Mało specjalistów od raka

Pacjenci z chorobą nowotworową z powiatów Małopolski zachodniej mają problemy z otrzymaniem kompleksowej opieki medycznej. Tutejsze szpitale dają co prawda możliwość skorzystania z diagnostyki onkologicznej, gorzej natomiast wygląda leczenie. Nie ma oddziałów onkologicznych.

Trzeba jechać po zdrowie

Chorzy muszą jeździć po kompleksową opiekę medyczną do Centrów Onkologii w Krakowie, Gliwicach lub Bielsku-Białej. Krystyna Oszastowska, która od ponad 10 lat walczy z nowotworem piersi, leczy się w Bielsku. - W szpitalu w Oś-więcimiu brakuje specjalistów, a w bielskim centrum onkologii leczenie jest kompleksowe - mówi kobieta i podkreśla, że decyzje podejmuje tam konsylium lekarzy, więc łatwiej o trafną diagnozę.

Tadeusz Odrzywołek, u którego raka zdiagnozowali lekarze w Chrzanowie, został skierowany do krakowskiego Szpitala im. Rydygiera. Musi tam dojeżdżać kilka razy w tygodniu. - Tata jest zbyt słaby, by samemu prowadzić, więc z żoną dowozimy go na zmianę - mówi jego syn Wojciech. Jest początek roku, a już wybrał połowę urlopu w pracy.

W powiatowych szpitalach utworzenie oddziałów onkologicznych jest po prostu zbyt kosztowne. Jak tłumaczą nam w chrzanowskiej placówce, zastanawiano się nad oddziałem, ale warunki, które należy spełnić przed staraniem się o kontrakt z Narodowego Funduszu Zdrowia - takie jak zatrudnienie dodatkowych lekarzy specjalistów i zakup drogiego sprzętu - wiążą się z dużym ryzykiem. Bo przecież kontraktu można nie dostać.

Szpitale w Oświęcimiu i Wadowicach mają tylko poradnie onkologiczne, gdzie przeprowadzane są badania oraz zabiegi diagnostyczne. Poradnie zapewniają także opiekę chorym pomiędzy kursami chemioterapii lub radioterapii, wykonują badania kontrolne. Podawane są tu również prostsze formy chemioterapii. Szpital w Olkuszu, poza poradnią onkologiczną, od 15 lat posiada dzienny oddział chemioterapii. Jest tu pięć miejsc. W Chrzanowie jest wspólny oddział chirurgii ogólnej i onkologicznej, oddział chemioterapii oraz poradnia onkologiczna.

Coraz więcej chorych

Obecnie w Polsce żyje około 400 tys. ludzi z rozpoznaniem choroby nowotworowej, a zachorowalność na nowotwory wynosi około 150 tys. osób rocznie. Oznacza to, że prawie połowa mężczyzn i ponad jedna trzecia kobiet zachoruje na nowotwór w ciągu swojego życia.

- Kobiety w 80 procentach same wykrywają sobie guza piersi - zaznacza Anna Zając, wiceprezes stowarzyszenia Amazonki z Oświęcimia i namawia do samobadań.

Lekarz onkolog zachęca: Zgłaszajmy się koniecznie na badania profilaktyczne

Katarzyna Dyląg-Trojanowska jest specjalistą chirurgii ogólnej i onkologicznej w Centrum Medycznym Medi-Sfera w Oświęcimiu

- Jacy pacjenci najczęściej zgłaszają się do onkologa ?

-Z reguły moi pacjenci to osoby dorosłe w wieku 30-60 lat, częściej kobiety, bo one bardziej są zainteresowane stanem swojego zdrowia i nie bagatelizują niepokojących objawów. Prawda jest taka, że zachorować na nowotwór może każdy i w każdym wieku, ale około 2/3 wszystkich zachorowań pojawia się po 55. roku życia.

- Co najczęściej atakuje nowotwór?

- Do onkologa najczęściej trafiają pacjenci z nowotworami płuc, prostaty, piersi i przewodu pokarmowego. Natomiast do chirurga onkologa, który zajmuje się leczeniem operacyjnym, najczęściej zgłaszają się pacjenci chorujący na nowotwory piersi, skóry, jelita grubego i inne nowotwory przewodu pokarmowego.

- Jak bardzo zaawansowaną chorobę mają pacjenci, którzy się do was zgłaszają ?

- Są przeważnie w stadium zaawansowania regionalnego lub systemowego, to znaczy z przerzutami w regionalnych węzłach chłonnych bądź chorobą rozsianą. Optymalnie byłoby, gdyby chorzy zgłaszali się z nowotworami we wczesnym stadium, ale takie są wykrywane tylko u około 30-40 proc. z nich.

- Które nowotwory są najgroźniejsze?

- Najłatwiejsze do wyleczenia są nowotwory łagodne. Natomiast w grupie nowotworów złośliwych najlepsze rokowanie i wyleczalność mają nowotwory skóry, piersi, jądra, tarczycy. Najgorzej rokują nowotwory płuc, trzustki, przełyku, pęcherzyka żółciowego.

- Dużo osób udaje się wyleczyć?

- Generalnie - im wcześniej nowotwór zostanie wykryty i im szybciej rozpocznie się leczenie, tym większe są szanse pacjenta na wyzdrowienie. Oczywiście duże znaczenie ma także rodzaj nowotworu i stadium zaawansowania choroby.

-Co wpływa na wzrost zachorowalności na nowotwór?

- Zachorowanie na nowotwór zależy od genów, wieku, trybu życia. Tylko niewielka część chorób nowotworowych rozwija się w następstwie dziedziczenia określonych predyspozycji. Faktu, że częstość zachorowań na nowotwory rośnie z wiekiem, nie jesteśmy w stanie zmienić. Natomiast możemy zmienić styl życia, a wiemy że około 85 proc. zachorowań na nowotwory wynika właśnie z czynników środowiskowych, z tego jak żyjemy.

- Jak zatem zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór?

- Kluczowe znaczenie ma niepalenie tytoniu, zdrowa dieta oraz aktywność fizyczna. Otyłość w ogromnym stopniu wpływa na ryzyko rozwoju nowotworów nerki, jelita, trzustki, a w Polsce ok. 45 proc. kobiet i 60 proc. mężczyzn ma nadwagę lub otyłość. Brak aktywności fizycznej odpowiada za 1/4 zachorowań na raka piersi i jelita grubego.

- Jak nakłonić pacjentów do badań profilaktycznych?

- Krótko mówiąc - zrealizować cele przedstawione w Strategii Walki z Rakiem w Polsce 2015-2024. Plan ten obejmuje między innymi edukację społeczną, zapobieganie zachorowaniom na raka i wczesną diagnostykę populacyjną nowotworów. Ogromne rola w realizacji programu przypada lekarzom rodzinnym, którzy powinni informować pacjentów o programach profilaktycznych, zachowaniach prozdrowotnych i objawach chorobowych alarmowych, które powinny chorych skłonić do szybkiego kontaktu z lekarzem. Być może np. ulga podatkowa dla osób poddających się regularnym badaniom profilaktycznym mogłaby poprawić sytuację.