Krakowski obchód

Przy pomniku Grunwaldzkim

Paweł Stachnik: HISTORIA KRAKOWA

Obchody połączone były z uczczeniem oddziałów wojskowych, które stanęły do walki o granice odrodzonego państwa. W dniu obchodu krakowskie domy zostały udekorowane flagami narodowymi i miejskimi, na szybach pojawiły się okolicznościowe nalepki, w Rynku Głównym i ulicach, którymi miał przejść pochód, wiele okien ozdobiono dywanami, obrazami i kwiatami. O godz. 7 rano mieszkańców zbudziły orkiestry wojskowe, które grając melodie narodowe, przeciągnęły przez Rynek i niektóre ulice. O godz. 9 rano na dziedzińcu wawelskim specjalną mszę św. odprawił ks. Jan Więckowski, dziekan armii gen. Hallera. W nabożeństwie wzięła udział kompania honorowa Błękitnej Armii z orkiestrą, oddziały 13. i 20. pułków piechoty, szkoła szturmowa i spieszony szwadron 8. pułku ułanów. Przed ołtarzem ustawiła się generalicja z gen. Józefem Hallerem na czele, oficerowie francuscy, weterani powstania styczniowego, senat UJ, prezydent miasta Jan Kanty Federowicz, radni miejscy, przedstawiciele organizacji i stowarzyszeń. Galerie zajęła publiczność. Podczas ewangelii i podniesienia wojsko prezentowało broń, a ponadto podczas podniesienia oddano armatnią salwę. Po nabożeństwie z wawelskiego dziedzińca wyruszył długi pochód, który ulicami Bernardyńską, Grodzką, Rynkiem i Floriańską przeszedł pod pomnik Grunwaldzki na pl. Matejki. Pod pomnikiem przemówił prezes Straży Polskiej Maurycy Straszewski, a malarz Włodzimierz Tetmajer odczytał manifest do walczących na froncie dowódców i żołnierzy. Wygłosił też po francusku przemówienie do oficerów francuskich, "podnosząc wspólność w doli i niedoli narodu francuskiego z Polską". Przemówienie zakończył okrzykiem na cześć Francji i gen. Focha. Orkiestra odegrała hymn francuski. Włodzimierz Tetmajer przemówił następnie po włosku, wznosząc okrzyk na cześć Włochów i ich króla Emanuela. Orkiestra zagrała hymn włoski. Na końcu na stopnie pomnika wszedł entuzjastycznie przywitany gen. Haller, który w dłuższym wystąpieniu podniósł m.in. zasługi żołnierza polskiego. Następnie pochód przeszedł na ul. Basztową, gdzie przed Hallerem i innymi generałami odbyła się defilada. Z Basztowej generał udał się do hotelu Polonia, pod którym zgromadzone tłumy wznosiły okrzyki na jego cześć. Haller w towarzystwie matki i siostry kilka razy ukazywał się na balkonie. Po odśpiewaniu hymnów narodowych pochód rozwiązał się. O godz. 15 w teatrze powszechnym odbyło się przedstawienie dla żołnierzy, a o 16 w parku Jordana miasto zorganizowało przyjęcie dla wojska.