Koniec Rakowic, początek Balic

W 1912 r. austriackie władze wojskowe wykupiły grunty leżące na wschód od koszar ułańskich na Rakowicach. Na dawnych sadach i warzywnikach urządzone zostało tzw. pole wzlotów dla formowanych oddziałów lotniczych. Tak powstało krakowskie lotnisko - jedna z najstarszych wojskowych baz lotniczych Europy.

Odegrało ono ważną rolę podczas I wojny światowej. Stacjonowały tu kompanie lotnicze, które śledziły położenie oddziałów rosyjskich podczas bitwy o Kraków. Później z Czyżyn utrzymywano kontakt lotniczy z oblężoną Twierdzą Przemyśl. Tutaj był też przystanek austriackiej poczty lotniczej łączącej Wiedeń z Kijowem i Odessą.

W 1918 r. lotnisko zostało przejęte przez Wojsko Polskie i zaczęło służyć polskiemu lotnictwu. W lipcu 1921 r. w Krakowie powstał 2. pułk lotniczy. Wpisze się on na stałe w pejzaż miasta, gdzie będzie stacjonował do września 1939 r. W latach 20. obok wojskowego w Czyżynach pojawiło się także lotnisko cywilne - 18 lipca 1923 r. otwarto Cywilną Stację Lotniczą Kraków.

Pierwszym połączeniem lotniczym z Krakowa były loty na trasie Kraków - Warszawa. Oferta lotów nieustannie się zmieniła. W 1938 r. uruchomiono linię międzynarodową Warszawa - Kraków - Budapeszt. Planowano nawiązanie połączeń z Paryżem i Moskwą.

Przygotowano też ciekawą ofertę połączeń wiązanych dla zamożnych pasażerów. Samolot miał ich przywieźć do Krakowa, a stąd słynnym pociągiem Lux-Torpeda mieli udać się do Zakopanego. Tuż przed wybuchem wojny Rakowice-Czyżyny były największym lotniskiem w Polsce.

Po zajęciu Krakowa przez Wehrmacht lotnisko od razu zostało zaanektowane i przekazane Luftwaffe, a ta wykorzystywała je intensywnie przez cały okres wojny. Tutaj stacjonowały jednostki lotnicze wykorzystywane później w ataku na ZSRR. Tutaj pakowano sprzęt potrzebny do inwazji na Kretę. Stąd startowały samoloty atakujące powstańców słowackich.

Po wojnie lotnisko nadal służyło wojsku. Stacjonowały tu 2. i 3. pułki lotnictwa myśliwskiego. W lipcu 1947 r. pułk 3. przebazowano do Gdyni, a pułk 2. w 1955 r. trafił do Balic. Od 1956 r. oprócz wojska i PLL Lot z lotniska korzystał także Aeroklub Krakowski, a od 1957 r. Stacja Lotnictwa Sanitarnego. W 1961 r. Rakowice-Czyżyny odprawiły 39 027 pasażerów, a rok później już 56 535 osób.

Jednak wraz z rozwojem Krakowa a zwłaszcza Nowej Huty, istnienie lotniska coraz bardziej stawało pod znakiem zapytania. Port lotniczy w środku rozwijającego się miasta nie miał racji bytu.

Wprawdzie przywoływano argument, że berlińskie lotnisko Tempelhof również jest w środku miasta, ale w latach 50. przykład pochodzący z zachodu nie był dobrze widziany. W sierpniu 1955 r. lotnisko Rakowice-Czyżyny przestało funkcjonować jako lotnisko wojskowe, a w 1963 r. zapadła decyzja o jego zupełnej likwidacji . Zamknięto je z dnia na dzień 14 października, co zresztą wywołało chaos i zamieszanie.

26 lutego 1964 r. rozpoczęto próby eksploatacyjne adaptowanego na potrzeby cywilne lotniska wojskowego w Balicach pod Krakowem. Zbudowano tam skromny dworzec komunikacyjny, przerobiono pas startowy i urządzenia łączności. Trzy dni później wystartował stamtąd pierwszy samolot pasażerski An-24 do Warszawy.

Rozgorzała dyskusja, czy teren po startym lotnisku zabudować czy pozostawić takim, jakim jest. Planiści widzieli tam nowe wielkie osiedla scalające Nową Hutę z Krakowem. 200-hektarowy obszar został więc pocięty drogami, zabudowany i zadrzewiony. Dziś o dawnym lotnisku świadczą już tylko resztki jego infrastruktury i Muzeum Lotnictwa wykorzystujące niektóre zachowane hangary.