Księgozbiór kamedułów trafił do Biblioteki Jagiellońskiej

To tylko niewielka część księgozbioru kamedułów FOT. BIBLIOTEKA JAGIELLOŃSKA

KULTURA. 11 tysięcy cennych woluminów zakonnicy przekazali dla nauki

Po 400 latach mnisi zadecydowali, że przekażą zbiory w ręce profesjonalistów, którzy zadbają o ich konserwację, optymalne warunki przechowywania i bezpieczeństwo oraz udostępnią zabytkowe księgi naukowcom z całego świata.

- Dzięki temu do naszego księgozbioru, na prawach depozytu, trafiło 11 tysięcy cennych woluminów, w tym kilkadziesiąt unikatów, których nie notuje żaden ze znanych katalogów na świecie - cieszy się dr Jacek Partyka, wicedyrektor ds. zbiorów specjalnych i spraw wydawniczych w Bibliotece Jagiellońskiej.

Z bogactwem kamedulskiej biblioteki można się już zapoznać poprzez ogólnopolski katalog bibliotek naukowych i akademickich NUKAT, który jest dostępny w internecie. Natomiast 27 lutego Jagiellonka zaprasza na otwarcie wystawy poświęconej nowemu nabytkowi i kilkuletniej akcji przeprowadzki biblioteki ze Srebrnej Góry na aleję Mickiewicza.

Pomysł przeniesienia zbiorów pojawił się w 2006 roku i wymagał zorganizowania dużej logistycznej akcji. Samo przewożenie ksiąg zajęło aż dwa lata (2007 - 2009). Natomiast konserwacja i opracowanie księgozbioru trwały aż do ubiegłego roku. Większość woluminów przeszła przez komorę fumigacyjną, która usunęła mikroby i grzyby. Następnie zostały poddane starannej konserwacji.

Dyrektor Jacek Partyka był tym, który miał w ręku każdy z 11 tysięcy woluminów, i najlepiej wie, jaka jest ich waga dla nauki - tym bardziej że powstały już pierwsze prace naukowe na ich temat.

W sumie pośród 11 tysięcy książek, obejmujących - oprócz teologii i liturgii - również wiele innych dziedzin życia, znalazło się 70 inkunabułów, czyli druków najwcześniejszych, ponad dwa tysiące wydawnictw z XVI wieku, około 4,5 tys. z XVII wieku i niespełna 1,5 tys. z XVIII wieku.

- Kameduli zasadniczo nie kupowali książek. Większość z nich ofiarowali im darczyńcy, wśród których byli znani krakowianie, decydujący się przed śmiercią na kontemplację w klasztorze - opowiada dyrektor Jacek Partyka.

W księgozbiorze kamedułów można znaleźć bardzo dużą, liczącą ponad 1500 dzieł kolekcję podarowaną przez Jana Chryzostoma Bodzentę, kanonika krakowskiego; książki z biblioteki Pawła Maurycego Henika, podróżnika, poligloty i tłumacza, który ofiarował niemal 500 dzieł zakupionych w różnych zakątkach Europy.

Książki budzą zainteresowanie także ze względu na szatę graficzną i oprawę. Wiele z nich oprawiono w cienki pergamin albo w elegancką, brązową skórę z odciśniętymi motywami, np. Ukrzyżowaniem, scenami mitologicznymi, motywem zwierciadła. Niektóre zawierają ręcznie iluminowane karty albo drzeworyty.

Wartość cennych zbiorów została oszacowana w przybliżeniu na minimum 20 mln zł.

- Gdybyśmy chcieli podać rzeczywistą wartość, każda książka musiałaby zostać oceniona przez cały zespół fachowców, niemniej można z bardzo dużą dozą prawdopodobieństwa przypuszczać, że byłaby to wielokrotność owej kwoty - mówi dyrektor Partyka.
Ze względu na wyjątkową wartość i delikatność eksponatów wystawę w Jagiellonce, prezentującą zbiory ze Srebrnej Góry, będzie można oglądać tylko przez tydzień, to jest do 8 marca.

Potem wszystkie woluminy wrócą do magazynu, będzie można je obejrzeć tylko w czytelni starodruków. Istnieje możliwość zamówienia (dla celów naukowych) skanów z całości lub fragmentów dzieł.

- Istnieje bardzo duża szansa, że w Bibliotece Jagiellońskiej zostanie również zdeponowany księgozbiór kamedułów z Bienisznewa pod Koninem. Stalibyśmy się wówczas jednym z największych repozytoriów zbiorów kamedulskich w całej Europie - mówi Jacek Partyka.

[email protected]