Mikroelementy – mangan

Wydalanie manganu odbywa się głównie z żółcią. Poznano wiele enzymów, w skład których wchodzi mangan lub których jest aktywatorem – jest więc składnikiem enzymów biorących udział w syntezie białek, kwasów nukleinowych i kwasów tłuszczowych, bierze udział w przemianach cholesterolu, w metabolizmie mukopolisacharydów. Mangan konieczny jest do budowy kości, odgrywa ważną rolę w procesach rozrodczych, funkcjonowaniu układu nerwowego, uczestniczy w wytwarzaniu czerwonych krwinek.

Niedobór manganu wpływa na zaburzenia metabolizmu, nieprawidłową mineralizację kości (np. u osób z osteoporozą stwierdza się niskie stężenie manganu we krwi) oraz spadek płodności i zaburzenia neurologiczne (zauważono m.in., że chorzy na pewien rodzaj epilepsji mają niski poziom manganu), a także na obniżenie syntezy glikoprotein.

Deficyt tego pierwiastka zwiększa też ilość cholesterolu w organizmie, obniża fosfolipidy i glicerydy w surowicy krwi. Widocznymi symptomami niedoboru może być spadek masy ciała, niedokrwistość, zmiany skórne i kostne (opóźnienie wzrostu), zaburzenia w układzie krążenia, w układzie odechowym i ośrodkowym oraz nerwowym.

Nadmiar manganu w organizmie zdarza się rzadko i dotyczy np. górników wydobywających ten pierwiastek. Zatrucie manganem wywołuje zaburzenia psychiczne, zaburzenia neurologiczne, zmiany w strukturze DNA. Prowadzi też m.in. do obniżenia wchłaniania fosforu i żelaza, a zwiększenia ilości wapnia. Manganu szukamy roślinach roślin strączkowych, w otrębach pszennych i ryżowych, w pieczywie razowym, w herbacie (szklanka herbaty zawiera 1,3 mg manganu), w warzywach liściastych, w kapuście i orzechach. Zawartość pierwiastka w produktach żywnościowych zależy od jego zawartości w glebie.