Kraków. Gdzie zrobić najtańsze zakupy? Koszyk 50 podstawowych produktów za 279 lub… 413 zł. Co z bojkotem konsumenckim francuskich sieci?

Dane specjalistycznego serwisu DlaHandlu.pl, publikującego regularnie ceny 50 podstawowych produktów w największych sieciach sklepów w metropoliach, pokazują, że wartość „Koszyka cenowego” wzrosła rok do roku średnio o 15-20 złotych. W progu zeszłorocznej wiosny cały koszyk można było nabyć najtaniej za 259 zł. Teraz jest to ponad 279 zł. Popularne dyskonty oferowały zestaw tych samych produktów za ok. 285 zł. Dziś trzeba wydać ponad 300 zł. Słono, ale łatwo zauważyć, że jest to wzrost poniżej oficjalnej inflacji, która od początku roku oscyluje między 8 a 9 procent.

Trzeba przy tym pamiętać, że koszyk DlaHandlu.pl nie może być miernikiem realnych wzrostów cen wszystkich towarów w poszczególnych sieciach, ponieważ zarówno markety, jak i dyskonty pilnują się, by akurat owe 50 towarów umieszczanych regularnie w koszyku zbytnio nie drożało; równocześnie wzrosty cen pozostałych produktów mogą być znacznie większe. Koszyk ze zrozumiałych względów nie bierze także pod uwagę efektów promocji typu „trzecia sztuka za darmo”, albo „dwie w cenie jednej” – a można dzięki nim zaoszczędzić naprawdę spore pieniądze. M.in. z tego powodu katastrofalnie droga na tle konkurencji sieć Żabka w ostatecznym rozrachunku (z zastosowaniem promocji na „wielosztuki”) wcale nie musi wypaść źle. Wszystko zależy od tego, co akurat jest w promocji i ile sztuk włożymy do koszyka.

Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji (POHiD), zrzeszająca największe sieci handlowe w Polsce, zwraca uwagę, że obniżenie VAT na żywność nawet w małej części nie zrekompensowało handlowcom lawinowo rosnących kosztów zakupu większości towarów, ani innych wydatków (paliwa, wynagrodzeń).

Dotyczy to zwłaszcza tłuszczów: wedle danych POHiD w 2022 roku sieci płacą w hurcie dostawcom i producentom np. za masło o ponad 70 procent więcej niż przed rokiem, a za olej rzepakowy i słonecznikowy – o 60 proc. więcej. Hurtowe stawki za mąkę i pieczywo oraz płatki owsiane wzrosły o 40 proc., a za najpopularniejsze mięso drobiowe oraz jaja i makarony – o ok. 30 proc. Wzrosły również koszty zakupu cukru (o 25 proc.), mięsa wieprzowego (20 proc.), dżemów (14 proc.) i mleka (12 proc.) To musiało wpłynąć na ceny w sklepach, bo – jak tłumaczy POHiD – sieci nie mogły dalej brać tych wszystkich kosztów na siebie.

Producenci żywności tłumaczą, że ich koszty wzrosły jeszcze bardziej. Np. młynarzom i piekarzom najsilniej doskwierają ceny energii (wzrosty nawet o 300 proc.) i gazu (nawet o 500 proc.) oraz surowców (ziarna zbóż – ponad 100 proc.), a także wynagrodzeń (brak pracowników wymusił w wielu firmach dwucyfrowe podwyżki płac). Po napaści Rosji na Ukrainę absolutne rekordy wszech czasów pobiły też ceny paliw, zwłaszcza oleju napędowego, który jest kluczowy w produkcji rolnej oraz transporcie surowców i towarów.

„Od rolników i producentów żywności słyszymy zapowiedzi kolejnych podwyżek, spowodowanych przede wszystkim wzrostem cen energii i paliw, jak również cen surowców, nawozów i środków ochrony roślin, pasz, opakowań, wynagrodzeń oraz w niektórych przypadkach zaburzeniami globalnych łańcuchów dostaw. Mając na uwadze relacje z partnerami handlowymi, branża nie może pozostać na nie obojętna” – wyjaśnia Renata Juszkiewicz, prezes POHiD.

Z analiz organizacji wynika, że w kolejnych tygodniach ceny produktów będą podbijane także przez koszty transportu do poszczególnych sklepów oraz koszty funkcjonowania placówek handlowych (prąd, woda, ścieki, odpady – wszystko szokująco drożeje). W handlu mamy też do czynienia z potężną presją płacową – i dwucyfrowymi podwyżkami płac. Ta presja może teraz trochę zelżeć, bo w Polsce pojawiło się kilkaset tysięcy uchodźczyń z Ukrainy, gotowych podjąć pracę m.in. właśnie w sklepach. Ukrainki już wcześniej stanowiły rosnącą część załóg sieci handlowych, szczególnie w dużych miastach.

Koszyk DlaHandlu.pl obejmuje: chleb, bułki, herbatę Lipton, piwo Żywiec, kawę Tchibo, czekoladę Wedel, płatki Nestle, dżem Herbapol, olej Kujawski, masło Extra, margarynę Rama, serek i śmietanę Piątnica, 10 jajek, kilo sera gouda, litr mleka Łowickiego, jogurt Zott Jogobella, keczup Pudliszki, musztardę Kamis, litr soku pomarańczowego Tymbark, wodę niegazowaną Żywiec (1,5 l), napój Tymbark (1 l), kilo mąki poznańskiej, kilo cukru, kilo soli, dwie paczki makaronu Primo Gusto (w tym spaghetti), parówki Berlinki, 450 g krojonej polędwicy, 450 g szynki wiejskiej w plastrach, kilo kurczaka (w całości), kilo schabu bez kości, matjasy śledziowe Lisner, kilo kiełbasy podwawelskiej, kilo bananów, kilo cytryn, kilo jabłek, kilo pomarańczy, kilo ziemniaków, kilo pomidorów, kilo papryki, kilo pieczarek, 8 rolek papieru toaletowego, litrowy płyn do naczyń Ludwik, pastę Colgate Herbal 125 ml, mydło Dove, płyn Domestos, szampon Timotei, proszek do prania Vizir 400 g, ręczniki papierowe najtańsze 2 rolki.

Z zestawienia wynika, że konkretne produkty bywają w najdroższych sklepach (convenience) nawet przeszło trzy razy droższe niż w najtańszych (dyskontach i hipermarketach). Konkurencja cenowa między czołowymi graczami jest jednak bardzo ostra, różnice bywają tu często kilkugroszowe. Najbardziej opłaca się polować na promocje: jeśli się dobrze zakręcić, to kupując towary z koszyka w trzech-czterech sklepach różnych sieci – można zbić cenę nawet do 260 zł, a więc do poziomu sprzed roku. Trzeba na to jednak poświęcić sporo czasu, uważnie śledząc wszystkie obniżki i krążąc po sklepach… na piechotę. Bo przy obecnych cenach benzyny jeżdżenie po prostu się nie zwróci.

Mariusz Zielonka, ekspert ekonomiczny Konfederacji Lewiatan, zauważa, że w tzw. cenach stałych (po uwzględnieniu wysokiej inflacji) sprzedaż detaliczna w lutym 2022 (wedle danych GUS) wzrosła o 8,1 proc., nominalnie o 16,5 proc. W ciągu miesiąca zwiększyła się o 1,8 proc. Marzec wypadnie na tym tle z pewnością jeszcze lepiej – i to zdecydowanie.

- Liczba uchodźców może wpłynąć na zwiększenie sprzedaży dóbr podstawowych. Najpierw wydarzył się wielki zryw obywatelski: Polacy wykupowali masowo podstawowe produkty, by je ofiarować w ramach licznych zbiórek służących pomocy dla Ukraińców. Teraz sami Ukraińcy będą kupować na potęgę, by jakoś się urządzić w nowym miejscu. Przynajmniej na początek – na chwilę. A to też mocno pobudzi popyt i może wpłynąć na ceny w sklepach – komentuje ekspert.

Osobnym wątkiem jest trwający od początku rosyjskiej agresji na Ukrainę bojkot konsumencki nie tylko produktów z Rosji i Białorusi, ale też sieci handlowych i producentów z Zachodu kontynuujących działalność na terenie kraju-agresora. Na kolportowanych w serwisach społecznościowych „listach wstydu” jest m.in. sieć Auchan, należąca do grupy Adeo kontrolowanej przez wpływową rodziny Mulliezów, jedną z najbogatszych we Francji. Jest ona częścią handlowego imperium AFM, czyli Stowarzyszenia Rodziny Mulliezów. Obok Auchana znajdują się w niej obecne w Polsce sieci, m.in. Leroy Merlin, Bricoman, Decathlon, Norauto.

W zestawieniach „Koszyka cenowego” DlaHandlu.pl Auchan regularnie dotąd konkurował o miejsce na czele rankingu z niemiecką siecią Kaufland, kontrolowaną (podobnie jak Lidl) przez rodzinę Schwarzów. Czy bojkot jednej z najtańszych sieci faktycznie się powiedzie i jaki będzie miał wpływ na obroty tej potężnej firmy – oraz przychody jej konkurentek, przekonamy się wkrótce.

Równie ciekawie jest wewnątrz „koszyka cenowego” DlaHandlu.pl. Znajdziemy tam m.in. produkty francuskiego koncernu Nestle, który też postanowił zostać w Rosji i trafił przez to na „listy wstydu”. Akcja bojkotu produktów Nestle – w tym popularnych płatków i słodyczy – intensywnie się rozwija, zresztą nie tylko w Polsce. Interesujące jest, jaki to może mieć wpływ na ich ceny: teoretycznie zmniejszony popyt (o ile faktycznie konsumenci zrezygnują z zakupów „wstydliwych” towarów) winien się przełożyć na obniżki. Z drugiej strony – wszystkie koszty Nestle, podobnie jak innym koncernom, mocno rosną. Teraz nałożyły się na to trudne do policzenia (na razie) koszty wizerunkowe.

Oto najnowszy ranking cen 50 produktów w sklepach Krakowie wedle „Koszyka cenowego” DlaHandlu.pl. Jeśli chcesz poznać szczegóły, kliknij w przycisk "zobacz galerię" i przesuwaj zdjęcia w prawo - naciśnij strzałkę lub przycisk NASTĘPNE.