Lipcowe, słoneczne kwiaty

Lipiec to pełnia lata i dużo słońca w ogrodzie. Kiedy jednak zdarzy się pochmurny i chłodny dzień, złotymi kolorami rozświetlą naszą przydomową zieleń żółto kwitnące rośliny, m.in. nasturcja, nagietki albo słoneczniki.

Nasturcja

Nasturcja to bardzo popularny kwiat ozdobny. Rodzina, do której się zalicza, skupia ponad 80 gatunków, ale tylko kilka z nich można spotkać w naszych ogrodach. Z pewnością należy do nich nasturcja większa, o dużych kwiatach i okrągłych liściach. W Ameryce Południowej, czyli w swym naturalnym środowisku, rośnie jako bylina, jednak w naszym klimacie (zimy) uprawiana jest jako roślina jednoroczna. Zwykle jest długim, dorastającym do 3 metrów pnączem, ale są odmiany osiągające wysokość ok. 30-40 cm.

Nasturcja większa kwitnie przez całe lato, aż do późnej jesieni i jest polecana zarówno do uprawy w pojemnikach, jak i na rabatach. Innym popularnym gatunkiem jest nasturcja kanaryjska - dorasta do 2-3 m, dlatego lepiej sprawdza się w ogrodzie niż na tarasie lub balkonie. Znacznie rzadziej spotykana jest natomiast nasturcja bulwiasta (bulwy można wykopać i przechować przez zimę w chłodnym pomieszczeniu). Niezbyt duże, czerwono-pomarańczowe kwiaty nasturcji bulwiastej umieszczone są na szczytach długich, dość sztywnych, czerwonych łodyg.

Najlepszym stanowiskiem dla wszystkich gatunków nasturcji jest miejsce słoneczne, ciepłe i osłonięte od wiatru oraz lekka, średnio żyzna (dla nasturcji większej może być nawet dość słaba) i tylko lekko wilgotna gleba. W niskich temperaturach i na podmokłych terenach rośliny źle się rozwijają i chorują. Jeśli gleba jest bardzo żyzna, bujniej rozwiną się liście niż kwiaty nasturcji. Niestety, nasturcje są roślinami bardzo podatnymi na ataki rozmaitych szkodników, a czasami również chorób. Najczęstszymi przyczynami kłopotów są głównie mszyce, ale także ślimaki, miniarki, przędziorki, rozmaite gąsienice (w tym bielinka kapustnika), a także choroby grzybowe.

Nagietek

Nagietek uprawiany jest w Polsce jako roślina jednoroczna. Wśród odmian ozdobnych istnieją formy wysokie i karłowate, a także o kwiatach dwubarwnych; są odmiany nagietków o kwiatach chryzantemowych lub anemonowych, są też odmiany o kwiatach pojedynczych lub półpełnych.

Roślina jest łatwa w uprawie i niewybredna, wymaga jedynie słonecznego miejsca i dostatecznej wilgotności. Aby nagietki dobrze kwitły, przez cały okres wegetacji warto zasilać je nawozem mineralnym z przewagą fosforu oraz nawozem wapniowym. Po pierwszym przekwitnięciu należy nagietki ściąć o 10 cm - po takim zabiegu znów obficie zakwitną. Te wesołe, słoneczne kwiaty rozmnaża się z nasion wysiewanych wprost do gruntu, partiami, od końca marca do końca czerwca. Kwitną po 8-10 tygodniach od wysiewu; w łagodne zimy nagietki wysiewają się czasem same. Są odporne na choroby i rzadko atakowane przez szkodniki. Co więcej, mogą stanowić ochronę innych roślin - np. rosnąc przy pomidorach chronią je przed szkodnikami. Żółte i pomarańczowe kwiaty pięknie wyglądają posiane na dużej rabacie, znakomicie komponują się z roślinami o niebieskich kwiatach, dla których stanowią dobry kontrast. Niegdyś nagietki rosły w każdym wiejskim ogródku, ponieważ są rośliną leczniczą i kosmetyczną. Nalewkę z pomarańczowych płatków kwiatów stosowano m.in. do smarowania stłuczeń, przemywania skaleczeń i miejsc po ukąszeniach owadów oraz do płukania gardła. Posiekane płatki można dodawać do paszy dla kur - żółtka jajek stają się wówczas ciemnożółte. Dawniej ludność wiejska uważała kwiat nagietka za pewnego rodzaju barometr. Kiedy o godz. 7 rano kwiatostany nie były jeszcze rozwinięte, oznaczało to, że w tym dniu można się spodziewać deszczu.

Słoneczniki

Słoneczniki to prawdziwe kwiaty słońca, w ciągu dnia podążające za jego słonecznym „spojrzeniem” aż do momentu zachodu (to tzw. heliotropizm; kwiatostany w nocy odwracają się na wschód, aby kolejnego dnia znów rozpocząć wędrówkę za słońcem). Kojarzą się nam z wiejskimi ogrodami, drewnianymi płotami i glinianymi dzbanami. Słoneczniki są roślinami jednorocznymi, które przywędrowały do Europy z Ameryki Północnej w XVI w. W dobrych warunkach dorastają nawet 3 metrów wysokości. Wymagają stanowiska słonecznego i osłoniętego od wiatru. Słoneczniki siejemy (w drugiej połowie kwietnia lub w maju) wprost do gruntu, gdyż nie lubią przesadzania. Po wykiełkowaniu pozostawiamy tylko najsilniejszą siewkę. Zaczynają kwitnąć już w czerwcu i zdobią rabaty nieraz nawet do października. Rośliny zasilamy nawozem zawierającym dużo potasu oraz mikroelementów (głównie bor i molibden), gdy już wypuszczą dwie pary liści. Nie należy przesadzać z podlewaniem, gdyż istnieje ryzyko gnicia korzeni. Słoneczniki są dość odporne na choroby i szkodniki. Wiosną młode liście i stożki wzrostu mogą objadać ślimaki, później czasem pojawiają się mszyce. Spośród chorób najczęstsza jest szara pleśń lub mączniak prawdziwy (zwalczamy je środkami grzybobójczymi). Najpopularniejszym uprawianym słonecznikiem jest słonecznik zwyczajny (Helianthus annuus), znany od tysięcy lat i ceniony ze względu na piękne kwiaty, a także właściwości użytkowe.