Krakowscy bibliotekarze opowiadają o samotności. Wirtualna wystawa Biblioteki Jagiellońskiej

FLESZ - Komisja ds. pedofilii zawiadamia prokuraturę. Sprawa dotyczy czterech biskupów

"Być samemu, a czuć się samotnym to może zupełnie co innego? Przecież bywa, że człowiek ma żonę, dzieci, wnuki, przyjaciół, a czuje się samotny. Może samotność sami sobie zadajemy jako niezgodę na świat, w którym przyszło nam żyć?" - pisze Wiesław Myśliwski w wydanym w 2018 roku "Uchu igielnym".

Zaczerpnięty z powieści fragment otwiera jeden z podtematów wystawy "Oblicza samotności w kulturze". Internetowa opowieść o różnych aspektach i fenomenie samotności jest opowiadana z pięciu różnych perspektyw, wśród których znalazły się takie, jak doświadczenie ciała, własnej świadomości, relacji z drugim człowiekiem, a także samotności w odniesieniu do grupy i kultury - malarstwa, literatury, Biblii, kultury ludowej. Autorzy zastanawiają się nad różnymi formami przymusowej lub dobrowolnej alienacji, nad byciem samym, byciem samemu, byciem osamotnionym.

Co ważne, spośród wielu aspektów autorzy chcą wydobyć na wierzch te na pozór nieoczywiste, odsłaniające pozytywne odcienie samotności i dające przyjemność jej osobistego odkrywania. Jak zaznacza kurator wystawy dr Bartłomiej Gapiński, do podjęcia tematu samotności niepostrzeganej tylko w kategoriach negatywnych, zainspirowała go książka pt. "Historia samotności i samotników" francuskiego historyka Georges'a Minois.

Minois nie uciekał od negatywnych kwestii związanych z tym stanem, ale podkreślał, że samotność – dziś tak uwypuklona – nie ma wyłącznie negatywnego kolorytu, że jest złożona i różnorodna, i wreszcie – że stanowi dla nas wyzwanie. Temat ten w Polsce do tej pory był bardzo rzadko podejmowany, a w historii praktycznie nie istniał. Biblioteka Jagiellońska, która to przedsięwzięcie zrealizowała, jest tutaj pionierem w skali krajowej - po prostu takich zamierzeń nie było - mówi dr Bartłomiej Gapiński. - Udało się stworzyć przedsięwzięcie unikalne, któremu towarzyszą katalog wystawy, film dokumentalny i panel dyskusyjny czołowych uczonych zajmujących się tematyką samotności

- dodaje kurator.

Wystawa jest wspólnym wysiłkiem pracowników Biblioteki Jagiellońskiej z Sekcji Informacji Naukowej i z Sekcji Wydarzeń Kulturalnych. Bibliotekarze rozpoczęli pracę nad projektem przeszło dwa lata temu, nie wyobrażając sobie na początku tego projektu, że stanie się on aż tak aktualny.

Samotność jest najbliższa doświadczaniu przez człowieka jaźni indywidualnej, to znaczy swojej podmiotowości. Samotność bardzo silnie wyraża tożsamość ludzką. Jest nawet poniekąd niekomunikowalna, bo kiedy się o niej komuś mówi, przestaje być samotnością. Od początku pandemii wielu z nas doświadczyło samotności i uświadomiło sobie, że ona jest częścią naszej natury. Tak nieoczekiwanie stworzyliśmy komentarz do naszych czasów

- zaznacza dr Bartłomiej Gapiński.

Jednocześnie ze względu na pandemię wystawa nie mogła zostać otwarta w przestrzeniach biblioteki, a treści zostały przeniesione na stronę internetową BJ. Poprzez "Oblicza samotności w kulturze" autorzy chcą nie tylko popularyzować rzadko podejmowany temat, ale także pomóc odbiorcom zrozumieć ich własną samotność i związane z nią emocje. "Pragniemy, aby odbiorcy odnieśli do własnych biografii przedstawiane historie, teksty, dzieła sztuki, by odkryli także siebie samych" - piszą we wstępie.