Kopce w Krakowie wymagają remontu. Osuwiska, obsypujące się ścieżki. A czy powstanie nowy: w hołdzie Janowi Pawłowi II?

Miejscy urzędnicy zauważają, że remont musi przejść m.in. kopiec Kościuszki.

Został usypany w 1823 roku na szczycie Wzgórza świętej Bronisławy, w zachodniej części Krakowa, a na wierzchołku umieszczono granitowy kamień. Inicjatywa wyszła od mieszkańców, którzy chcieli uczcić Tadeusza Kościuszkę, wielkiego patriotę i przywódcę insurekcji w 1794 r. Został pochowany w Krakowie.

W Polsce najwięcej kopców jest związanych z insurekcją oraz właśnie z osobą Tadeusza Kościuszki. - Jest ich chyba ponad 40. Około 20 w szeroko pojętej Małopolsce - mówił kilka lat temu na naszych łamach Grzegorz Gill, geolog, jak również autor monografii na temat krakowskich oraz polskich kopców.

- Kopiec w Krakowie wymaga kompleksowych robót z powodu osuwisk, które zaistniały w 2010 r. Komitet Kopca Kościuszki opracował projekt stabilizacji stożka, a miejski konserwator zabytków wydał pozwolenie na jego remont, jednak planowane działania nie zostały jeszcze podjęte - przekonuje w odpowiedzi na nasze pytania Małgorzata Tabaszewska z biura prasowego krakowskiego magistratu.

Dlaczego? Zadaliśmy pytania Komitetowi, który opiekuje się kopcem. Czekamy na odpowiedzi.

Kopiec Kościuszki przechodził już remonty w przeszłości, m.in. po ulewach z 1997 roku. Konstrukcję budowli wzmocniono. Kopiec wyposażono również w instalację odwadniającą. Do 2002 r. na prace remontowe wydano 14,7 mln zł m.in. z pieniędzy na usuwanie skutków powodzi, funduszu Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, budżetu miasta i publicznej zbiórki.

Niestety powódź z 2010 r. znów poważnie naruszyła konstrukcję kopca. Na dodatek wyszło na jaw, że na Wzgórzu świętej Bronisławy jest czynne osuwisko. Pieniądze na wstępne zabezpieczenie kopca wyłożył SKOZK (ok. 200 tys. zł). Okazało się jednak, że potrzebny jest generalny remont wewnętrznej konstrukcji kopca Kościuszki i jego skuteczne zabezpieczenie, sprawdzające się w warunkach osuwiska.

Mieszkańców i radnych niepokoi też stan kopca Wandy, który znajduje się w Nowej Hucie.

- Struktura kopca jest w coraz gorszym stanie. Moim zdaniem trzeba zrobić generalny remont - mówi nowohucki radny Łukasz Sęk (Platforma-Koalicja Obywatelska). Wskazuje na obsypującą się ścieżkę, która prowadzi na szczyt. - Co jakiś czas jest poprawiana, ale to za mało - zauważa radny Łukasz Sęk.

Jego zdaniem zagospodarowania wymaga także teren wokół kopca. - Poza dostawieniem kilku ławek w ostatnim czasie nic specjalnego się nie dzieje - mówi. Dodaje, że kopiec Wandy nie jest tak popularny jak inne krakowskie kopce, m.in. dlatego, że stoi na uboczu. - Dlatego konieczne jest takie zagospodarowanie terenu wokół, aby stał się bardziej atrakcyjny dla krakowian - kwituje Sęk.

Miejscy urzędnicy zapewniają, że w minionych latach prowadzono - "w pewnym zakresie" - rewaloryzację kopca Wandy. Jakie dokładnie prace zostały wykonane? Tego magistrat nie doprecyzował.

Tymczasem Zarząd Zieleni Miejskiej szykuje się do rewitalizacji wysokiego na 16 metrów kopca Krakusa. Według legendy jest mogiłą mitycznego założyciela Krakowa: Krakusa. Kopiec miał zostać usypany przez lud w dowód wdzięczności za jego zasługi. Ziemię ludzie ponoć znosili w rękawach.

Nim dojdzie do rewitalizacji, wcześniej trzeba zbadać stateczność kopca, wykonać badania archeologiczne pobliskich ruin budynku obronno-koszarowego, a także Fortu 33 "Krakus". W tegorocznym budżecie miasta Krakowa na realizację inwestycji zarezerwowano 150 tys. złotych.

- Obecnie trwa ustalanie zakresu prac projektowych, które będzie można zrealizować do wysokości posiadanych pieniędzy - twierdzą w ZZM. Nie wiadomo jeszcze, kiedy zacznie się rewitalizacja kopca.

Tymczasem odżywają pomysły, aby usypać nowe kopce w Krakowie. Znany historyk prof. Andrzej Nowak od lat jest orędownikiem budowy kopca w hołdzie papieżowi Janowi Pawłowi II. Wyjaśniał, że polityka mocno dzieli polskie rodziny, dlatego zaczął szukać idei, wokół której mogłyby się zjednoczyć.

- Spróbujmy zrobić coś razem. Coś, co nawiąże do symbolu wspólnoty, jakim wydaje się Jan Paweł II. Jego postać pozostaje dla milionów Polaków wciąż żywa i integrująca - mówił kilka lat temu na łamach "Dziennika Polskiego" prof. Andrzej Nowak. Pomysł znanego historyka nie doczekał się jednak realizacji.

- Kiedy pomysł się rodził, wzbudził pozytywny rezonans - zaznacza jednak prof. Nowak.

- Wówczas ideą tego kopca było to, aby stał się symbolem zgody zdecydowanej większości Polaków, którzy wspominali Jana Pawła II jako - jedyny być może - wspólny autorytet. Dzisiaj ta funkcja została zakwestionowana przez łajdacki, kłamliwy atak na postać Karola Wojtyły i niewątpliwie dziś ten kopiec nie mógłby być kopcem zgody, tylko musiałby być kopcem niezgody: na takie łajdactwo, na takie kłamstwo. Niezgody na niszczenie pamięci o polskiej historii. Bo w idei budowy tego kopca chodziło nie o świętego, nie o kościół katolicki, tylko o kogoś, kogo szanowaliśmy jako największego z Polaków - zauważa w rozmowie z nami prof. Andrzej Nowak.

Wyjaśnia, że w latach 2010-2011 nie było wsparcia dla idei budowy kopca ze strony ówczesnego metropolity krakowskiego. - Bez niego trudno było kontynuować inicjatywę. Myślę, że dziś warto do niej wrócić: żeby każdy, kto chce, kto poczuwa się do wdzięczności wobec papieża Jana Pawła II, a jest to zdecydowana większość Polaków, mógł przyłączyć się do budowy kopca, tak jak kiedyś wspólnymi siłami budowano kopiec Kościuszki, a później Józefa Piłsudskiego - komentuje profesor Andrzej Nowak.

Pytamy, czy przedstawi pomysł abp. Markowi Jędraszewskiemu, obecnemu metropolicie krakowskiemu?

- Nie myślałem o tym teraz. Atmosfera była niesprzyjająca. Nie chodzi o to, by kopiec, który ma upamiętnić postać kogoś, kto miał nas jednoczyć, powstawał w warunkach ostrego konfliktu. Trzeba dać z niego ochłonąć społeczeństwu, a później wrócić do sprawy - reasumuje prof. Nowak.

Jego zdaniem kopiec mógłby powstać np. na Sikorniku: pomiędzy kopcami Kościuszki i Piłsudskiego.

Krakowska kuria na razie nie odpowiedziała na pytanie, jak zapatruje się na pomysł budowy kopca.

• w bieżącym utrzymaniu gminy pozostają tylko dwa kopce: Wandy i Krakusa,
• ochronie konserwatorskiej podlegają cztery kopce: Krakusa, Wandy, Kościuszki i Piłsudskiego. Uzgodnień prac związanych z ich remontami dokonuje miejski konserwator zabytków,
• w minionych latach prace remontowe zrealizowano przy kopcach Krakusa i Józefa Piłsudskiego,
• Kraków ma trzynaście kopców.