Miasto, czas i ludzie. Tej ekspozycji nie byłoby bez mieszkańców

- Otwieraliśmy w muzeum wiele wystaw, ale ta jest szczególna. Nigdy wcześniej nie baliśmy się tak bardzo jak dziś o to, jak ekspozycja zostanie przyjęta przez mieszkańców. Bo ta wystawa jest o was i dla was - powiedziała Maria Jaglarz, dyrektorka Muzeum Niepołomickiego tuż przed otwarciem ekspozycji „Niepołomice. Miasto, czas i ludzie”.

Na środowy wernisaż przybyło tak wiele osób, że muzealna sala, z której wchodzi się na nową wystawę, nie pomieściła wszystkich zainteresowanych i scenerią spotkania stały się dodatkowo zamkowe krużganki. A obserwując reakcje zwiedzających ekspozycję, szybko stało się jasne, że „Miasto, czas i ludzie” przyjęto doskonale. Zafascynowani mieszkańcy dopytywali autorów wystawy o szczegóły i długo porównywali XIX-wieczne Niepołomice ze starych fotografii, z dzisiejszym wyglądem miasteczka.

Dachówki z Niepołomic przetrwały do dziś

Osiedlenie się Wimmerów w Niepołomicach zaważyło na historii miasteczka. Antoni Wimmer założył tu w XIX wieku cegielnię „Niepołomice”, a jego syn, Władysław - burmistrz miasta z przełomu XIX i XX wieku - wzniósł m.in. ratusz oraz dom dla ubogich i rzeźnię. Władysław Wimmer, który z zawodu był budowniczym, a miastem rządził przez 23 lata, rozsławił Niepołomice w kraju i na świecie, także dzięki rodowej fabryce eksportowych cegieł i dachówek. Domy kryte niepołomicką dachówką można było spotkać na terenie całej Galicji, Niemiec, a nawet w dalekiej Palestynie.

Fabryka Wimmerów była na tyle słynna, że znalazła się nawet na pocztówkach z „Pozdrowieniami z Niepołomic”! Właśnie m.in. tę pamiątkę sprzed lat pokazano na wystawie na ogromnym fotogramie. Wyeksponowano także wyprodukowane na przełomie XIX-XX wieku w niepołomickiej fabryce dachówki i cegły, które - jak się okazało - do dziś można odnaleźć w murach i na dachach miejskich budynków. Zachował się też mający ponad 100 lat „Cennik niepołomickich dachówek żłobionych patentowanych”.

Wimmerowskie Niepołomice to jednak tylko wycinek ekspozycji „Miasto, czas i ludzie”, na której zaprezentowano - na bazie lokalnych kronik, dokumentów z Archiwum Narodowego w Krakowie, oryginalnych starych pocztówek i fotografii - historię miasteczka i niepołomiczan od pierwszego rozbioru Polski do wybuchu wojny w roku 1939. Ściany sal na piętrze Zamku Królewskiego, gdzie ulokowano ekspozycję, zdobią wielkoformatowe fotografie, przedstawiające m.in. dawny rynek, magistrat i kościół. Są też mapy, informacje o pierwszym niepołomickim samorządzie powołanym w 1867 roku oraz fotografie miejscowych osobistości z przełomu XIX i XX wieku (zestawione ze zdjęciami zwykłych mieszkańców dawnego miasteczka).

Natomiast pogłębione informacje i bogaty materiał archiwalny odnaleźć można w multimediach. Jak mówią twórcy wystawy „zasygnalizowano na niej wybrane wątki, ale cała wiedza o dawnych Niepołomicach jest na tabletach”. Innego rozwiązania nie było, tylko tak można było pokazać wszystkie materiały, które udało się zgromadzić.

To było śledztwo dla dobra historii miasta

„Miasto, czas i ludzie” przygotowywano od lipca 2015 roku. Przejrzano tysiące dokumentów, rozmawiano z wieloma ludźmi, a dobrym duchem projektu był pasjonat historii Niepołomic Tadeusz Jasonek, dzielący się swoją wiedzą i podpowiadający, do których rodzin w mieście warto udać się po historyczne informacje.

- Zgromadziliśmy m.in. setki zdjęć i blisko 500 skanów z Archiwum Narodowego w Krakowie. Materiału jest tyle, że zajmuje on dysk o pojemności 30 GB - wylicza Marzena Wilczyńska z Muzeum Niepołomickiego, która wraz z Michałem Gajdoszem i Grzegorzem Garyckim przygotowała wystawę.

Maria Jaglarz mówi, że jej pracownicy wykonali niemal pracę śledczych. - „Przekopali” archiwa, rozmawiali co najmniej z setką mieszkańców. Tej wystawy nie byłoby bez niepołomiczan, ich wspomnień i rad - zaznacza dyrektorka muzeum. Dodaje, że ekspozycja powstała niejako na społeczne zamówienie, bo wiele osób od dawna się o nią upominało.

„Miasto, czas i ludzie” to wystawa stała. Do końca tego miesiąca mieszkańcy gminy Niepołomice mogą zwiedzać ją za darmo (z przewodnikiem o pełnych godzinach).

[email protected]