"Mamy czas" - rusza cykl debat z okazji 70-lecia krakowskiego Wydawnictwa Literackiego

Jak Polacy zareagowali na atak Rosji na Ukrainę? SONDA

W jaki sposób możemy zanurzyć się w teraźniejszości? Jak może nam w tym pomóc opowieść, nie tylko literacka? Dlaczego bez synchronizacji z teraźniejszą chwilą nie możemy w pełni doświadczać własnego istnienia? Dlaczego projektowanie przyszłości jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy nasza wyobraźnia zakorzenia się w teraźniejszości? Jakie mechanizmy – społeczne, polityczne i ekonomiczne – uniemożliwiają nam bycie tu i teraz?

To tylko niektóre pytania, jakie zostaną zadane gościom spotkania: Dorocie Masłowskiej, Martínowi Caparrósowi oraz Marcinowi Napiórkowskiemu. Każda z tych osób w inny sposób przedstawia i wyraża tytułowy głód teraźniejszości.

W swoich reportażach Caparrós, w tym w słynnej książce „Głód”, konfrontuje nas z tym, co dzieje się obecnie w różnych rejonach świata, a także stara się oczyścić rzeczywistość z rozmaitych mitów, które deformują jej obraz. Dorota Masłowska w swoich sztukach teatralnych i felietonach z niezrównaną energią opisuje współczesność w jej najprzeróżniejszych aspektach, przechwytując języki, za pomocą których komunikujemy się między sobą. Marcin Napiórkowski, autor książki ”Naprawić przyszłość. Dlaczego potrzebujemy lepszych opowieści, żeby uratować świat”, odsłania strukturę teraźniejszego świata, objaśniając nam, jakie procesy decydują o tym, że żyjemy (czujemy, myślimy i działamy) dziś w określony sposób.

- Czym jest teraźniejszość bez przyszłości? Z czego zbudowana jest teraźniejszość jeśli nie ma w niej różnych postaci przyszłości? Jak można żyć w teraźniejszości, w której nie ma przyszłości? W teraźniejszości, w której dla powtarzających się nieustannie strasznych rzeczy nie ma przeciwwagi nadziei, że kiedyś się to skończy? - pyta Martín Caparrós.

Debata „Głód teraźniejszości” odbędzie się 16 marca o godz. 19 w Sali Mehofferowskiej Wydawnictwa Literackiego przy ul. Długiej 1 w Krakowie w ramach cyklu „Mamy czas” organizowanego z okazji 70-lecia Wydawnictwa Literackiego. Dyskusję poprowadzi Katarzyna Kasia. Czwartek 16 marca, godz. 19. Wstęp wolny. Warunkiem uczestnictwa jest pobranie wejściówki w systemie evenea.pl: https://app.evenea.pl/event/glod-terazniejszosci/

W 2023 roku Wydawnictwo Literackie obchodzi 70-lecie istnienia i działalności w branży wydawniczej. Z tej okazji zaplanowano szereg jubileuszowych wydarzeń, w tym cykl debat pod wspólnym hasłem „Mamy czas”.

"Co to znaczy, że „mamy czas”? Przecież na każdym kroku słyszymy, że nie ma chwili do stracenia, że trzeba błyskawicznie uporać się z potężnymi problemami: kryzysem klimatycznym, kolejnymi falami przymusowej migracji, konfliktami zbrojnymi, głodem, rozpadem więzi społecznych… Jeśli dodamy do tego obezwładniające nas tak często poczucie, że nie możemy się zatrzymywać, że musimy uciekać do przodu, bo inni nas wyprzedzą albo stracimy jakąś okazję, hasło „mamy czas” wyda się wręcz prowokacyjne. Owszem, temat zaplanowanych dyskusji ma prowokować do myślenia, ale celem nie jest wcale odciągnięcie osób czytających od współczesnych kryzysów, lecz zachęta do przyjrzenia się im z innej perspektywy, która umożliwia skuteczniejszą interwencję" - piszą organizatorzy.

Ze swej natury literatura skłania nas do tego, byśmy się zatrzymali i zmienili rytm życia oraz myślenia. Domaga się od nas skupienia i pozwala nam je rozwijać. Dzięki obcowaniu z tekstem – powieściowym, reporterskim czy poetyckim – możemy w sobie i wokół siebie stworzyć dystans, bez którego niemożliwe jest zrozumienie, a zarazem zbliżyć się do innych i do świata, by to, co zrozumieliśmy, wcielić w życie. Mówiąc wprost, literatura uświadamia nam, że poczucie braku czasu, jego przemijania, czy jego spowolnienia lub przyspieszenia jest efektem pracy naszej wyobraźni.

„Czas pracuje wewnątrz ludzkiego umysłu” – pisze Olga Tokarczuk w powieści „Prawiek i inne czasy”, dając do zrozumienia, że czas jest iluzją, że to my go tworzymy na wzór i podobieństwo nas samych, angażując w ten proces nasze pragnienia i lęki. W tym sensie „mamy czas”, bo jest on naszym wytworem, a co za tym idzie – naszą własnością, a to oznacza, że powinniśmy wziąć za niego odpowiedzialność, tak jak bierze się odpowiedzialność za rzeczy, którymi dysponujemy.

"Musimy wziąć odpowiedzialność za przeszłość, z jej wszystkimi traumami i zamiecionymi pod dywan sprawami, które domagają się rozstrzygnięcia. Musimy wziąć odpowiedzialność za teraźniejszość, z którą należy się zsynchronizować, zanurzyć się w niej w pełni, by doświadczyć obecności własnej i świata. Wreszcie musimy wziąć odpowiedzialność za przyszłość, bez wizji której nie możemy istnieć, nie jesteśmy w stanie niczego zbudować" - dodają organizatorzy.

Cykl „Mamy czas” otworzy debata zatytułowana „Głód teraźniejszości”. W planie są kolejne spotkania pod hasłami „Przyszłość przeszłości”, „Chwila w wieczności” oraz „Koniec początku”. Wszystkie one będą okazją do spojrzenia na otaczającą nas rzeczywistość przez szkło powiększające twórczości znakomitych pisarek i pisarzy związanych z Wydawnictwem Literackim z Krakowa.