Miasta muszą walczyć ze smogiem

Specjaliści alarmują, że w najbliższych dniach nad Małopolską zachodnią będzie fatalne powietrze. Na obszarze Wadowic, Oświęcimia, Olkusza i Chrzanowa zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym może przekroczyć poziom dopuszczalny. Na stronie Urzędu Marszałkowskiego w Krakowie pojawiło się ostrzeżenie, by nie przebywać na powietrzu zbyt długo. Dotyczy to zwłaszcza kobiet w ciąży, dzieci i osób starszych, chorych na astmę, choroby alergiczne skóry, oczu i choroby krążenia.

Problem nasilił się, bo na zewnątrz jest coraz zimniej. Mieszkańcy intensywnie palą w piecach węglem - a to główne, poza spalinami samochodowymi, źródło skażenia powietrza. - Dym snuje się nad domami i ulicami. Czasem tak śmierdzi, że trudno wyjść z domu - podkreślają mieszkańcy os. Błonie w Oświęcimiu. Podobnie jest w każdym większym mieście regionu.

Niestety, taka sytuacja powtarza się co roku. Tymczasem lekarze alarmują, że zwiększona zawartość pyłu zawieszonego może powodować zapalenia krtani, zapalenia przewlekłe zatok, astmę, choroby płuc i nowotwory układu oddechowego.

Część gmin przestała bagatelizować problem. Oświęcim, Wadowice i Andrychów podjęły walkę ze smogiem. Przystąpiły do programu KAWKA, w ramach którego dostaną pieniądze na wymianę pieców węglowych na inne, bardziej ekologiczne źródła ciepła.

- Cieszy nas, że samorządy wreszcie uaktywniły się w walce z pyłem zawieszonym - nie ukrywa Witold Maziarz z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Tym bardziej że Narodowy Fundusz ma sporo pieniędzy, które przeznacza właśnie na poprawę jakości powietrza. Program przekazuje też dotacje Wojewódzkiemu Funduszowi Ochrony Środowiska. W sumie można pozyskać do 90 proc. kosztów całej inwestycji. Tylko 10 proc. to wkład własny gmin. - Muszą jednak wcześniej opracować program naprawczy, żeby wiedzieć, gdzie i jakie są przekroczenia. Muszą też określić, jakie działania podejmą - dodaje Maziarz.

Wadowice do 2016 roku planują wymienić 42 piece, część o dużej mocy. Dzięki temu wyeliminują ze spalania 500 ton węgla rocznie. Mają na ten cel 1 mln 124 tys., z czego dotacje wyniosą ponad 730 tys. zł. Oświęcim planuje wymienić 72 piece i wyeliminować 430 ton węgla a Andrychów 12 pieców i 36 ton. Pierwsza gmina wyda prawie 603 tys. zł (z czego dotacja to 510 tys.), druga - 327 tys. (dotacja to ponad 230 tys. zł).

- Każda wyeliminowana tona węgla jest odczuwalna. Przekłada się to na emisję szkodliwych zanieczyszczeń do środowiska - zaznacza Robert Bażeka z WFOŚ. Niestety, do programu nie przystąpiły inne duże miasta, jak np. Olkusz. Jak podkreślają urzędnicy, nie byli jeszcze na to gotowi. - Jeszcze opracowujemy dokumentację, która pozwoli nam przystąpić do programu naprawczego - przyznaje Michał Latos z olkuskiego urzędu. Podkreśla jednak, że gmina nie siedzi z założonymi rękami. Skorzysta w międzyczasie z innego programu, w ramach którego wkrótce otrzyma 48 tys. zł. na termomodernizację obiektów użyteczności publicznej.

Program KAWKA

- Założeniem programu jest likwidacja niskiej emisji poprzez wymianę kotłowni i pieców węglowych na ekologiczne ogrzewanie lub podłączenie domów do miejskich sieci ciepłowniczych.

W wielu przypadkach budynki, w których dokonano wymiany pieców, zostaną poddane termomodernizacji.

- Programem objęte są miasta powyżej 10 tys. mieszkańców, w których występuje przekroczenie stężeń szkodliwych związków.

Do programu przystąpiło 50 miast. Samorządy deklarują, że zlikwidują 19 tys. węglowych źródeł ciepła. Gdańsk, Kraków czy Szczecin biorą udział w programie już drugi raz. Program jest wdrażany w latach 2013-2018.