Kraków. Drewniane chałupy i opowiedziane historie. Skansen w Branicach coraz bliżej?

Tworzony w Branicach Park Edu­ka­cyj­ny, którego sercem będzie skansen, zgodnie z przyjętymi założeniami miałby zo­stać otwar­ty w 2023 roku. Na obszarze 5,5 ha znajdą się zabytkowe budynki z Krakowa i - bliższych i dalszych - okolic. Do skansenu wskazano obiekty z obszarów dawnych wsi przednowohuckich, takich jak: Branice, Pleszów, Lubocza, Łuczanowice, Mogiła, Wyciąże, Chałupki, z terenów powiatu krakowskiego, a także pojedyncze obiekty z powiatów bocheńskiego, myślenickiego i suskiego.

- Dokładamy starań, żeby zakończyć realizację w zakładanym terminie, jednak w dużej mierze jesteśmy uzależnieni od dostępnych środków finansowych - zaznacza Marcin Rybski, dyrektor Biura Obsługi Inwestora, Współpracy i Promocji w spółce Kraków Nowa Huta Przyszłości (KNHP), która odpowiada za to zadanie. - W naszych działaniach liczymy między innymi na środki z funduszy europejskich, jednak ogłoszenie programów krajowych i regionalnych niestety się opóźnia. Dotychczas złożyliśmy aplikację o dofinansowanie projektu do Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności - dodaje.

Wybrano do translokacji do skansenu pierwszych 12 budynków, których właściciele są chętni przekazać je na rzecz Parku Edukacyjnego "Branice". Jak informuje przedstawiciel KNHP, podpisanie większości umów przenoszących prawo do dysponowania obiektami planowane jest na najbliższe dwa miesiące. Trwa też opracowanie dokumentacji rozbiórkowej i konserwatorskiej pierwszych obiektów.

Najstarszym z puli już przebadanych i przeznaczonych do translokacji obiektów jest chałupa pochodząca z dawnej wsi Pleszów, której budowa datowana jest na rok 1861. Z kolei do drugiego badania techniczno-mykologicznego wskazana została karczma z powiatu suskiego, wybudowana w 1836 roku. Dopiero po wykonaniu badań podjęta zostanie decyzja o ewentualnym przeniesieniu jej do Parku Edukacyjnego "Branice".

Skansen to nie tylko budynki. Zgromadzono już ponad 300 przedmiotów, które stanowić będą wyposażenie zabytkowych zagród. Są inwentaryzowane, katalogowane i magazynowane. Podzielono je na trzy kategorie. Wśród najciekawszych nowo pozyskanych eksponatów przedstawiciel KNHP wymienia: elementy męskiego stroju krakowskiego (sukmana, kaftan, rogatywka i pas), skrzynię wianną skawińską, stół stolarski z przełomu XIX/XX w., a także liczne oleodruki.

Ogłoszony jesienią zeszłego roku przetarg na wykonanie kompleksowej dokumentacji projektowej dla całego przedsięwzięcia wygrała firma Studium z Warszawy. Prace projektowe wciąż trwają (w naszej galerii m.in. prezentujemy nowe wizualizacje, wykonane przez tę firmę). - Oczekujemy na ostateczne zatwierdzenie dokumentacji i niezbędne pozwolenia, w tym decyzję pozwolenia na budowę - informuje Marcin Rybski.

Scenariusz ekspozycji ma natomiast zostać przygotowany "w wyniku obrad i uzgodnień z wieloma podmiotami". Pracownicy zajmującego się Parkiem zespołu w Kraków Nowa Huta Przyszłości S.A. podejmują też współpracę m.in. z ze środowiskiem krakowskich muzeów i innych instytucji kultury.

Przykładowe części ekspozycji, brane pod uwagę w trakcie prac i poszerzania kolekcji obejmują:

• charakterystykę budownictwa drewnianego z terenu powiatu krakowskiego
• dziedzictwo miejscowości, które obecnie wchodzą w zakres dzielnic nowohuckich,
• świąteczne zwyczaje i obyczaje;
• strój ludowy;
• wnętrze chałupy z Branic;
• szkoła wiejska, sklep, warsztat stolarski;
• historia ruchu ludowego w Krakowie i okolicach;
• pszczelarstwo dawniej i dziś;
• uprawa roślin na terenie wsi podkrakowskiej przełomu XIX i XX w.

Ekspozycja będzie łączyła zabytkowe eksponaty z nowoczesnymi technologiami. Założono zarówno tradycyjne metody prezentowania zbiorów, jak i wykorzystanie multimediów, nowoczesnych technik ekspozycyjnych (holografia, wizualizacje).

- Chcielibyśmy na ekspozycji ulokować wybrane historie, obyczaje i tradycje związane z Krakowiakami Zachodnimi, a przede wszystkim związane z mieszkańcami wsi przednowohuckich. Sama instytucja ma być otwarta na współpracę z mieszkańcami sąsiednich osiedli, z innymi instytucjami kultury i placówkami edukacyjnymi, by w krótkim czasie stać się ważnym elementem nowohuckiego krajobrazu. Park Edukacyjny "Branice" ma stać się docelowo także miejscem organizacji wydarzeń o charakterze folklorystycznym - od festynów i jarmarków, przez wystawy twórczości ludowej aż do przeglądów i konkursów folklorystycznych - wymienia przedstawiciel KNHP.

Wcześniej KNHP podawała, że budowa skansenu będzie kosztować ponad 40 mln zł. - Faktycznie, wstępne koszty przekraczały 43 miliony złotych. Staramy się realizować projekt mniejszymi krokami, w miarę możliwości finansowych, ale cały czas z niepokojem patrzymy na podnoszące się koszty robót budowlanych - mówi nam dyr. Marcin Rybski.

FLESZ - Jakie znaczenie ma wejście Finlandii i Szwecji do NATO - kom. prof. Grochmalskiego