Mały Rynek: kulturalny adres Krakowa

Związane z kulturą krakowskie organizacje pozarządowe postanowiły połączyć siły. Chcą zawiązać klaster kulturalny, czyli skupić swoje liczne przedsięwzięcia w jednym miejscu. Dlatego podjęły starania, by gmina Kraków wynajęła im bez przetargu dwie kamienice przy Małym Rynku.

"Wielbiciele realizmu albo 1+1=3" - przeczytaj komentarz autora >>

Pod nr 5 miałaby znaleźć siedzibę Fundacja Wisławy Szymborskiej. Z kolei w kamienicy pod nr 6 funkcjonowaliby pozostali inicjatorzy klastra – Fundacja Na Rzecz Rozwoju i Promocji Sztuki Pauza; Fundacja Tone – Muzyka i Nowe Formy Sztuki; Fundacja Miasto Literatury, Stowarzyszenie Teatr Nowy, Fundacja Sztuk Wizualnych oraz Fundacja Aktywnych Obywateli. Liczą, że miasto wynajmie im lokale za stawki kilkakrotnie niższe niż komercyjne.

Wybór kamienic nie jest przypadkowy – pod nr 6 mieściła się w 1661 r. redakcja „Merkuriusza Polskiego”, pierwszej polskiej cyklicznie wydawanej gazety. A projekt ma być szansą na „ukulturalnienie” Małego Rynku.

– Powstanie przestrzeń dialogu przedstawicieli środowiska kulturalnego. To pozwoli pomnożyć potencjał poszczególnych organizacji i zacieśni współpracę między nimi – mówi Jacek Jen­czew­ski z Fundacji Na Rzecz Rozwoju i Promocji Sztuki Pauza.

Na Małym Rynku po sąsiedzku działałyby m.in. galeria i kino „Pauza” (przeniesione z ul. Floriańskiej), ale i nowatorska, prezentująca prace dźwiękowe Sound Gallery czy też Dom Noblistów, w którym zostałoby ukazane życie i twórczość najważniejszych współczesnych literatów związanych z Krakowem, m.in. Wisławy Szymborskiej i Czesława Miłosza.

– Zyskają na tym wszyscy. Po pierwsze, organizacje współpracujące z miastem przy tworzeniu rozmaitych projektów kulturalnych będą w jednym miejscu. Po drugie, moglibyśmy łatwo konsultować projekty artystyczne. Po trzecie, mielibyśmy przestrzeń wspólną – miejsce, w którym jednego dnia odbywałaby się premiera książki, a następnego spotkanie z artystą. A na mapie Krakowa pojawiłby się kulturalny adres w ścisłym centrum – dodaje Jacek Jen­czewski.

Przedstawiciele fundacji i stowarzyszeń kulturalnych zaprezentują swój projekt w najbliższy czwartek, na posiedzeniu komisji kultury Rady Miasta Krakowa. Liczą na przychylność radnych.

– To bardzo dobry pomysł. Organizacje będą mogły w prosty sposób połączyć siły, a przy okazji ożywią Mały Rynek – ocenia radny Jerzy Woź­niakie­wicz. – Poza tym nie są to ludzie, których znamy od wczoraj czy przedwczoraj. Wielokrotnie udowadniali, że warto im pomagać.

Takie pomysły sprawdzają się już w innych krajach. Klastry, czyli wspólne przestrzenie dla różnych organizacji zajmujących się kulturą, powstały w dawnych zabudowaniach fabrycznych na nowojorskim Brooklynie, w dawnej elektrowni w lizbońskiej dzielnicy Belem, w Berlinie czy Amsterdamie. W Polsce dotąd nie było takiej inicjatywy. Kraków jest w awangardzie.

– Pomysł oddania kamienic na Małym Rynku organizacjom pozarządowym wpisuje się w europejską praktykę tworzenia przestrzeni kulturalnych i społecznych, coraz bardziej potrzebnych laboratoriów, klastrów czy wręcz spółdzielni kulturalnych – mówi Robert Piaskowski z Krakowskiego Biura Festiwalowego, które współpracuje z fundacjami i stowarzyszeniami. – Mały Rynek to piękny fragment miasta o ogromnym historyczno--turystycznym potencjale, który stał się kuszącym kąskiem dla banków i sieciówek. Jeśli miasto planuje rozwój w oparciu o nowoczesną kulturę i kreatywną gospodarkę, nie ma wyjścia, musi również akceptować, ba, wspierać enklawy organizacji pozarządowych, a także ruchy miejskiej kontrkultury – dodaje.

Na oddolny, obywatelski charakter przedsięwzięcia zwraca uwagę także Tomasz Kireńczuk ze Stowarzyszenia Teatr Nowy. – Od dłuższego już czasu ze swoją działalnością wychodzimy poza projekty stricte teatralne, koncentrując się na edukacji, upowszechnianiu kultury czy włączaniu się w debatę publiczną. Dlatego też bardzo nam bliska jest idea Klastra Kulturalnego, który m.in. stanie się promującym obywatelskość miejscem konsultacji społecznych – mówi Tomasz Kireńczuk.

Olga Brzezińska, prezes Fundacji Miasto Literatury, zwraca uwagę, że wszystkie stowarzyszenia wchodzące w skład inicjatywy są organizatorami przedsięwzięć na stałe wpisanych w kalendarz kulturalny Krakowa, jak choćby festiwal Unsound czy Miesiąc Fotografii w Krakowie.

– Wzbogacając ofertę kulturalną miasta, nasze organizacje utrzymują kreatywną energię w obiegu, promują miasto i przyczyniają się do rozwoju turystyki. Jako współorganizator największego święta poezji w kraju – Festiwalu Miłosza, wierzymy, że siedziba Klastra Kulturalnego w tak prestiżowej lokalizacji stanie się wizytówką Krakowa, modelem do naśladowania dla innych miast – mówi Olga Brzezińska.

Z kolei Fundacja Wisławy Szymborskiej, która chce zająć całą kamienicę nr 5, poza Domem Noblistów, zamierza m.in. fundować pobyty i stypendia dla literatów czy prowadzić kursy kreatywnego pisania. – To szansa na literackie ożywienie Małego Rynku – mówi prezes fundacji Michał Rusinek.

KAMIENICE DO WZIĘCIA
Dwie zabytkowe kamienice przy Małym Rynku miasto próbuje sprzedać od kilku lat. Kolejny przetarg, który miał wyłonić nowego właściciela nieruchomości, planowany był na dzisiejsze przedpołudnie.

Licytacja jednak nie odbędzie się, bo nikt nie wpłacił wadium uprawniającego do udziału w przetargu. Była to już piąta próba, wszystkie dotychczasowe kończyły się fiaskiem, bo nie było nikogo, kto chciałby przystąpić do licytacji. I to mimo kolejnych obniżek ceny wywoławczej – obecnie mniejsza z kamienic (Mały Rynek 5) wyceniana jest na 8,97 mln zł, większa – na 11,08 mln zł.

Zanim gmina postanowiła pozbyć się obu budynków, miało się tam mieścić Narodowe Centrum Nauki, które dzieli pieniądze na badania naukowe. Ale Ministerstwo Nauki nie doszło do porozumienia z władzami Krakowa i ostatecznie NCN wylądowało w budynku Biprostalu. (GEG)

Napisz do autora:
[email protected]