Małgorzata Gersdorf przygotowała swój projekt ustawy o Sądzie Najwyższym. Co zawiera?

W ubiegły piątek doszło do porozumienia pomiędzy prezydentem a PiS ws. ustaw reformujących sądownictwo, które Andrzej Duda zawetował w lipcu. Projekty mają być procedowane już na najbliższym posiedzeniu Sejmu (22-24 listopada).

Teraz pojawił się jeszcze jeden nowy projekt ustawy o Sądzie Najwyższym. Przygotował go sam SN. W komunikacie podkreślono, że wszystkie zawarte w nim rozwiązania są konstytucyjne, w przeciwieństwie do niektórych zapisów z ustawy przygotowanej przez prezydenta. "Ani Sąd Najwyższy, ani Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego nie zgłaszał tych propozycji wcześniej, mimo że wielokrotnie były one przedmiotem naszych dyskusji, aby uniknąć jakichkolwiek zarzutów wpływania na proces ustawodawczy w Polsce" - podkreślono.

"Projekt zawiera rozwiązania, które pozostając w zgodzie z ustawą zasadniczą, wychodzą naprzeciw oczekiwaniom społecznym w zakresie oceny pracy sędziów, weryfikacji rozstrzygnięć rażąco niesprawiedliwych oraz zapewnienia równowagi, w ramach której sądownictwo podlegałoby większej kontroli ze strony Sejmu RP, jako reprezentanta Narodu, Ministra Sprawiedliwości oraz Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej" - podano w komunikacie.

SN przekonuje, że projekt w wielu miejscach wprowadza "zmiany o wiele dalej idące", niż te, które dotychczas były zgłaszane, "co dowodzi, że środowisko sędziowskie zawsze było gotowe na merytoryczną dyskusję".

"Stanowienie prawa nie może odbywać się bez szerokich konsultacji społecznych oraz uwzględnienia głosu środowiska, które go dotyczą" - podkreślono.

Prof. Gersdorf w liście do prezydenta podkreśliła, że projekt ustawy spełnia zarówno oczekiwania społeczne i polityczne - zawarte w programie PiS z 2014 roku.

"Zmuszona jednak jestem wyraźnie przeciwstawić się jakimkolwiek próbom „czystki kadrowej”, dokonywanej pod hasłem tzw. „dekomunizacji” Sądu Najwyższego. Jest to manipulacja świadomością społeczną, w której pomija się oczywiste fakty, jakie miały miejsce w chwili zmiany ustrojowej w Polsce w 1989. Przypomnieć trzeba, że do tzw. dekomunizacji w Sądzie Najwyższym doszło na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1989 r. o zmianie ustaw - Prawo o ustroju sądów powszechnych, o Sądzie Najwyższym, o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, o Trybunale Konstytucyjnym, o ustroju sądów wojskowych i Prawo o notariacie, na mocy której zostały skrócone kadencje poprzednim sędziom Sądu Najwyższego" - napisała prezes SN.

Gersdorf sprzeciwia się również propozycji przejścia w stan spoczynku sędziów, którzy osiągnęli wiek emerytalny. "Za manipulację uznaję również propozycję obniżenia wieku przejścia w stan spoczynku, która prowadzi do usunięcia ponad 40% składu sędziowskiego w Sądzie Najwyższym. Jest to ta sama konstrukcja, jaka legła u podstaw zawetowanej ustawy o Sądzie Najwyższym (...)" - przekonuje prezes SN.

"Stan spoczynku nie jest równoznaczny emeryturze, co wynika z bardzo prostego faktu, że stosunek służbowy sędziego, ze wszystkimi jego ograniczeniami w zakresie wykonywania innej aktywności zawodowej trwa aż do śmierci. W konsekwencji nieuzasadnione jest powoływanie się na rozwiązania funkcjonujące w systemie emerytalnym dla uzasadnienia propozycji obniżenia wieku przechodzenia sędziów w stan spoczynku" - napisała.

Zgodnie z projektem ustawy zaproponowanym przez SN miałaby powstać Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego. W jej skład miałoby wejść 11 sędziów Sądu Najwyższego powoływanych przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej spośród sędziów Sądu Najwyższego w stanie czynnym oraz 11 ławników Sądu Najwyższego wybieranych przez Sejm RP spośród kandydatów wyróżniających się wiedzą prawniczą i zgłaszanych przez organizacje liczące co najmniej 10.000 osób, w tym stowarzyszenia, przedstawicieli pracowników, pracodawców, grupę obywateli, ale także Kościół Katolicki oraz inne Kościoły i związki wyznaniowe w Polsce, jako depozytariuszy tradycyjnych wartości chrześcijańskich wyznaczających ustrojową treść wielu zasad zawartych w Konstytucji RP.

Proponuje się również utworzenie przy Sądzie Najwyższym urzędu Rzecznika Sprawiedliwości Społecznej z szeregiem kompetencji, w tym zwłaszcza z uprawnieniem wnoszenia do SN nadzwyczajnych środków zaskarżenia.