Kulturalny zalew funduszy

Pieniądze dla krakowskiej kultury po wstąpieniu do Unii Europejskiej popłynęły szerokim strumieniem. A o tym, jakie inwestycje udało się dzięki temu zrealizować, będzie można przekonać się już w najbliższym czasie: od 1 do 11 maja odbędą się Dni Otwarte Funduszy Europejskich, których celem jest pokazanie, jak zmieniły się m.in. teatry i muzea. Szczegółowy plan akcji na www.10latwue.pl.

Największy zastrzyk finansowy kultura w Małopolsce otrzymała w latach 2007–2014. Na rozwój turystyki i kultury w regionie Komisja Europejska przeznaczyła wtedy ponad 101 mln euro. Wkład publiczny w zrealizowane projekty wyniósł 118 mln euro.

Liderem w pozyskiwaniu funduszy europejskich jest wśród dużych muzeów polskich Muzeum Narodowe w Krakowie. Remont i modernizacja Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach. Było to – jak mówi Katarzyna Bik, rzeczniczka MNK – jedno z największych przedsięwzięć konserwatorskich w Europie. Całkowity budżet przedsięwzięcia wynosił ponad 41 mln 382 tys. zł, a kwota dofinansowana z Norweskiego Mechanizmu Finansowego – ponad 20 mln 972 tys. zł.

Dzięki funduszom z UE udało się także stworzyć przy MNK Europejskie Centrum Numizmatyki Polskiej w Muzeum Narodowym w Krakowie, prezentujący zbiory Emeryka Hutten-Czapskiego, podarowane muzeum (całkowity budżet inwestycji to prawie 23 mln 130 tys. zł, wartość dofinansowania – ponad 19 mln 660 tys. zł). Dzięki UE otwarto także przy MNK Europeum – Ośrodek Kultury Europejskiej (wartość całkowita projektu: 8 mln 341 tys. zł; kwota dofinansowania: prawie 2 mln 400 tys. zł).

Z mniejszych inwestycji MNK, na które warto zwrócić uwagę, trzeba wymienić remont Muzeum Karola Szymanow­skiego w Atmie (całkowity budżet projektu to prawie 2,9 mln zł, wartość dofinansowana z UE – ponad 2,5 mln zł), a także wystawę najcenniejszych eksponatów kamieniarki architektonicznej – „Kraków na wyciągnięcie ręki” w oddziale Pałac Biskupa Erazma Ciołka (cał­kowity budżet: prawie 810,5 tys. zł, wartość dofinansowana: ponad 416,5 tys. zł).

Jednym z najgłośniejszych projektów realizowanych w Krakowie z pieniędzy unijnych tuż po wstąpieniu Polski do wspólnoty była budowa gmachu Opery Krakowskiej. Całkowity koszt inwestycji wyniósł ponad 88 mln zł. Wartość wkładu Unii Europejskiej wyniosło ponad 22 mln złotych.

Ze środków pochodzących z Unii wybudowano m.in. Małopolski Ogród Sztuki. Inwestycja kosztowała 47 mln zł, 33 mln zł dołożyła Unia Europejska. MOS jest administrowany przez Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie i powstał z inicjatywy dyrektora Krzysztofa Orze­chowskiego.

Z unijnych pieniędzy skorzystał także Teatr Ludowy, który całkowicie zmienił swoje oblicze. To efekt robót remontowo-konserwatorskich, które kosztowały prawie 1 mln 200 tys. zł. Unia wyłożyła prawie 670 tys zł.

Z kasy UE czerpie także Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. Na remont siedziby w Pałacu Krzysztofory uzyskało ono dofinansowanie w wysokości 13 mln 619 tys. zł (wartość inwestycji 19 mln 707 tys. zł). Wcześniej dofinansowanie uzyskał znajdujący się obecnie pod opieką placówki szlak turystyczny w podziemiach Rynku Głównego (inwestycja: 37 mln 918 tys. zł, dofinansowanie: 15,7 mln zł).

Także MOCAK prezentujący sztukę współczesną powstał przy wsparciu funduszy unijnych (inwestycja: 66,8 mln zł, dofinansowanie: 31 mln zł).

Po kasę z Unii sięga też prężnie działające Krakowskie Biuro Festiwalowe, inicjujące najważniejsze wydarzenia kulturalne w mieście, w tym Festiwal Muzyki Filmowej. Na realizację festiwalu wyłożono w 2009 roku ponad 2,5 mln zł. Z Unii KBF otrzymał ponad 927 tys. zł.

Na tak wysokie wsparcie finansowe nie może liczyć każda z instytucji kultury w mieście.

– Jako teatr uczestniczymy w wielu interesujących sympozjach o międzynarodowym charakterze. Pokazujemy spektakle na partnerskich scenach. Należymy do wielu sieci twórczych powiązań w Unii Europejskiej. Jesteśmy również beneficjentem kilku programów, dzięki którym finansowane są projekty – mówi Bartosz Szydłowski, dyrektor Teatru Łaźnia Nowa.

Zwraca jednak uwagę, że choć te kontakty budują perspektywy poważnej współpracy, to wymagają również stabilności finansowej i wkładów własnych. – Tu zaczynają się schody. Bez gwarancji i wsparcia w rozwoju proeuropejskim tracimy wypracowany kapitał. I choć pod względem artystycznym Europa bardzo nas ceni, zna doskonale organizowany przez Łaźnię festiwal Boska Komedia, to wejście w krąg europejskich instytucji jako stabilny partner jest na razie niemożliwe – mówi Szydłowski.

NAJWIĘKSZE DOTACJE UE

* MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE (M.IN. SUKIENNICE, EUROPEJSKIE CENTRUM NUMIZMATYKI POLSKIEJ, EUROPEUM – OŚRODEK KULTURY EUROPEJSKIEJ) Dotacja UE – 48,3 mln zł (całość inwestycji 80,6 mln zł)

* MUZEUM LOTNICTWA UE – 35 mln zł (55,9 mln zł)

* MAŁOPOLSKI OGRÓD SZTUKI UE – 33 mln zł (47 mln zł)

* MUZEUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ W KRAKOWIE (MOCAK) UE – 31 mln zł (66,8 mln zł)

* MUZEUM HISTORYCZNE MIASTA KRAKOWA UE – 29,3 mln (47,6 mln zł)

* MUZEUM ARMII KRAJOWEJ UE – 24,6 mln zł (29 mln zł)

* OPERA KRAKOWSKA UE – 22 mln zł (88 mln zł )

* FESTIWAL MUZYKI FILMOWEJ W 2009 R. UE – 927 tys. zł (2,5 mln zł)

* OPERA RARA UE – 777 tys. zł (1,9 mln zł)

* REMONT TEATRU LUDOWEGO UE – 670 tys. (1,3 mln zł)

(UW, ŁUG)

WYBOISTA DROGA PO UNIJNE PIENIĄDZE OPŁACA SIĘ

Bogusław Nowak, dyrektor Opery Krakowskiej:

– Kiedy w 2002 roku ówczesny zarząd województwa małopolskiego, na wniosek naszego teatru, podejmował decyzję o rozpoczęciu przygotowań najpierw do prac projektowych, a później budowy nowego, wyczekiwanego od dziesięcioleci, gmachu dla Opery w Krakowie, trwały przygotowania do przystąpienia Polski do UE. Nie sądziliśmy wówczas, że środki unijne będą decydujące dla tej inwestycji i dla naszego teatru w ogóle.

Droga, owszem, wyboista, niekiedy nawet bardzo, prowadząca do otwarcia 13 grudnia 2008 roku naszego nowego teatru, okazała się bardzo długa. Ale warto było…

Bo choć tak jak to już zawsze w Krakowie bywa, sam obiekt spotkał się z krytyką – że w tym miejscu, że za czerwony, że tylko 760 miejsc, że brak „tylnej kieszeni” – to dzisiaj po ponad pięciu latach, jesteśmy instytucją o prawie stuprocentowej frekwencji. Obok Opery Narodowej i Wrocławskiej jesteśmy w rankingach wśród pierwszych pięćdziesięciu najlepszych teatrów operowych świata.

Z jednym z najniższych budżetów w Polsce staramy się pełnymi garściami uzupełniać naszą finansową gotowość do spełniania własnych artystycznych wizji, również z unijnej kasy. Przynajmniej tak było do 2013 roku. Potem dzielimy się z naszymi widzami radością dnia premiery i kolejnych spektakli. Tak jak 25 kwietnia na polskiej prapremierze „Miłości do trzech pomarańczy” Sergiusza Prokofiewa.

(UW)

PODNOSIMY RANGĘ FESTIWALI

Izabela Helbin, dyrektor Krakowskiego Biura Festiwalowego:

– Wsparcie Unii pozwoliło nam rozwinąć dwa duże projekty: znany i ceniony na świecie Festiwal Muzyki Filmowej oraz stojącą na najwyższym, światowym poziomie Operę Rarę.

Dofinansowanie pomogło nam zbudować silną markę FMF-u, podnosząc znacząco jego rangę, dzięki czemu dzisiaj z dumą możemy powiedzieć, że przyjeżdżają do nas najznamienitsi twórcy: Alberto Iglesias, Jan A.P. Kaczmarek czy Abel Korzeniowski. Granty pozwoliły nam działać aktywnie nie tylko na polu muzycznym, ale również w zakresie literatury i filmu.

Uruchomiliśmy projekt Reading Małopolska, dzięki któremu promujemy dziedzictwo literackie Krakowa i Małopolski oraz włączamy się w budowanie sieci współpracy regionów kreatywnych w dziedzinie literatury. Wsparcie unijne umożliwiło nam też rozwój przemysłu filmowego. Przyciągamy tu osoby związane z branżą i zachęcamy do realizowania projektów w regionie.

(UW)

[email protected]