Kraków. Zabawki napędzane nauką. Niezwykła lekcja fizyki w Aptece Designu

Apteka Designu to w Krakowie nowa przestrzeń, uruchomiona jesienią przez Krakowskie Biuro Festiwalowe w budynku poszpitalnej apteki przy ul. Kopernika 19 A. Drogą konkursu zostały wyłonione inicjatywy, które przez rok będą się mieścić na Wesołej. Jedną z nich jest Muzeum Zabawek, które prezentuje tu część swojej kolekcji ilustrująca tematykę zabawek, wykorzystujących zdobycze nauki.

- Pomysłem na wystawę jest współpraca z Apteką Designu, a więc motywem przewodnim jest design - projektowanie przedmiotów i usług. W kontekście zabawek design jest niezwykle istotny, decyduje bowiem nie tylko o wyglądzie zabawki, ale i o tym, czy będzie ona lubiana. Na wystawie "Jak to działa? Zabawki napędzane nauką" opowiadamy o zabawkach mechanicznych - mówi Katarzyna Sosenko, kuratorka wystawy. - Prezentujemy trzydzieści zabawek, które odpowiadają na pytanie, jak działają mechanizmy napędzające zabawki. A są one bardzo różne.

Już sama ekspozycja łamie muzealne skojarzenia z zamkniętym w szklanej gablocie obiektem. Tu w dwupiętrowych ekspozytorach pokazane zostały zabawki, które można dokładnie obejrzeć z każdej strony. Zwiedzanie wystawy odbywa się w trybie kuratorskich oprowadzań, co jest okazją, do poznania zamysłu wystawy i historii zabawek z ust pomysłodawczyni i autorki tej ekspozycji Katarzyny Sosenko.

Tłem wystawy jest lekcja fizyki. Młodzi zwiedzający w przyjemnej atmosferze, która nie kojarzy się z trudnymi zagadnieniami fizyki, przyswajają sobie te właśnie trudne zagadnienia. Infografiki opisują działanie zabawki i podsuwają wzory na prawa fizyki, które wykorzystują. Lekcja, o jakiej zawsze marzyliśmy, będąc uczniami.

I tak znany wszystkim dzieciom, niezbyt skomplikowany bączek to przykład wykorzystania siły odśrodkowej, która napędza zabawkę, po wprawieniu jej w ruch śrubą.

Pięknie malowany bażant balansuje harmonicznym ruchem tam i z powrotem ciesząc oko. Oś ruchu i równowaga to elementy decydujące o tym, że zabawka porusza się niczym mała huśtawka. Uczestnicy warsztatów w Aptece Designu mogli własnoręcznie wykonać taką zabawkę cieszyć się nią we własnych domach, po drodze przyswajając lekcję fizyki.

Drewniane zwierzątka na kółkach wprawione w ruch poruszają łapkami grając na bębenku - któż nie zna takiej zabawki? A mechanizm ruchu obrotowego przenoszonego na ruch posuwisto-zwrotny ? To właśnie te prawa fizyki tłumaczą działanie zabawki.

- Wszystkie wynalazki, które powstawały w głowach wielkich wynalazców takich jak Mikołaj Kopernik czy Leonardo da Vinci, wpływały na rozwój cywilizacji, a ich pokłosiem było zaimplementowanie nowoczesnych rozwiązań i technologii do zabawek. Dzieci zawsze marzyły, by posiadać nowoczesne zabawki - mówi Katarzyna Sosenko.

Wystawę kończą zabawki elektryczne, dzięki którym zwiedzający poznają prawo indukcji Faraday, czyli magnesy, które się przyciągają i odpychają wprawiając w ruch zabawkę. Tak działają np. prezentowane na wystawie kolejki - najpierw podłączane do prądu, z czasem wykorzystujące energię w pigułce, czyli baterie, czy robot z lat 90., który ma w swoim skafandrze ukryte miejsce na baterie.

- Ta kolekcja pokazuje historię zabawki, będąc komentarzem do teraźniejszości, bo przecież dzisiejsze wynalazki też kiedyś trafią do sklepów w postaci zabawek. Myślę, że przyszłość zabawek potoczy się dwutorowo: z jeden strony będą to te nowoczesne naszpikowane elektroniką, z drugiej obserwujemy powrót do manualnych zabawek rzemieślniczych. Z pewnością jednak zawsze będą wykorzystywały zdobycze techniki - wyjaśnia kuratorka.

Zwiedzanie wystawy jest możliwe na dwa sposoby: od poniedziałku do piątku mogą ją zobaczyć grupy po wcześniejszym umówieniu. Jest to możliwość zwiedzania z oprowadzaniem przez kuratora, który opowiada o zabawkach, pokazuje je, można je dotknąć i sprawdzić jak działają. W weekendy, w godz. 12.00 -16.00 wystawę można obejrzeć indywidualnie i bez konieczności rejestracji. W trakcie zwiedzania dzieci mogą pobawić się zabawkami Bajo oraz klockami z naturalnego klonu Maple.