Manna z nieba dla turystyki, czyli... podróże seniorów

- Jako ekonomista, od wielu lat zajmuje się Pan Profesor turystyką, w tym niszą, jaką jest turystyka seniorów. W jednej ze swoich wypowiedzi stwierdził Pan, że w czasach kryzysu turystyka może stać się siłą napędową wzrostu gospodarczego. Jak działa taki mechanizm?

- Turystyka to branża usług gospodarczych, w której działają dwa rodzaje popytu: popyt wewnętrzny - ważniejszy dla osób starszych, które preferują wyjazdy krajowe, oraz popyt zewnętrzny - zagraniczny, obecnie wyrażający się liczbą ponad 1,1 mld wyjazdów na świecie. Z tego powodu branża turystyczna jest mniej podatna na kryzys, ponieważ mniejszy popyt wewnętrzny mogą rekompensować wyjazdy zagraniczne i odwrotnie. Działanie tego mechanizmu zostało potwierdzone w Europie i USA podczas kryzysu gospodarczego i finansowego 2008/2009 roku. Dodatkowo, sektor turystyczny dysponuje licznymi możliwościami bezpośredniego i pośredniego oddziaływania na gospodarkę, które pozwalają znaleźć nowe szanse dla biznesu, zwłaszcza w branży rolno-spożywczej, w przemyśle, a także w sektorze usług, w szczególności dotyczy to transportu i handlu.

- Dlaczego turystyka seniorów jest tak ważna zarówno dla samych osób starszych jak i dla całej gospodarki?

- Doświadczamy bardzo silnego wzrostu populacji osób starszych, przede wszystkim w Europie. Korzystny system emerytalny - myślę tu o krajach, które znam, jak na przykład Francja, Belgia, Szwajcaria - sprawia, że seniorzy dysponują bardzo dużą siłą nabywczą. Dzięki postępowi medycyny ludzie starsi - generalnie - są zdrowsi i bardziej aktywni niż wcześniejsze pokolenia. Mają dużo wolnego czasu, który chcą wykorzystać na podróże, poznawanie nowych miejsc i realizację swoich pasji. Badania przeprowadzone przez Oxford Economics (globalna firma doradcza zajmująca się prognozowaniem i modelowaniem ekonomicznym - przyp. red.) przewidują, że do 2025 roku liczba zagranicznych wyjazdów starszych turystów wzrośnie ponad dwukrotnie, tylko osoby w wieku ponad 65 lat na świecie będą podróżować za granicę 180 mln razy rocznie. To właśnie jest turystyczna manna z nieba, o którą się toczy rywalizacja między krajami żyjącymi z turystyki. Dotyczy to zwłaszcza Europy, która jest pierwszym celem podróży turystycznych na świecie.

- Jakie cechy powinien prezentować tzw. produkt turystyczny, aby spełniać oczekiwania turysty-seniora?

- Produkty turystyczne dla seniorów nie mogą być takie same, jak te kierowane do uniwersalnego klienta. Muszą być przygotowane z uwzględnieniem wymagań starszego człowieka, na przykład przewidując czas odpoczynku w ciągu dnia, unikając zbyt długich, trudnych i stromych tras pieszych. Organizatorzy wyjazdów muszą uwzględnić, że starsi turyści ze względów zdrowotnych muszą stosować różne diety, a podczas wycieczek zapewnić im napoje. Ważne jest zidentyfikowanie w miejscach zakwaterowania niebezpieczeństw, aby zapobiec upadkom, na przykład na schodach lub w łazience. Ponadto trzeba zaspokoić zapotrzebowanie na wiedzę osoby starszej. Turyści seniorzy często proszą o dodatkowe wyjaśnienia dotyczące zwiedzanych miejsc. Pozostali klienci biur podróży mają na to mniej czasu i ochoty.

- Jak często w ciągu roku podróżują Pana rodacy, czyli Francuzi, zwłaszcza ci po sześćdziesiątce? Jakie są kierunki ich wyjazdów?

- Według Narodowego Instytutu Statystyki i Badań Ekonomicznych, dwie trzecie francuskich seniorów wyjeżdża na wakacje co najmniej raz w roku. Mówimy o kliencie świadomym, który ma czas, aby przygotować się do podróży, 28 procent wcześniej wnikliwie przepytuje pracowników biur turystycznych, a 24 procent turystów w starszym wieku kupuje przewodniki opisujące miejsca wyjazdów. Co ważne, 58 procent podróżujących francuskich seniorów wyjeżdża poza sezonem. Oprócz turystyki krajowej, francuscy seniorzy kierują się do miejsc bliskich kulturowo w Europie, ale również coraz częściej do Azji i na Bliski Wschód. Wyjeżdżając za granicę najchętniej (77 proc.) korzystają z samolotu.

- Czy jest kraj na świecie, który - zdaniem Pana Profesora - realizuje wzorcowy model turystyki seniorów?

- Wskazałbym Chiny, skąd właśnie wróciłem. Rząd tego kraju zdecydował się realizować program wyjazdów studyjnych oparty na sieci Uniwersytetów Trzeciego Wieku, która jest największa na świecie, bowiem obejmuje ponad 30 tysięcy UTW. Celem programu jest połączenie wycieczek i wyjazdów z wykładami z historii, geografii, literatury lub botaniki. Po części teoretycznej następuje odwiedzanie tych miejsc z profesjonalnymi przewodnikami. Ten model dotyczy prowincji Shandong na południe od Pekinu, gdzie obecnie jest najbardziej zaawansowany rozwój Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Kształci się tam ponad 500 000 studentów-seniorów.

- Jakie są tendencje na świecie dotyczące turystyki seniorów?

- Mówimy o dwóch głównych tendencjach na świecie dotyczących podróżowania osób starszych. To przede wszystkim wzrost liczby dłuższych pobytów pozasezonowych, trwających od 4 do 8 tygodni. Odnotowujemy takie zjawisko zwłaszcza w ośrodkach turystycznych na wybrzeżu, na przykład w Portugalii, Hiszpanii czy Tunezji. Po drugie rośnie liczba samotnych turystów, seniorów-singli, szukających towarzystwa dzięki podróżom. Rośnie liczba tzw. objazdówek, które dla tej grupy seniorów są szczególnie atrakcyjne.
Rozmawiała Ewa Piłat