Liga Antysmogowa Metropolii Krakowskiej. Zielonki samotnym liderem. Za nimi Liszki, Wielka Wieś i Skawina. A kto powinien się wstydzić?

- Postęp w walce ze smogiem jest widoczny. Jakość powietrza znacząco się poprawiła, rośnie nasza świadomość ekologiczna, a region jest krajowym liderem działań na rzecz środowiska. Nie znaczy to jednak, że możemy spocząć na laurach. Przed nami poważne wyzwania, a wśród nich wymiana WSZYSTKICH przestarzałych kotłów do końca 2022 roku

– podkreśla Piotr Łyczko, wicedyrektor Departamentu Środowiska ds. Programów Ekologicznych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego, który od początku wspiera Ligę Antysmogową. Partnerem naszej akcji jest także Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie.

Liderzy nowego zestawienia Ligi - mieszkańcy gminy Zielonki - wymienili w pierwszym półroczu tego roku jedynie 41 kopciuchów. Równocześnie jednak złożyli do programu gminnego oraz państwowego programu Czyste Powietrze 242 wnioski o wymianę kolejnych. W ten sposób Zielonki stały się pierwszą gminą Metropolii Krakowskiej – i (poza Krakowem) całej Małopolski - w której liczba złożonych wniosków objęła ponad połowę (dokładnie 52,8 proc.) urządzeń, jakie muszą być zlikwidowane do końca 2022 roku. Przypomnijmy, że małopolska uchwała antysmogowa, która wejdzie w życie 1 stycznia 2023 roku, a więc za 444 dni, wprowadza całkowity zakaz używania kotłów pozaklasowych i niższych klas – pod sankcją grzywny do 5 tys. zł. Takich urządzeń jest jeszcze w 14 gminach obwarzanka blisko 22 tysiące.

Z raportu z czujek Airly wynika, że wymiana w ostatnich latach ponad 600 kopciuchów w gminie Zielonki doprowadziła do radykalnej poprawy jakości powietrza w sezonie grzewczym. W styczniu 2021 poziom zanieczyszczenia rakotwórczym pyłem PM2,5 spadł o 57 procent w porównaniu ze styczniem 2017 r. Poprawa jest zatem ogromna, ale trzeba dalej działać, bo kopcące wciąż w gminie ponad 450 urządzeń daje się we znaki wszystkim – i właścicielom domostw, i sąsiadom, i reszcie mieszkańców, a także krakowianom. We wtorek wieczorem czujnik Airly przy Długopolskiej w Zielonkach wskazał zanieczyszczenie pyłem PM2,5 na poziomie 270 procent normy. Podobnie wyglądało to w Garliczce.

Na czerwono i pomarańczowo świeciły też wskaźniki zanieczyszczeń w innych gminach obwarzanka: Zabierzowie (poziom PM2,5 przy Krakowskiej – 250 proc., a przy Narodowej w Brzeziu – 253 proc.), Skawinie (468 procent w Rzozowie!), Liszkach (228 proc. w Rącznej), Niepołomicach (167 proc. przy Krakowskiej) i Wieliczce (122 proc. przy Różanej). Szczęśliwie mieszkańcy tych gmin składają coraz więcej wniosków o wymianę starych urządzeń. W pierwszym półroczu 2021 w gminie Skawina było ich w sumie 438 – co stanowi 17,5 proc. kotłów, jakie trzeba wymienić do końca 2022 roku. Mieszkańcy gminy Wieliczka złożyli 421 wniosków (8,8 proc.), a mieszkańcy gminy Liszki – 262 (20,9 proc.). W gminie Wielka Wieś wniosków było 148 (18,6 proc.).

W sumie w całym obwarzanku wnioski objęły niespełna 9 procent kopciuchów, jakie pozostały tutaj do wymiany. Postęp cieszy, ale nie da się ukryć, że w ciągu pozostałych 444 dni trzeba będzie wymienić całą resztę, a więc 91 procent. Zasadniczo poprawić muszą się mieszkańcy gmin z dołu tabeli. W gminie Michałowice wniosków było tylko 88, co stanowi 4,2 proc. kopciuchów do wymiany. Niewiele większy odsetek osiągnęli mieszkańcy gmin Kocmyrzów-Luborzyca i Czernichów. Po słabym debiucie w Lidze Antysmogowej do roboty wzięli się natomiast mieszkańcy gmin Mogilany i Biskupice – przynajmniej pod względem liczby składanych wniosków. Bo już sama wymiana szła im opornie: w Biskupicach w ciągu całego półrocza zlikwidowano zaledwie 9 kopciuchów. Dla porównania – w gminie Liszki było ich… 114!

Polski Alarm Smogowy, który współtworzy z nami zestawienia Ligi i prowadzi stronę licznikkopciuchow.pl, zwraca uwagę, że w gminach Metropolii Krakowskiej w pierwszym półroczu 2021 wymieniono zaledwie 587 kotłów, czyli marne 2,33 proc. tych, jakie trzeba wymienić w ciągu 444 dni. Andrzej Guła z PAS przypomina, że w ramach wspólnej inicjatywy gminy Metropolii zadeklarowały, iż do 1 stycznia 2023 r. wszystkie pozaklasowe źródła zostaną u nich zlikwidowane. W tym celu samorządy mają prowadzić intensywne działania informujące o uchwale antysmogowej, wspierać mieszkańców w pozyskaniu dotacji na wymianę kotłów i termomodernizację domów oraz informować o grożących karach. Z monitoringu efektów działań wynika, że największy odsetek kopciuchów zlikwidowali w pierwszym półroczu mieszkańcy gminy Zielonki – 10,9 proc. W gminie Liszki było to 9,1 proc., a Kocmyrzowie-Luborzycy – 3,6 proc. Za podium znalazły się tu Wielka Wieś i Świątniki Górne (po 2,9 proc.).

Dane te wskazują, jak wielka musi być skala przyspieszenia w najbliższych miesiącach: w każdym z nich trzeba będzie wymienić przynajmniej tyle starych kotłów, ile wcześniej mieszkańcy wymieniali w rok. Z wciąż niepełnej inwentaryzacji urządzeń grzewczych wynika, że najwięcej starych kotłów pozostało do wymiany w gminie Wieliczka (4796), a najmniej - w gminie Zielonki (458). Oto najświeższe zestawienie Ligi Antysmogowej Metropolii Krakowskiej. Jeśli chcesz się z nim zapoznać, kliknij w przycisk "zobacz galerię" i przesuwaj zdjęcia w prawo - naciśnij strzałkę lub przycisk NASTĘPNE.