Kosy to popularne ogrodowe ptaki. Już rozlegają się ich śpiewy. Te leśne ptaki pokochały miasta i wsie. Zobacz, jak żyją

Kosy to jedne z najbardziej popularnych i charakterystycznych ptaków, które zamieszkują nasze bezpośrednie otoczenie. Są średniej wielkości, bo dorastają do 24-27 cm, mają dość długie ogony.

Bardzo łatwo odróżnić samca kosa od samicy. Samce mają czarne upierzenie, kontrastujące z intensywnie żółtym lub nawet pomarańczowym dziobem oraz otoczką wokół oka, która jest w tym samym kolorze. Natomiast samice mają bardziej stonowane barwy – ich pióra są szarobrązowe, z cętkami na piersi i brzuchu. Mają też brązowożółty dziób. Młode kosy upierzeniem przypominają samice.

Kosy w niektórych regionach są liczne, jednak trzeba pamiętać, że jest to gatunek pod ochroną. Te ptaki do nie tak dawna żyły wyłącznie w lasach. Ale z czasem doceniły pewną wygodę „miejskiego życia” – przede wszystkim łatwiejszy dostęp do pokarmu i zaczęły przenosić się w pobliże człowieka. Obecnie część kosów nadal żyje w lasach, ale powstała spora populacja zamieszkująca ogrody, parki, skwery i wszelkiego rodzaju miejskie oraz wiejskie zarośla. Mówi się nawet o kosach leśnych i miejskich, które różnią się nieco zwyczajami i zachowaniem.

Polecamy też: „Bogata”, uboga lub z czubkiem. Poznaj polskie sikorki i sprawdź, które najchętniej goszczą w ogrodach

Kosy niekiedy odlatują na zimę, ale nie zawsze korzystają z te możliwości. Częściej migrują ptaki zamieszkujące lasy, jednak nie odlatują daleko – wybierając bardziej południowe regiony Europy. Kosy „miejskie” przeważnie zostają z nami na zimę. Odlatuje tylko mała część, przy czym częściej migrują samice. Samce pozostają, pilnując swoich terytoriów.

Kosy są wszystkożerne. Chętnie zjadają różne bezkręgowce, w tym dżdżownice, chrząszcze, pędraki. Jeśli mieszkają w ogrodzie, często towarzyszą ogrodnikom przekopującym ziemię, w oczekiwaniu na swoje przysmaki (podobnie zachowują się rudziki). Nie gardzą też owadami, ślimakami, pajęczakami, a nawet drobnymi kręgowcami.

Ale w jadłospisie kosów pewną rolę odgrywa pokarm roślinny, w tym w szczególności owoce. Gustują m.in. w jarzębinach, głogu, czarnym bzie, kalinie, ligustrze itp., a zimą chętnie zjadają owoce bluszczu. W tym pnączu chętnie też gniazdują. Nie pogardzą też jabłkami czy różnymi innymi owocami uprawnymi, jednak ponieważ latem mają dostęp do pokarmu mięsnego, nie robią dużych szkód w uprawach. Często można je spotkać skaczące po trawnikach lub szperające wśród opadłych liści w poszukiwaniu pokarmu.
Dokarmiając ptaki zimą, warto pamiętać o wyłożeniu dla kosów kawałków jabłek.

Polecamy: Ozdobią ogród i nakarmią ptaki. Posadź te drzewa i krzewy ozdobne, a twój ogród będzie piękny i pożyteczny

Kosy należą do pięknie śpiewających ptaków, a pieśni, którymi popisują się samce, są dość łatwo rozpoznawalne. Ich śpiewów można posłuchać przede wszystkim wiosną – przed świtem lub zmierzchem. Do naturalnego repertuaru dźwięków często włączają zasłyszane w okolicy, więc można usłyszeć nawet dźwięk… piły mechanicznej czy dzwonek komórki.

Samce kosów śpiewem przywabiają partnerki, ale też „ogłaszają” zasięg swego terytorium. W miastach, gdzie jest hałas, mogą śpiewać głośniej niż na bardziej zacisznych obszarach. Miejskie warunki mogą też wpływać na termin śpiewu, bo na ptaki myląco działają latanie. Dlatego można je usłyszeć nawet w nocy. Samice kosów nie śpiewają, ale i one wydają dźwięki, m.in. kiedy chcą odstraszyć intruza, czy ostrzec przed niebezpieczeństwem.

Kosy często zakładają gniazda w ogrodach i wszelkich innych miejscach, gdzie znajdą zarośla. Nieckowate gniazda budują samice – plotą je m.in. gałązek, ale uszczelniają też ziemią, mchem, trawą itp. Najczęściej lokują je niezbyt wysoko. W sezonie ptaki mogą mieć kilka lęgów – w przypadku „miejskich” kosów – nawet do czterech. Jajka i pisklęta wysiaduje samica, a w czasie, gdy się pożywia, „domu” pilnuje samiec. Natomiast młode są karmione przez oboje rodziców, a dokarmiane są również ptaki, które opuściły już gniazda.

Zanim do tego dojdzie do zakładania gniazd, ptaki łączą się w pary, najczęściej monogamiczne. Samce w tym okresie są dość wojownicze i mogą toczyć walki z konkurentami. Natomiast samice przekonują do siebie śpiewem oraz odpowiednimi podbiegami i skinieniami głowy. Poza okresem lęgowym kosy mogą tworzyć grupy i wspólnie żerować, choć i wtedy mogą zdarzać się bójki i przepychanki między nimi.

Kosy są często mylone ze szpakami, jednak mają od nich dłuższe ogony oraz mocniejszą budowę. Nie mają też charakterystycznej dla szpaków opalizujących lub wyraźnie cętkowanych piór. Szpaki nie mają też tak żółtych dziobów jak samce kosów.

Wybrane źródła
ekologia.pl
Kruszewicz, A., Ptaki Polski od A do Ż, Warszawa 2010
ptakipolski.pl