Minister kontynuacji

Osoby, z którymi rozmawialiśmy, podkreślają, że to dobry wybór. Premier postawił bowiem nie na polityka, ale fachowca, który doskonale zna kulturalną działkę. Choćby dlatego, że dotychczas pełniła rolę wiceministra. Bogdan Zdrojewski odszedł z resortu, gdyż został wybrany do europarlamentu.

– Jeśli ten wybór miałby być zaskoczeniem to tylko dlatego, że premier wybrał osobę nie z klucza partyjnego, a fachowca. Natomiast nie może to być zaskoczenie dla tych, którzy panią minister Małgorzatę Omila-nowską znają. To osoba znakomicie wykształcona, a do tego świetnie zorientowana w problematyce instytucji kultury, bo była podsekretarzem stanu. Gwarantuje płynne przejęcie władzy w resorcie – podkreśla Zofia Gołubiew, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.

Mówi, że jej zdaniem będzie to „kadencja kontynuacji”. Z dwóch powodów – po pierwsze, pozostał zaledwie rok do wyborów. Ale dodaje też, że obserwując działania Małgorzaty Omilanowskiej jako wiceministra można było dostrzec „lojalność wobec Bogdana Zdrojewskiego”. – Nie spodziewam się rewolucji – twierdzi dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.

Wśród najpilniejszych spraw wymienia negocjacje w sprawie funduszy z Unii Europejskiej na lata 2014-2020, kontynuowanie przedsięwzięć w postaci nowych muzeów, dokończenie negocjacji z Fundacją Czartoryskich odnośnie powstania odrębnego muzeum w krakowskich budynkach fundacji przy ul. św. Jana, w którym będziemy w przyszłości oglądać m.in. słynną „Damę z gronostajem” Leonrada da Vinci. Przypomina też, że od lat zwraca uwagę na zarobki osób zatrudnionych w instytucjach kultury.

Grzegorz Gauden, dyrektor Instytutu Książki, komplementuje Omilanowską. – Wysoko ją cenię, to nie jest osoba, która zachowuje się biernie – mówi.

Ma nadzieję, że nowa minister będzie nadal stawiać na promocję czytelnictwa. – Środków finansowych na ten cel nigdy nie jest za dużo – dodaje. – Trzeba budować system wspierania literatury – podkreśla.

Przy okazji szef Instytutu Książki deklaruje wsparcie dla projektu Forum Literatury, które mogłoby powstać w Krakowie. Miasto jest gotowe na stworzenie takiej instytucji, natomiast tamę stawiało jej dotychczas ministerstwo. Czy to się zmieni wraz z przyjściem Omilanowskiej?

Bartosz Szydłowski, dyrektor Teatru Łaźnia Nowa, uważa że ten wybór zapewnia stabilność. – To sygnał, że możemy oczekiwać kontynuacji polityki Bogdana Zdrojewskiego – mówi Szydłowski, który zasiadał w ministerialnej radzie zajmującej się konsultacją problemów instytucji kultury. – Trzęsienia ziemi nie będzie – dodaje.

Tomasz Gutkowski, związany z Miesiącem Fotografii w Krakowie, postuluje by nowa minister wspierała rozwój organizacji trzeciego sektora, czyli fundacji i stowarzyszeń.

– Wspierania wymagają mechanizmy zachęcające do finansowania wieloletniego – mówi Gutkowski, który jest członkiem ministerialnej rady zajmującej się doradztwem w sprawach „trzeciego sektora”. – Większość organizacji żyje w ciągłej niepewności jutra.

Zdaniem Gutkowskiego w interesie ministerstwa jest, by NGO-sy były silne i potrafiły zdobywać środki z różnych, także komercyjnych źródeł.

– Konieczna jest również praca nad uświadamianiem politykom, że kultura rozumiana jako sektor kreatywny to biznes – i to jeden z lepszych, bo o dużej stopie zwrotu nakładów – dodaje Gutkowski. – Im szybciej skończy się dość częste w kręgach politycznych myślenie, że mecenat państwa to pompowanie pieniędzy w próżnię, tym lepiej nie tylko dla kultury, ale i samego państwa.

Choć przeważają pozytywne opinie na temat Omilanow­skiej, nie brakuje też głosów niepewności. Chodzi przede wszystkim o fakt, że nowa minister może mieć serce zaangażowane przede wszystkim w projekty muzealne – co wynika z jej wykształcenia.

Czy z taką samą atencją potraktuje inne dziedziny? Takich obaw nie ma Zofia Gołubiew. – Nowa pani minister to osoba zorientowana w sprawach ministerstwa i podległych mu instytucji, a co za tym idzie nie tylko muzeów. Jest profesjonalistką, więc myślę, że nie pozwoli sobie na faworyzowanie jednej dziedziny kultury kosztem innych – dodaje Zofia Gołubiew.

Wśród największych wyzwań dla swojej następczyni Bogdan Zdrojewski wymienił m.in. „ustanowienie Krajowego Programu Ochrony Zabytków”, którego celem będzie „zdefiniowanie aktualnych problemów dotyczących tego zakresu tematycznego”. Z tą opinią zgadza się prof. Franciszek Ziejka ze Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. – Cieszę się, że pani minister Omilanowska podejmie to wyzwanie. Co więcej, mamy nadzieję, że poprze projekt powołania do życia Narodowego Programu Rewaloryzacji Miast Historycznych. Jest nadzieja, że jako historyk sztuki doceni rangę tego projektu – mówi prof. Ziejka.

Usłyszeliśmy również, że Kraków może na ministerialnej zmianie zyskać. Uważa się bowiem, że Bogdan Zdrojewski sprzyjał Wrocławowi, a stolica Małopolski miewała u dawnego ministra pod górkę. Skutkowało to kilkakrotnie mniejszym niż się spodziewano wsparciem finansowym ze strony ministerstwa dla krakowskich wydarzeń.

CO JEST DO ZROBIENIA

NARODOWY STARY TEATR – trzeba rozwiązać problemy tej sceny m.in. konflikt między dyrekcją a częścią zespołu.

FUNDACJA CZARTORYSKICH – dokończenie negocjacji w sprawie przyszłej współpracy i powołania nowej placówki muzealnej

KRAJOWY PROGRAM OCHRONY ZABYTKÓW – należy go stworzyć, by właściwie chronić narodowe dziedzictwo.

NOWE MUZEA – Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Muzeum Historii Polski, Muzeum Drugiej Wojny Światowej: trzeba dokończyć te inwestycje.

UBEZPIECZENIA DLA ARTYSTÓW – to nadal grząski temat, który nie został jeszcze właściwie uregulowany.

KOCHA ARCHITEKTURĘ XIX I XX WIEKU, TEORIĘ SZTUKI I KRYMINAŁY
MAŁGORZATA OMILANOWSKA to znana historyczka sztuki. Ukończyła studia na Uniwersytecie Warszawskim i na Wydziale Architektury Uniwersytetu Technicznego w Berlinie.

Od 1985 roku – pracownik w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk, w latach 1999-2007 była jego wicedyrektorem, a ostatnio – redaktor naczelną Słownika Architektów Polskich. Jednocześnie, od 2006 roku wykłada w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego.

Od 2013 roku jest profesorem.

Wśród zagadnień leżących w jej polu naukowych zainteresowań znajdują się m.in. architektura XIX i XX wieku, a także teoria sztuki czy problematyka opieki nad zabytkami.

Jest autorką wielu książek i publikacji naukowych m.in. „Stefan Szyller (1857-1933). Warszawski architekt doby historyzmu”, „Atlas zabytków architektury w Polsce” (współautorka). Jest fanką kryminałów, uwielbia też przyrządzać staropolskie potrawy według przepisów swojej babci. (ŁUG)

[email protected]