Kraków. Sensacyjne odkrycie na ołtarzu Wita Stwosza. To data wyryta w gotyku

Zespół specjalistów prowadzący prace przy XV-wiecznym ołtarzu mariackim w tym roku zajmuje się jego główną szafą z dwiema scenami: Zaśnięcia oraz Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Wszystkie tutejsze rzeźby zostały już oczyszczone, konserwatorzy wkrótce będą uzupełniać ich warstwę malarską, złocenia i srebrzenia.

Teraz informują też o wyjątkowym znalezisku: odkryli podczas usuwania przemalowań dotąd nikomu nieznaną datę, wyrytą ostrym narzędziem: 1486. Miejsce nie jest przypadkowe, napis widnieje na centralnej rzeźbie, która ukazuje zasypiającą Marię i podtrzymującego ją apostoła - św. Jakuba.

- Jest to data wyryta na trzy lata przed poświęceniem ołtarza. Mówi nam, że główna rzeźba ołtarza już była wtedy ukończona i pozłocona - wskazuje dr Jarosław Adamowicz, kierownik prac przy ołtarzu Wita Stwosza. - Cyfry tej daty są charakterystyczne dla gotyku. Odsłoniliśmy je na pierwotnym złoceniu i gruncie - dodaje.

Maleńki, mniej więcej dwucentymetrowej długości napis „1486” znajduje się na bocznej krawędzi szaty (po prawej stronie) apostoła podtrzymującego zasypiającą Matkę Boską. Jest to miejsce na granicy części rzeźby, która jest widoczna dla oglądającego.

Dr Adamowicz podkreśla, że odkrycie jest niemalże fenomenalne, ponieważ ołtarz nie ma sygnatury Wita Stwosza ani gmerku, czyli znaku graficznego, którym posiłkowali się ówcześni artyści i rzemieślnicy. Do tej pory nie było informacji o istnieniu jakiejkolwiek inskrypcji pierwotnej, z czasu powstania ołtarza.

Za datę ukończenia i poświęcenia ołtarza uznaje się 1489 rok. - A w tym momencie nie ma już wątpliwości, że na trzy lata przed tą datą, którą znamy z archiwów, najważniejszy element ołtarza był już ukończony. To absolutna sensacja - kwituje dr Adamowicz. Podkreśla też: - Data jest bez wątpienia autentyczna, pierwotna, z charakterystyczną czwórką gotycką, wyglądającą jak trzy czwarte ósemki.

Konserwatorzy nie są w stanie stwierdzić, kto umieścił tę datę na rzeźbie, czy może był to sam mistrz Stwosz. - Ale z pewnością ktoś z zespołu - dorzuca dr Adamowicz.

Prace przy głównej szafie ołtarza potrwają do przyszłego roku. Wtedy też konserwację będą przechodzić kwatery awersów skrzydeł ruchomych ołtarza - płaskorzeźby, które są widoczne, gdy jest on otwarty.

Kompleksowymi badaniami i konserwacją bezcennego dzieła z kościoła Mariackiego zajmuje się Międzyuczelniany Instytut Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie oraz ASP w Warszawie.

Prace mają trwać do 2021 r. i kosztować w sumie prawie 14 mln zł. Przedsięwzięcie finansowane jest w większości ze środków z Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa, jako jeden z wieloletnich tzw. projektów kluczowych, które realizowane są w ekstraklasie zabytków.

- Cieszymy się, że ołtarz jest coraz piękniejszy. Czekamy na następne odsłony różnych jego tajemnic, a potem zespolenie w jedną całość wszystkich elementów po konserwacji. Myślę, że w 2021 roku wszyscy będą ukontentowani widokiem otwierającego i zamykającego się ołtarza - mówił podczas wtorkowej komisji konserwatorskiej przy dziele Wita Stwosza ks. dr Dariusz Raś, proboszcz parafii mariackiej.

WIDEO: Krótki wywiad