Kraków i Małopolska w pandemii jeszcze bardziej zdominowały polską kulturę. Miliony ludzi w muzeach, galeriach i salonach sztuki

FLESZ - Piękne, popularne i... trujące! Uważaj na te rośliny

To był najgorszy rok dla polskiej i europejskiej kultury od wielu dekad – wynika z opublikowanych właśnie danych GUS („Podmioty działające w obszarze kultury”). „W 2020 r. z powodu sytuacji epidemicznej związanej z COVID-19 działalność wielu muzeów, galerii, kin, teatrów i instytucji muzycznych, bibliotek, centrów kultury, domów kultury, ośrodków kultury, klubów i świetlic została czasowo ograniczona, nastąpiły także ograniczenia w organizowaniu imprez masowych. Wprowadzone czasowe restrykcje spowodowały zmiany w funkcjonowaniu podmiotów w obszarze kultury. Część jednostek w tym czasie nie podejmowała żadnej działalności związanej z przygotowywaniem i udostępnianiem oferty kulturalnej, a część starała się dotrzeć do odbiorcy udostępniając swoją ofertę w internecie” – czytamy w opracowaniu.

Najwięcej zwiedzających muzea i galerie w Polsce przyjechało do Krakowa

Z powodu pandemicznych ograniczeń oraz powszechnego strachu przez zakażeniem liczba zwiedzających muzea i oddziały muzealne zmalała w porównaniu z dobrym 2019 r. o ponad 70 proc. Kraków mógł się obawiać jeszcze większych ubytków, a to dlatego, że liczba turystów zagranicznych, odwiedzających tradycyjnie miejsca takie, jak Wawel, spadła o 90 proc. Mimo to Małopolska i jej stolica nawet w tych skrajnie niesprzyjających warunkach pokazały swą wielką kulturalną siłę. Z danych GUS wynika wręcz, że ich dominacja w niektórych obszarach wzrosła.

W Małopolsce znajduje się niespełna 11 proc. ogólnej liczby muzeów i oddziałów muzealnych działających w Polsce. Ich siła przyciągania jest jednak nieporównywalna z niczym: w 2020 r. odwiedziło je blisko 20 proc. osób zwiedzających w naszym kraju takie miejsca. Supremacja krakowskich i małopolskich galerii sztuki była jeszcze większa: odwiedziło je aż 41,8 proc. ogółu zwiedzających tego typu instytucje w Polsce. Łącznie do krakowskich muzeów oraz galerii sztuki wybrało się w pandemicznym 2020 roku 4,1 mln osób. To prawie jedna czwarta ogółu zwiedzających nad Wisłą.

W Krakowie i Małopolsce mamy też ponad 11 proc. wszystkich polskich czytelników bibliotek oraz 9,3 proc. uczestników imprez organizowanych przez centra i domy kultury oraz kluby i świetlice; tych ostatnich było w pandemii 1,24 mln. Z kolei do kin w naszym regionie, głównie w Krakowie, poszło prawie 1,6 mln widzów, co stanowiło 8,2 proc. wszystkich widzów w Polsce. W poddanych najostrzejszym restrykcjom teatrach i instytucjach muzycznych spektakle obejrzało 360 tys. osób (8 proc. widzów i słuchaczy w całym kraju).

Muzea i oddziały muzealne

Na koniec 2020 r. w województwie działalność prowadziło 101 muzeów i oddziałów muzealnych, w tym 42 (41,6 proc.) w Krakowie. Ponad 36 proc. stanowiły muzea historyczne. Do sektora publicznego należały 84 muzea (66 z nich podlega lokalnym samorządom). W sektorze prywatnym działało 11 muzeów prowadzonych przez stowarzyszenia (7) i fundacje (4). Łączna liczba zbiorów muzealnych wyniosła 3,1 mln sztuk. W muzeach Krakowa znajdowało się 84,3 proc. ogólnej liczby małopolskich zbiorów muzealnych.

W 2020 r. muzea i oddziały muzealne w województwie małopolskim zwiedziło 3,3 mln osób (o 70,7 proc. mniej w porównaniu z 2019 r.), co stanowiło 19,6 proc. ogólnej liczby zwiedzających w Polsce. Najwięcej osób zwiedziło muzea sztuki (31 proc.). Nieodpłatnie muzea zwiedziło 0,6 mln osób. Młodzież szkolna stanowiła 3,9 proc. ogólnej liczby zwiedzających. „Noc Muzeów” odbyła się głównie w formie on-line ze względu na ograniczenia związane z pandemią COVID-19.

Muzea i oddziały muzealne zorganizowały 343 wystawy stałe oraz 319 wystaw czasowych. W ramach wystaw czasowych, wystawy własne stanowiły 71,5 proc., a pozostałą część stanowiły wystawy wypożyczone, czyli przygotowane przez inne muzea krajowe lub zagraniczne. Muzea i oddziały muzealne z województwa małopolskiego zorganizowały również 16 wystaw za gra-nicą, które zwiedziło 151,7 tys. osób.

Galerie i salony sztuki

W Małopolsce działalność wystawienniczą prowadzi 57 galerii i salonów sztuki, z których 70,2 proc. zlokalizowanych było w Krakowie. W województwie na koniec 2020 r. działało 6 galerii państwowych i 22 galerie samorządowe. W sektorze prywatnym działalność prowadziło 29 galerii i salonów sztuki, organizatorem dla 16 z nich były osoby fizyczne.

W ciągu roku galerie i salony sztuki zorganizowały łącznie 329 wystaw w kraju i za granicą. W województwie wystawy zwiedziło 861,8 tys. osób, w tym 739,4 tys. wystawy plenerowe.

Galerie państwowe i samorządowe zorganizowały 199 wystaw, z których 43,2 proc. stanowiły wystawy zorganizowane przez galerie działające w Krakowie. Zwiedzający wystawy w publicznych galeriach i salonach sztuki stanowili 97 proc. ogólnej liczby zwiedzających wystawy w województwie.

Państwowe oraz samorządowe galerie i salony sztuki posiadały w swoich zbiorach 62,7 tys. eksponatów, wśród których najliczniejsze były tzw. „nowe media” (86,9 proc.), a w dalszej kolejności fotografie (6,9 proc.).

Teatry i instytucje muzyczne

Na koniec roku 2020 w Małopolsce działalność sceniczną prowadziło 25 instytucji posiadających własny zespół artystyczny – 14 teatrów dramatycznych, 3 teatry lalkowe, 4 teatry muzyczne, 3 orkiestry oraz 1 filharmonia.

Teatry i instytucje muzyczne wystawiły 2,6 tys. przedstawień i koncertów, w których brało udział 360 tys. widzów i słuchaczy. Przeciętnie 1 podmiot zorganizował 102 przedstawienia i koncerty. Teatry dramatyczne i lalkowe wystawiły 2,1 tys. przedstawień, które zobaczyło 262 tys. widzów i słuchaczy. Teatry muzyczne przygotowały 172 spektakle i koncerty, w których uczestniczyło 48,6 tys. widzów i słuchaczy, a w 332 koncertach zorganizowanych przez orkiestry i filharmonię wzięło udział 49,3 tys. osób.

W teatrach i instytucjach muzycznych odbyło się 61 premier. 80 proc. z nich miało miejsce w teatrach dramatycznych i lalkowych. Teatry i instytucje muzyczne zlokalizowane w Krakowie wystawiły 2,2 tys. przedstawień i koncertów, które zgromadziły 319,5 tys. widzów i słuchaczy.

Kina stałe

Według stanu na koniec 2020 r. w województwie działalność prowadziły 43 kina stałe, które stanowiły 8,4 proc. ogólnej liczby kin stałych w kraju. Właścicielami dwóch trzecich kin stałych były jednostki samorządu terytorialnego. Kina stałe dysponowały 133 salami projekcyjnym i 24,6 tys. miejsc na widowni. W ciągu roku wyświetlono 94,9 tys. seansów filmowych - o 52,3 proc. mniej niż w 2019 r. Obejrzało je 1,6 mln widzów (o 70,4 proc. mniej niż w 2019 r.). W projekcjach filmów produkcji pozaeuropejskiej wzięło udział 48,8 proc. ogólnej liczby widzów, a filmy produkcji polskiej obejrzał co trzeci widz.

Najwięcej kin (12) prowadziło działalność w Krakowie. W ciągu roku wyświetliły one 67,7 tys. seansów filmowych, w których uczestniczyło 1,1 mln widzów. Większość kin stałych w województwie małopolskim stanowiły kina jednosalowe (24). Pozostałe to kina dwusalowe (5 kin), minipleksy, czyli kina posiadające 3–7 sal projekcyjnych (9 kin) oraz multipleksy, które dysponowały co najmniej 8 salami (5 kin).

Minipleksy wyświetliły 24,4 tys. seansów filmowych (o 59,2 proc. mniej w porównaniu z 2019 r.), które obejrzało 428,8 tys. widzów (o 67,9 proc. mniej). Jeden minipleks wyświetlił średnio 2,7 tys. seansów filmowych, w których wzięło udział 47,6 tys. widzów.

Multipleksy wyświetliły 56,7 tys. seansów filmowych (o 46,6 proc. mniej w porównaniu z 2019 r.), w których uczestniczyło 920,8 tys. widzów (o 70,5 proc. mniej niż przed rokiem).