muszą w ciągu miesiąca złożyć tzw. powództwo przeciwegzekucyjne.

O egzekucji z nieruchomości.

Po zajęciu nieruchomości komornik robi tak zwany jej opis i oszacowanie (dom czy też mieszkanie wycenia i określa ich wartość rynkową rzeczoznawca majątkowy).

Potem odbywa się licytacja (może być jedna).

Komornik prowadzi egzekucję z nieruchomości do momentu jej zakończenia (zamknięcia przetargu, sprzedaży). Dalsze czynności, związane między innymi z podziałem sumy uzyskanej z licytacji, prowadzi już sąd.

Czy gdy zajmowana jest nasza nieruchomość, to sprzedając ją, wynajmując czy darując komuś, ratujemy ją przed licytacją? Nie. Gdy dłużnik w ten sposób rozporządza domem czy mieszkaniem, nie ma to wpływu na dalsze postępowanie komornika. Czynności egzekucyjne są ważne. A rozporządzenie przedmiotami zajętymi razem z nieruchomością, nie mają wpływu na dalszy bieg egzekucji. Są traktowane tak, jakby ich nie było.

Warto wiedzieć
Wyjaśniamy, czym jest wyłączenie komornika z poprowadzenia danej sprawy oraz na czyj wniosek się odbywa

Wyłączenie komornika

Zadaniem komornika sądowego jest wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach o roszczenia pieniężne i niepieniężne oraz o ich zabezpieczenie. Czy może odmówić poprowadzenia danej sprawy? Tak, może.

Co to jest wyłączenie

Tak zwane wyłączenie komornika sądowego to odsunięcie go od prowadzenia danej sprawy z powodu możliwości niezachowania bezstronności, bo na przykład jest krewnym albo przyjacielem wierzyciela czy też dłużnika albo prowadzi z nimi jakieś interesy, i tym podobne sytuacje.

Kiedy jest to możliwe

Wyłączenie odbywa się na wniosek:
a) samego komornika, albo
b) strony postępowania egzekucyjnego (wierzyciela, dłużnika).
Decyzję podejmuje jednak sąd.

Jak to załatwić

Wniosek o wyłączenie zgłasza się do komornika prowadzącego postępowanie (w piśmie trzeba uprawdopodobnić przyczyny wyłączenia). Ten ma trzy dni na przekazanie wniosku do sądu rejonowego, przy którym działa (dołączając pisemne wyjaśnienia). Sąd rejonowy ma z kolei siedem dni na rozpoznanie wniosku. Orzekając o wyłączeniu, wyznacza jednocześnie innego komornika do danej sprawy.

Komornik ma prawo wiedzieć

Wiele organów i instytucji musi - na pisemne żądanie komornika - udzielić mu informacji niezbędnych m.in. do prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego. W szczególności wówczas gdy dotyczą stanu majątkowego dłużnika i umożliwiają jednocześnie rozpoznanie składników jego majątku. Za odmowę udzielenia wyjaśnień albo za udzielenie świadomie fałszywych można być (na wniosek wierzyciela albo z urzędu) ukaranym grzywną do 2 tys. zł. Taką samą grzywną może być ukarany dłużnik, który nie powiadomi o zmianie miejsca swojego pobytu.

Komornik musi zachować w tajemnicy wszelkie kwestie, o których dowiedział się prowadząc sprawę. Nie może ich wyjawić także wtedy, gdy zostanie odwołany. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy zeznaje jako świadek lub strona przed sądem czy prokuratorem. (kb)