Kraków pomoże uchronić zabytki w Ukrainie. "Szykujemy się na najgorsze"

FLESZ - Marcin Mamoń- Relacja z Żytomierza

- Brutalność najeźdźców dotyczy w tej chwili obszarów o szczególnym znaczeniu historycznym i symbolicznym dla Ukrainy, obiektów wpisanych do narodowych rejestrów zabytków, ale także zabytków o szczególnym statusie dóbr światowego dziedzictwa

– mówi Robert Piaskowski, pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. kultury, przypominając, że na terenie Ukrainy znajdują się obiekty wpisane na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Na terenach wschodniej Ukrainy zniszczono już wiele zabytkowych obiektów, w tym obiektów sakralnych. Odessa i Lwów, a także Charków, są członkami Sieci Miast Kreatywnych UNESCO. Na terenie Ukrainy znajdują się archiwa narodowe, biblioteki, z których część umieszczono na liście UNESCO Pamięć Świata oraz miejsca upamiętniające tragedię Holokaustu.

Z dramatycznym apelem o pomoc w ratowaniu zabytków i dzieł sztuki Lwowa zwróciła się Lilija Onyszczenko konserwatorka zabytków Lwowa oraz Lwowska Rada Miejska. Do najpilniejszych potrzeb należą gaśnice piankowe i proszkowe, koce gaśnicze i inne tkaniny niepalne, wełna mineralna do zabezpieczenia witraży i okien w muzeach, hełmy przeciwpożarowe, odzież niepalna, folia bąbelkowa, folia hydroizolacyjna, blacha gofrowana.

Na apel zareagowali polscy konserwatorzy zabytków, w wielu polskich miastach prowadzone są zbiórki najpotrzebniejszego sprzętu oraz funduszy na jego zakup. W Krakowie przedmioty i sprzęt gromadzone są w miejskich halach magazynowych przy ul. Bartników 10, w dni robocze w godz. 9.00–18.00, a w weekendy w godz. 9.00–15.00 (ze względu na dojazd, transport możliwy pojazdami o wadze poniżej 3,5 tony). Dary o mniejszych gabarytach można składać w Zintegrowanym Centrum Dziedzictwa Krakowa przy ul. św. Krzyża 1, od poniedziałku do piątku w godz. 8.00–16.00, (ze względu na ograniczenia związane z wjazdem do strefy A, należy wcześniej skontaktować się z Wydziałem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, telefon do sekretariatu: 12 616 55 93 lub email: [email protected])

- Zbieramy środki na działania interwencyjne przede wszystkim skierowane na zabezpieczenie zabytków nieruchomych, rzeźb, obiektów w przestrzeni miejskiej nie tyko Lwowa, ale także innych miast na terenie Ukrainy – wyjaśnia dr Michał Laszczkowski, prezes Fundacji Dziedzictwa Kulturowego, zajmującej się ochroną polskiego dziedzictwa narodowego, m.in. odnawianiem nagrobków na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. - Jeśli wystarczy materiałów, przekażemy je na wsparcie archiwów czy muzeów. Będziemy je redystrybuować za pośrednictwem lwowskiego konserwatora zabytków na tereny całej Ukrainy. Współpracujemy w tym zakresie z Narodowym Instytutem Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów oraz Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych, które są w kontakcie z ukraińskimi muzeami i archiwami.

Jak informuje Michał Laszczkowski, w czwartek ma wyruszyć do Lwowa pierwszy transport ze wsparciem dla ratowania zabytków do Lwowa. Na miejscu zabezpieczane są zaś magazyny, do których mają trafić dary.

- W ostatnich trzydziestu latach nikt z nas nie spodziewał się, że taka sytuacja może mieć miejsce. Wszyscy jesteśmy zszokowani, bez względu na to, czy jesteśmy w Ukrainie czy w Polsce. Szykujemy się na najgorsze, głęboko wierząc, że to się nie wydarzy. Możemy tylko zabezpieczać to co jest najcenniejsze dla polsko-ukraińskiego dziedzictwa. Nasze działania mają charakter doraźny, staramy się odpowiedzieć na to co dzieje się w Ukrainie – mówi Michał Laszczkowski.

W czwartek, podczas wernisażu wystawy „Vilhelm Hammershøi. Światło i cisza” z Muzeum Narodowym w Krakowie, z uczestnikami połączył się Taras Voznyak, dyrektor Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki. Dziękując za wsparcie udzielane walczącej Ukrainie, podkreślił, że na razie ukraińskie muzea nie zostały poszkodowane. „Na razie muzea nie są celem okupantów” – mówił.

- Każde muzeum ma procedury na różne okoliczności, także na wypadek działań wojennych oraz plan zabezpieczania zabytków. Ukraińskie muzea, funkcjonujące w ramach niezależnego państwa, robią dziś to, co przewidują ich procedury w takich okolicznościach. My odpowiadamy jedynie na ich ewidentne prośby – podkreśla prof. Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie. - Muzea państwowe, takie jak nasze, polegają reżimowi współpracy z ministerstwem, angażując się w działania koordynowane przez ministerstwo. Jest to systematyczna działalność we współpracy z instytucjami ukraińskimi.

Jak podkreśla Andrzej Szczerski, obecnie polscy muzealnicy zostali poproszeni o materiały konserwatorskie przeznaczone do zabezpieczania dział sztuki, które trafią przede wszystkim do Lwowa.

Działania mające na celu wsparcie wszystkich muzeów i instytucji kultury na Ukrainie w zabezpieczaniu zbiorów, najcenniejszych pamiątek oraz zabytków kultury ukraińskiej podjął Komitet Pomocy Muzeom Ukrainy, w skład którego weszli dyrektorzy polskich placówek muzealnych, m.in. Piotr Cywiński z Muzeum Auschwitz-Birkenau, Wojciech Fałkowski z Zamku Królewskiego w Warszawie, Marek Lasota z Muzeum Armii Krajowej w Krakowie czy Jan Ołdakowski z Muzeum Powstania Warszawskiego.

Zbiórka na rzecz zabezpieczenia zabytków Ukrainy: