Kryzys gospodarczy a polscy emigranci

 Badania w tej materii przeprowadził na przełomie lutego i marca tego roku portal Money.pl oraz w grudniu 2008 roku firma sondażowa Polskie Badania Internetu.
Według raportu opublikowanego przez Money.pl, do końca 2009 roku do Polski chce wrócić 250 tys. emigrantów zarobkowych. W dużej mierze jest to skutek recesji panującej w krajach Europy Zachodniej oraz w Stanach Zjednoczonych. Sytuacja gospodarcza w USA, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Hiszpanii, czy w Niemczech jest gorsza niż w Polsce.
W USA według raportu Ministerstwa Pracy bezrobocie w lutym tego roku wyniosło 8,1%, co jest najgorszym poziomem od 1983 roku. Najwięcej osób zwolniono w sektorze przemysłowym i budowlanym (od grudnia 2008 roku pracę w tych branżach straciło odpowiednio 168 tys. oraz 104 tys. osób). Dane te muszą być alarmujące również dla pracowników z Polski, którzy pod ich wpływem coraz częściej deklarują chęć powrotu do kraju. W raporcie Money.pl to właśnie z tego kraju zamierza wrócić największa liczba osób (od października 2008 roku liczba osób deklarujących powrót do kraju zwiększyło się o 20%). Jednak stan gospodarki amerykańskiej znalazł się dopiero na 3 miejscu wśród powodów skłaniających Polaków do powrotu (najczęściej wymieniano tęsknotę za rodziną, kolejno większe możliwości znalezienia stałej pracy w Polsce). Można więc wysnuć wniosek, iż kryzys przyspieszył decyzje wielu Polaków o wyjeździe ze Stanów, które już od dawna postrzegane są jako znacznie mniej atrakcyjny rynek pracy w porównaniu np. z krajami Europy Zachodniej.
Polacy deklarują również chęć powrotu z dotkniętych spowolnieniem gospodarczym czy wręcz recesją krajów Europy Zachodniej. Oprócz złej sytuacji ekonomicznej argumentem przemawiającym za powrotem do kraju jest nasilenie się ksenofobicznych i nacjonalistycznych nastrojów Brytyjczyków, Irlandczyków czy Niemców, które notabene wyrastają na fali kryzysu gospodarczego. Obywatele tych krajów oskarżają zagranicznych pracowników, w tym Polaków, że odbierają im pracę, przyczyniając się tym samym do pogorszenia ich sytuacji materialnej. W Wielkiej Brytanii na przykład odsetek osób, które uważają imigrantów za poważny problem zwiększył się z poziomu 6% w 1998 do 42% w 2009 roku. Jednak według naukowców z niezależnego ośrodka badawczego Institute for Public Policy Research zagraniczni pracownicy podejmują przede wszystkim te prace, których nie chcą wykonywać Brytyjczycy. Ponadto analiza rynku pracy pozwala stwierdzić, iż imigranci nierzadko zakładają firmy i tworzą nowe miejsca pracy.
Odmienne wnioski przynosi natomiast sondaż przeprowadzony w grudniu 2008 roku przez firmę Polskie Badania Internetu wśród polskich emigrantów mieszkających w jednym z 11 krajów Europy Zachodniej. Okazuje się, że w większości nie zamierzają oni wracać do Polski, gdyż życie za granicą wiąże się dla nich z dużymi korzyściami materialnymi. Należy jednak zaznaczyć, że badanie to skierowane było do osób korzystających z Internetu. Brali w nim udział przede wszystkim ludzie młodzi i dobrze wykształceni. Oni właśnie deklarują chęć pozostania za granicą na stałe pomimo panującej dekoniunktury gospodarczej. Wierzą w swoje możliwości, a poza tym nie chcą zmieniać ułożonego już życia za granicą (wolę pozostania deklarowały bowiem osoby przebywające na emigracji od co najmniej kilku lat). Chęć powrotu do kraju wyrażają natomiast osoby gorzej wykształcone i słabo znające lokalny język oraz będące na emigracji od niedawna. Spośród nich najwięcej osób zamierza wrócić z Irlandii.
Z obu opracowań wynika, iż polscy emigranci w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych w obliczu kryzysu gospodarczego przyjmują dwie postawy:

• Pierwsza z nich wiąże się z decyzją o powrocie do Polski oraz z przekonaniem, że w kraju znajdą lepsze możliwości zatrudnienia połączone z mniejszymi kosztami osobistymi (rozłąka z rodziną, tęsknota za krajem). Grupę tę reprezentują głównie osoby gorzej wykształcone i przebywające za granicą stosunkowo krótko.
• Druga przyjmowana jest przez osoby lepiej wykształcone i mieszkające za granicą co najmniej od kilku lat. Traktują one kryzys jako czas, który należy przeczekać i nie są skłonne wracać z tego powodu do Polski.

Joanna Śmiałkowska
Studentka kierunku Administracja oraz kierunku Stosunki Międzynarodowe UEK

Źródło: