Małopolska walczy z wykluczeniem komunikacyjnym. Coraz więcej połączeń autobusowych w regionie. Potrzeby nadal są jednak duże

- Dobrze, że są rozwijane autobusowe połączenia regionalne. Widać już, że są kursy między Krakowem i większymi miejscowościami. Przydałoby się je rozwijać miedzy małymi osadami. Z uruchomionej przez samorząd linii nie korzystam, bo z wsi, gdzie mieszkam, do najbliższego przystanku na którym autobus się zatrzymuje mam godzinę drogi - mówi jedna z pasażerek mieszkająca ok. 10 km od Skały, z której do Krakowa jest ok. 25 km.

Między Skałą a stolicą Małopolski kursują busy prywatnych przewoźników. Jest też wspomniane połączenie autobusowe (A12) z Krakowa przez Trzyciąż do Olkusza organizowane przez władze Małopolski, a uruchomione dzięki dotacji z rządowego Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych (FRPA).

- Sporo można jednak jeszcze poprawić. Rozkłady jazdy przewoźników tak są ułożone, że w celu dojechania do Krakowa do pracy na godzinę 10 muszę skorzystać z kursu o 7.20 i jestem pod Wawelem godzinę przed rozpoczęciem pracy - dodaje pasażerka.

Liczy na to, że sieć połączeń w województwie będzie rozbudowywana. Takie są też założenia FRPA (ustanowiony na podstawie ustawy z 16 maja 2019 r.), który został wprowadzony, by likwidować wykluczenia komunikacyjne i odbudować siatkę regionalnych połączeń autobusowych.

Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych został też stworzony z myślą o tym, by dzięki nowym liniom komunikacyjnym mieszkańcy przede wszystkim z mniejszych miejscowości mieli możliwość dotarcia środkami transportu publicznego do pracy, szkół, placówek zdrowia i instytucji kultury. Inicjatywa miała też stworzyć możliwość znalezienia pracy w miejscowościach, do których dojazd był dotychczas utrudniony lub niemożliwy.

- Obserwujemy coraz większe zainteresowanie samorządów uruchamianiem połączeń z dofinansowaniem z FRPA - potwierdzają w ministerstwie infrastruktury.

W ramach FRPA w 2019 r. dofinansowane zostały kursy na 1228 liniach kwotą 10 mln zł. Z każdym rokiem rosła liczba linii i dopłat. W ramach naboru wniosków w 2022 r. dopłatą objęto około 4901 linii, a wnioskowana przez organizatorów kwota dopłaty z Funduszu to przeszło 543 mln zł.

Podobnie jest w Małopolsce. W 2019 r. w naszym województwie uruchomiono pierwsze trzy linie autobusowe, w następnych latach liczba połączeń systematycznie wzrastała - do 23 w bieżącym roku (wszystkie linie wymieniamy na końcu artykułu).

Uruchomienie linii w 2020 r. kosztowało 2,6 mln zł (środki z Funduszu - 1,6 mln zł), zeszłoroczne koszty to 12,4 mln zł (8,7 mln zł z FRPA). W tym roku samorząd województwa małopolskiego na autobusowe linie użyteczności publicznej przeznaczy kwotę ponad 31,5 mln zł, z czego 17,6 mln zł stanowić będzie dotacja z Funduszu, a reszta kwoty pokryta zostanie z budżetu Województwa Małopolskiego.

Dla przykładu dzięki dofinansowaniu z FRPA Tarnów zyskał trzy dalekobieżne połączenia, których przez kilkanaście lat, po likwidacji PKS-u, brakowało w rozkładach. To trzy kursy w ciągu dnia do Wysowej Zdroju przez Gorlice, pięć kursów w tygodniu na trasie do Nowego Sącza, przez Zakliczyn i Gródek nad Dunajcem (w soboty jest ich cztery, a w niedziele trzy) oraz wieczorne połączenie do Bochni przez Biadoliny Szlacheckie i Brzesko.

Dotowane są również wewnątrzgminne połączenia, dzięki którym mieszkańcy mogą przejechać z jednej do sąsiedniej miejscowości. Takie kursy realizowane są od nowego roku m.in. na trasie z Czermnej do Szerzyn. W ten sposób ci, którzy nie mają własnego samochodu mogą wreszcie, bez proszenia sąsiada o przysługę, dostać się do gminy, aby załatwić ważne sprawy urzędowe, do sklepów, ośrodka zdrowia, na rehabilitację, czy po to, aby przesiąść się do kolejnego autobusu, którym dojadą do Tuchowa czy Tarnowa.

- Zainteresowanie jest zadowalające. Pojawiły się już nawet głosy, aby ten kurs wydłużyć o kolejne przysiółki. Dlatego złożyliśmy wniosek o dodatkowe dofinansowanie – tłumaczy Grzegorz Gotfryd, wójt Szerzyn.

Własną, gminną siatkę tego typu połączeń między miejscowościami, które dotąd były wykluczone komunikacyjnie stworzyły pod Tarnowem m.in. gminy Zakliczyn, Pleśna i Wierzchosławice.

Białą plamą na komunikacyjnej mapie regionu pozostaje wciąż Powiśle Dąbrowskie. - Ogromny problem mają turyści, którzy chcieliby dostać się w weekend na przykład do Zalipia. W soboty i niedziele w kierunku Malowanej Wsi nie jeździ żaden bus. Pozostaje wypożyczenie samochodu lub wynajęcie taksówki – zauważa Marcin Pałach z Tarnowskiego Centrum Informacji Turystycznej.

Z FRPA korzystają też gminy z powiatu nowosądeckiego. W 2022 r. skorzystało z tego 6 gmin: Gródek nad Dunajcem – (237 tys. zł), Łabowa – (85,8 tys. zł), Łącko – (152,7 tys. zł), Nawojowa – (77,1 tys. zł), Muszyna - (463,7 tys. zł) oraz Chełmiec, który otrzymał dotację na kursowanie sześciu linii w wysokości 1,4 mln zł. To druga co do wielkości kwota dla gminy wiejskiej przyznana przez Urząd Marszałkowski w Krakowie (2,5 mln zł otrzymała gmina Wieliczka).

- Dzięki tym sześciu liniom ponad połowa gminy objęta została podstawowym transportem publicznym i to przy dopłacie 158 tys. zł z naszego budżetu. Dodam jeszcze, że za usługi MPK Nowy Sącz w podobnym zakresie kursowania musielibyśmy zapłacić około 2 mln zł rocznie zakładając, że do małych miejscowości takich jak Krasne Potockie czy Wola Kurowska w ogóle nie pojadą. Za zaoszczędzone środki możemy kontynuować remonty dróg i budowę nowych sieci kanalizacyjno-wodociągowych, które są priorytetem - zaznacza Bernard Stawiarski, wójt gminy Chełmiec.

Środki z FRPA, które popłynęły do samorządów pozwoliły także uruchomić nowe linie w powiecie olkuskim. Dzięki dofinansowaniu zorganizowana została np. komunikacja publiczna w gminach Trzyciąż i Wolbrom, gdzie ich wcześniej nie było.

Komunikacja publiczna w olkuskim jest sprawna tak długo, jak podróżuje się po powiecie. Znacznie gorzej wygląda sytuacja pasażerów, którzy chcą pojechać choćby do Krakowa czy Katowic. W tym przypadku podróże wciąż głównie opierają się na ofertach prywatnych przewoźników, a ta nie należy do komfortowych. Do tego jest sporo przesiadek, co też wydłuża czas dojazdu.

Z każdym rokiem zwiększa się liczba osób przewiezionych dzięki połączeniom uruchomionych w ramach FRPA. W 2019 roku było to tylko 3 714 pasażerów, ale już w ubiegłym roku 799 828.

• Myślenice - Kraków,
• Myślenice - Borzęta - Wieliczka,
• Myślenice - Świątniki Górne - Wieliczka,
• Limanowa - Bochnia,
• Szczurowa - Bochnia,
• Brzesko - Bogumiłowice,
• Wieliczka - Łapanów,
• Podłęże - Proszowice,
• Wieliczka - Dobczyce,
• Wieliczka - Limanowa,
• Olkusz - Krzeszowice,
• Myślenice - Mszana Dolna,
• Olkusz - Trzyciąż - Kraków,
• Olkusz - Kraków,
• Spytkowice - Kraków,
• Chochołów - Zakopane,
• Chochołów - Bukowina Tatrzańska,
• Szczyrzyc - Wieliczka,
• Nowy Sącz - Nowy Targ,
• Nowy Sącz - Tarnów,
• Tarnów - Wysowa Zdrój,
• Gierałtowice - Smolice,
• Tarnów - Bochnia.

W złożonym w listopadzie 2022 r. do Wojewody Małopolskiego wniosku o dofinasowanie w ramach FRPA, zgłoszone zostały ponadto następujące linie, które mogą one zostać uruchomione w zależności od sytuacji budżetowej województwa:

• Olkusz - Paczółtowice - Krzeszowice,
• Wieliczka - Siedlec,
• Rajbrot - Brzesko,
• Krzeszowice - Ostrężnica - Olkusz,
• Tarnów - Piotrkowice (T08),
• Tarnów - Piotrkowice (T18),
• Tarnów - Lichwin,
• Tarnów - Zgłobice - Tarnów (T22),
• Tarnów - Zgłobice - Tarnów (T29),
• Tarnów - Zawada,
• Tarnów - Świebodzin,
• Tarnów - Zbylitowska Góra,
• Tarnów - Szczepanowice,
• Tarnów - Zgłobice,
• Tarnów - Jodłówka Wałki (T100),
• Tarnów - Jodłówka Wałki (T101),
• Tarnów - Jodłówka Wałki (T102),
• Tarnów - Jodłówka Wałki (T103),
• Bukowno - Olkusz - Kraków.

Na ile procent Polska otrzyma pieniądze z KPO?