Łatwiej będzie odnawiać wieś

Rozmowa z Andrzejem Masnym, dyrektorem Departamentu Środowiska i Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego

Moim zdaniem dobrze, niemniej jednak najbardziej miarodajną ocenę wystawią nam nasi beneficjenci. Na początku okresu programowania wystąpiły utrudnienia ze strony naszych partnerów, czyli Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, które dotyczyły m.in. opóźnień związanych z zatwierdzaniem i przekazywaniem procedur, przez co wdrażanie i ogłaszanie naborów w ramach działań PROW 2007–2013 rozpoczęło się z niemal półtorarocznym opóźnieniem. Teraz mogę powiedzieć, iż działania w ramach PROW realizowane są sprawnie, co jest możliwe dzięki zaangażowaniu w proces wielu przyjaznych osób, jak też pełnej gotowości samorządu województwa małopolskiego. Efektem tego jest podpisanie w sumie 296 umów w ramach działań „Odnowa i rozwój wsi” oraz „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” i wydanie 9 decyzji w ramach działania „Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa, schemat II: Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi oraz Schemat I: Scalanie gruntów”.

Program PROW to kontynuacja SPO ROL 2004–2006. Co zaskoczyło najbardziej beneficjentów obecnego programu?
Dużym zaskoczeniem i problemem dla beneficjentów była na pewno informacja o niekwalifikowalności podatku VAT dla gmin oraz instytucji kultury, który to podatek w poprzednim okresie programowania był kwalifikowalny. Spowodowało to konieczność zwiększenia nakładów ponoszonych przez beneficjentów na realizację projektów, gdyż podatek VAT, jako wydatek niekwalifikowalny, stanowi wkład własny beneficjenta. Pragnę dodać, iż z tymi samymi problemami boryka się samorząd województwa małopolskiego realizując zadania w ramach Pomocy Technicznej.

Czy to zmniejszyło zainteresowanie wśród potencjalnych wnioskodawców ogłaszanymi naborami?

Nie widzę teraz takich tendencji. Nie przesadzę, kiedy powiem, że pracownicy mojego departamentu odebrali setki telefonów z zapytaniami, jakie inicjatywy mogą być objęte wsparciem w ramach działania, jak prawidłowo wypełnić wniosek itp. Codziennie spotykaliśmy się z wójtami, burmistrzami, proboszczami i wyjaśnialiśmy oraz doradzaliśmy, jak najlepiej przygotować projekt. Efektem tego było ponad 200 projektów złożonych
w samym działaniu „Odnowa wsi”.

Jak wiemy beneficjenci muszą wypełnić zobowiązania wynikające z przyznanej im pomocy w ramach PROW oraz w ramach SPO ROL 2004–2006. Czy tegoroczne powodzie wpłynęły znacząco na realizowane projekty?

Rzeczywiście, majowe, jak i czerwcowe powodzie wpłynęły niekorzystnie zarówno na projekty już wykonane, jak i te będące w trakcie realizacji. Beneficjenci zgodnie z zawartą umową muszą osiągnąć założony cel, a następnie utrzymać go w ściśle określonych terminach. Jednak w przypadku zaistnienia okoliczności o charakterze siły wyższej, która nie pozwala wypełnić tych zapisów, mają możliwość przedłużenia lub przywracania terminu na dokonanie czynności związanych z przyznaniem czy wypłatą pomocy, składając odpowiedni wniosek.

Jakie błędy najczęściej pojawiają się w składanych wnioskach oraz co stanowi dla beneficjentów największy problem?

Największym błędem, na szczęście rzadkim, ale skutkującym odmową przyznania pomocy, było złożenie wniosku lub uzupełnienia po terminie. W wielu wnioskach brakowało wymaganych załączników, np. tytułów prawnych do nieruchomości, nieprawidłowo wskazywano koszty kwalifikowalne, niezgodnie z zasadami PROW. Pojawiały się również błędy rachunkowe. Częstym problemem dla beneficjentów było również zagwarantowanie
100 procent środków na realizację projektu już na etapie tworzenia uchwał budżetowych lub poprzez wpisanie inwestycji w Wieloletni Plan Inwestycyjny, gdyż – niestety – pomoc ma charakter refundacji poniesionych kosztów.

Kiedy przewiduje się ogłoszenie nowych naborów i jakie zmiany nowelizacyjne czekają na wnioskodawców w ramach ich ulubionego działania „Odnowa i rozwój wsi”?

Chciałbym, aby nastąpiło to jak najszybciej, ponieważ samorząd województwa małopolskiego jest w pełni do tego przygotowany. Obecnie terminy ogłoszenia przyszłych naborów uzależnione są wyłącznie od działań Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, które związane są z nowelizacją rozporządzeń do przedmiotowych działań oraz wprowadzeniem zmian do obowiązujących procedur. Jeśli chodzi zaś o zmiany w działaniu „Odnowa i rozwój wsi”, mające miejsce zarówno w nowelizacji rozporządzenia oraz procedurach, na pewno usprawnią one wdrażania tego działania. Miło mi zakomunikować, iż usunięto zapisy dotyczące ograniczenia liczby wniosków złożonych przez wnioskodawców w jednym naborze oraz maksymalnej liczby operacji w gminie. Do tej pory każdy z wnioskodawców mógł złożyć jeden wniosek o przyznanie pomocy, a dofinansowanie mogły otrzymać jedynie trzy operacje w każdej gminie. Dodatkowo istnieje możliwość rozpoczęcia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy, a nie, tak jak dotychczas, po jego złożeniu. Ale najważniejsza zmiana to brak konieczności przedstawienia dokumentów potwierdzających zabezpieczenia środków na realizacje inwestycji przez beneficjenta. Reasumując: z optymizmem patrzę w przyszłość na rozwój polskiej wsi, na to, że stanie się ona atrakcyjnym miejscem, mającym wiele do zaoferowania dla swych mieszkańców oraz turystów, nie tracąc przy tym swej tożsamości i integralności oraz zachowaniem wartości życia wiejskiego, zakorzenionych w jej kulturze i tradycji.