Lotny Staszek

Paweł Głowacki: DOSTAWKA

Horodniczy: "Zaprosiłem panów w celu zakomunikowania im arcyniemiłej nowiny: leci do nas samolot”. Ammos Fiodorowicz: "Jak to – samolot?”. Artiemij Filipowicz: "Co za samolot?”. Horodniczy: "Samolot z Ameryki, oficjalnie, a na domiar złego – pierwszy taki w Europie”. Ammos Fiodorowicz: "Masz tobie!”. Artiemij Filipowicz: "Masz babo kaftan!”. Łuka Łukicz: "Wielki Boże!”. Horodniczy: "Jakbym coś przeczuwał: całą ubiegłą noc śniły mi się jakieś dwa niezwykłe szczury... Takich, powiadam panom, nigdy jeszcze nie widziałem: czarne, nienaturalnej wielkości! Przyszły, obwąchały i poszły”.

Tak, leciał do nas samolot – i w tym właśnie kłopot, że był to samolot. Owszem, wiele wybitnych postaci i cudownych przedmiotów żeśmy gościli – prezydentów, duchownych, królów, artystów, sportowców, klejnoty, dzieła sztuki, rowery, motocykle, a nawet bolid Formuły I. Całe to dobro świata z sukcesem gościliśmy – i tak też miało być z samolotem. Lecz jakim cudem godnie ugościć samolot, skoro nie wiadomo, jak wygląda samolot, a nie wiadomo, bo przecież w Polsce nigdy jeszcze nie wylądowało nawet pół samolotu? Właśnie dlatego nowina, że już leci, była arcyniemiłą. Lecz krótko.

Oto zgłosił się staruszek, jedyny Polak, który wie, jak wygląda samolot, bo w dzieciństwie ojciec – pilot Dywizjonu 303, uczestnik bitwy o Anglię – rysował mu samoloty i mawiał: "Zapamiętaj, synu – to jest samolot!”. Opłaciło się. Tenże znawca stanął na łące, patrzył w niebo, oddzielał ziarno od plew: "To nie, bo wróbel... to nie, bo liść jesienny... to nie, bo mucha... to nie...”. Pobladła przed telewizorami Polska wstrzymała oddech. Aż dziadek ryknął, wskazując palcem gustowną plamkę na błękicie: "Oto jest! Oto samolot!”. Niczym u Gogola – jakaś krótkowzroczna polska żona polskiego Horodniczego spytała służącą, czy samolot ma wąsy. I wreszcie wylądował! I zaczęło się! Wystartowały dni chwały groteski naszej!

Strażacy włączyli sikawki i stworzyli dla gościa wodny łuk triumfalny. Orkiestra zagrała. Żołnierze salutowali. Konferansjer rzekł do tłumu Polaków: "To jest samolot!”, tłum westchną: "Ale duży!”. A Reszta nas płakała przed szklanymi ekranami. Przez dni kilka, sto razy na dzień – samolot. Wszędzie. W telewizji, radiu, internecie i telefonach. Nie było gazety, która by nie drukowała fotografii samolotu z podpisem "Samolot”.

Dziennikarze drżącymi głosami relacjonowali, że gość ma koła. Zwiedzając wnętrze – zwracali uwagę na okna, przez które widać, co jest na zewnątrz, tudzież zdumiewali się, że są w samolocie fotele, na których nie dość, że usiąść można, to jeszcze, przycisk dławiąc, można, wyobraźcie sobie, opuścić lub podnieść oparcie fotela! No i te skrzydła! Nie macha nimi – a fruwa! Cud! Cóż to za samolot! Cóż to za gość niezwykły! Bogu dzięki, że zostanie z nami na zawsze!...

On – samolot na okrągło macany, samolot naszego niepoczytalnego zachwytu, już rodak, lotny Staszek po prostu! Możliwe, że polskie panny od Gogola stroiły się dla samolotu. Możliwe, że kucharki polsko-gogolowskie wyborny bigos dlań szykowały, zaś polsko-gogolowscy urzędnicy łapówki pod skrzydła wciskali, byle tylko nie puściły mu nerwy. Horodniczy (stając na baczność): "Najniższy sługa”. Samolot (kłania się): "Moje uszanowanie!”... Tak, Ojczyzna była tancerką lotnego Staszka. Po czym – spokój. Aż do następnego samolotu, bądź czegoś podobnie wstrząsającego. Do kolejnej groteski. Nieuchronnie. Bo kłopotem naszym nie jest ponadczasowość Gogola. Istotnym kłopotem Polski jest ponadczasowość Polski samej.