Kreml nie przestanie prowokować na wschodniej Ukrainie

– Można wierzyć ministrowi Ławrowowi, jeśli mówi, że Rosjanie nie będą chcieli wkraczać na wschodnią Ukrainę?

– Ja bym im nigdy do końca nie wierzył. Natomiast niewątpliwie na wschodzie Ukrainy sytuacja – z rosyjskiego punktu widzenia – jest o wiele trudniejsza. Pamiętajmy, że na Krymie Rosjanie już byli i mieli silne umocowanie militarne. Opór Ukraińców, którzy są na miejscu, też byłby bez porównania większy. Rosja najpewniej zdaje sobie z tego sprawę i wie, że interwencja militarna na większą skalę musiałaby pociągnąć za sobą ostrzejsze sankcje ze strony Zachodu.

Dlatego władze na Kremlu będą starały się raczej wywoływać incydenty – jak ostatnio w Charkowie czy Doniecku – aby eskalować konflikt i pokazać, że Ukraina nie kontroluje południa i wschodu kraju. Takie napięcia będą co najmniej do wyborów prezydenckich pod koniec maja.

– Na razie w miastach, o których Pan wspomina wychodzi na ulice promil mieszkańców. Wśród nich jest wielu prowokatorów przysyłanych przez Moskwę.

– W milionowym Doniecku udało się zmobilizować trzytysięczną demonstrację. To rzeczywiście mało, biorąc pod uwagę, że część demonstrantów stanowią tzw. turyści, najpewniej z Rosji, zwykle dobrze zbudowani. Generalnie frakcja prorosyjska jest tam relatywnie słaba, skoro nie była w stanie zorganizować masowych demonstracji. A Moskwa na to liczyła, chcąc doprowadzić do upadku władz lokalnych i przejęcia nad nimi kontroli.

Dobrze, że Ukraina wprowadziła bardziej skrupulatną kontrolę na granicach. Napływ prowokatorów jest przez to mniejszy.

– Nie irytuje Pana nie tyle bezsilność unijnych polityków, ile bojaźń przed podejmowaniem odważnych decyzji?

– Irytuje mnie, gdy szef największego niemieckiego koncernu energetycznego EON mówi wprost, żeby nie wprowadzać sankcji, bo przecież przez wiele lat budowaliśmy z Rosjanami wzajemne zaufanie.

– Może dlatego, że ma w tym własny interes i nie obchodzi go, że Ostpolitik – polityka zbliżania z Rosją – nie przynosi żadnych efektów. Pytanie jest jednak inne. Jak postawić się Putinowi i czy uderzanie nie tylko w urzędników, ale też np. w rosyjskich oligarchów ma sens?

– Według mnie – ma, nawet jeśli nie są oni tak wpływowi jak na Ukrainie. Dlatego, że są powiązani ekonomicznie z elitą władzy. Sankcje powinny jednak mieć szerszy zasięg i dotyczyć większej liczby osób. Powinny obejmować zakaz wjazdu na teren UE, ale też np. rozpoczęcie śledztw dotyczących przestępstw gospodarczych. Ostatnio aresztowano w Austrii w taki sposób Dmytra Firtasza (Ukraińca związanego niedawno z Wiktorem Janukowyczem – red.). To byłby sygnał do rosyjskich oligarchów, że także im może się przytrafić coś podobnego.

– Rosjanie powtarzają jednak, że sankcje są obosieczne.

– To prawda, ale pamiętajmy, że ich gospodarka jest niezwykle uzależniona od eksportu surowców, szczególnie ropy. Na tym polega absurd dzisiejszej Rosji – budżet jest ustalany pod cenę ropy. Gdyby ona spadła na rynkach światowych, byłoby to jeszcze dotkliwsze niż sankcje, o których mówimy. Tym bardziej, że perspektywy dla rosyjskiej gospodarki nie są najlepsze.

Nie mam wątpliwości, że nawet jeśli sankcje ekonomiczne zostałyby wprowadzone, Putin będzie starał się zrobić z nich temat zastępczy. Najpierw zwiększył uzależnienie Rosji od surowców, teraz będzie tłumaczył ludziom, że trudności ekonomiczne są spowodowane problemami sprawianymi przez Zachód.