Lokaty na straty

Obniżenie deficytu finansów publicznych to główny cel nowelizacji ustawy o tychże finansach przyjętej wczoraj przez rząd. Zyska budżet państwa, ale stracą muzea, szpitale i instytucje naukowe. Zmiany najbardziej dotkną wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i wszystkich, którzy dostają dotacje i nisko oprocentowane pożyczki na inwestycje ekologiczne.

PRZECZYTAJ NASZ KOMENTARZ: Nie ma wolności bez gospodarności

Projekt przygotowany przez Ministerstwo Finansów zakłada, że wolne środki instytucje podległe państwu mają przekazywać temu resortowi. Ten odda je dopiero wtedy, gdy trzeba będzie je wydać na cele statutowe danej jednostki. Teraz każda z nich może swoje nadwyżki lokować w bankach i w ten sposób pozyskiwać dodatkowe fundusze. W przyszłym roku takiej możliwości nie będzie.

– To bardzo uszczupli nasze przychody – nie kryje Małgorzata Mrugała, prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Krakowie. Obecnie WFOŚiGW ma ponad 30 mln zł przychodów rocznie, a zyski z lokat bankowych to kilka milionów. Tak duże dodatkowe dochody to efekt kumulacji kapitału z lat poprzednich, który teraz zarabia – dzięki oprocentowaniu lokat.

– Próbowaliśmy walczyć o to, by zmian nie wprowadzano. Bez efektu. A przecież z tych dodatkowych pieniędzy korzystają też inne instytucje państwowe – mówi prezes Mrugała. Na przykład WFOŚiGW w Krakowie co roku dofinansowuje zakup sprzętu i samochodów dla straży pożarnej. Teraz pieniędzy na ten cel będzie mniej. Tak samo ubędzie ich na wymianę pieców węglowych, budowę kanalizacji, oczyszczalni ścieków i gospodarkę odpadami.

Mniejszy kłopot będą mieć instytucje kultury. Gdyby przepisy weszły dziś w życie, nie sprawiłyby problemu Muzeum Narodowemu w Krakowie. Przede wszystkim dlatego, że nie posiada ono wielu wolnych środków, które można by lokować na koncie bankowym.

– Obecnie obowiązująca ustawa o finansach publicznych oraz praktyka wnioskowania o pieniądze z dotacji już teraz nie pozwala gromadzić nadmiernych środków – mówi Krystyna Pankau, wicedyrektor ds. ekonomicznych Muzeum Narodowego w Krakowie. – Dotacje, które otrzymujemy, musimy niemal natychmiast wydać.

– Ale nie popieramy takich rozwiązań – dodaje Krystyna Pankau. Jej zdaniem ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej wprowadziła sporą samodzielność w instytucjach kultury. – A nowy pomysł Ministerstwa Finansów tę samodzielność może ograniczać – stwierdza wicedyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.

Ministerstwo Finansów tych argumentów nie przyjmuje. Dla resortu najważniejsze jest obniżenie długu publicznego. – W wyniku wprowadzonych zmian potrzeby pożyczkowe budżetu państwa powinny w 2015 roku obniżyć się o około 4,5 miliarda złotych, docelowo o 5,5 miliarda – twierdzą ministerialni urzędnicy.

Co gorsza – rząd proponuje, by podobna operacja konsolidacji finansów możliwa była także w samorządach. Marszałkowie, starostowie i wójtowie mogliby nakazać podległym sobie jednostkom, by każdą nadwyżkę przekazywali na konto urzędu, by to on, a nie te instytucje zarabiał na lokatach lub zmniejszał swoje zadłużenie.