Ministerialny nadzór

Kuratorzy przeciw planom resortu sprawiedliwości

Ministerstwo Sprawiedliwości planuje dodać pracy kuratorom sądowym. Kuratorzy rodzinni, którzy teraz mają prowadzić od 15 do 25 własnych nadzorów, musieliby ich podejmować 40. Kuratorzy dla dorosłych zostaliby zobowiązani do prowadzenia 70 dozorów, czyli dwukrotnie więcej niż obecnie.

Kuratorzy znaleźli sojuszników w członkach senackiej Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, którzy zapoznali się z raportem resortu sprawiedliwości opisującym obecną sytuację kurateli sądowej w Polsce. Komisja przyjęła uchwałę, w której w dyplomatyczny sposób, ale jednoznacznie uznała, że gdyby projekt ministerialnego rozporządzenia wszedł w życie, praca kuratorów byłaby w istocie fikcją. Ministerstwo Sprawiedliwości nie chce ujawnić treści raportu, z którym zapoznali się senatorowie, tłumacząc, że nie jest jeszcze pełny.
Andrzej Martuszewicz zapewnia, że jest to najbardziej profesjonalna grupa zawodowa w Polsce, a czarne owce w ich gronie zdarzają się bardzo rzadko. W mediach, filmach czy w literaturze kuratorzy są natomiast z reguły przedstawiani jako bezduszni, leniwi i mało inteligentni.
-Kuratorzy sądowi jako całość nie odbiegają odtzw. przeciętnej krajowej - mówi prof. Andrzej Rzepliński z Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, który był kuratorem społecznym od drugiej połowy lat 70. do początku lat 80. -Zkuratelą jest podobnie jak zwiększością innych dziedzin. Nie jest porządnie zorganizowanaizarządzana. Brakuje jej pieniędzy iprofesjonalnych kadr, ale też, jak to wPolsce, są okręgi sądowe, wktórych kuratela działa znakomicie, bo jest tam grupa bardzo dobrych zawodowych kuratorów isą sędziowie oraz samorządowcy rozumiejący, że ma ona bardzo ważną rolę dospełnienia.
Prof. Rzepliński powołuje się m.in. na pracę doktorską, która powstała pod jego kierunkiem. Jej autor, sędzia z Opola, badał, jak funkcjonuje kuratela na Śląsku Opolskim. -____Wyniki nie były optymistyczne - mówi profesor. -Dodam, że wlistach do____Fundacji Helsińskiej (prof. Rzepliński jest jej członkiem - red.) spotykamy się ze skargami napozorną pracę kuratorów; m.in. ich autorzy informują otym, że kuratorzy piszą raporty z____wywiadów, których nie przeprowadzili lub wykonali je niechlujnie.
Andrzej Martuszewicz podaje, że w ostatnich dwóch latach przed sądami dyscyplinarnymi stanęło 37 kuratorów. -Jednaosoba została wykluczonazzawodu. Jednak my również mamy drogę postępowania administracyjnego. Zapraszamy kuratorów, którzy coś przeskrobali imówimy: albo sam odejdziesz zzawodu, albo czeka cię postępowanie dyscyplinarne. Wielu odchodzi - przyznaje przewodniczący Krajowej Rady Kuratorów.
Prof. Rzeplińskiemu nie podoba się od lat lekceważący stosunek Ministerstwa Sprawiedliwości do kurateli sądowej. Nie tylko w kierownictwie obecnego resortu nie ma ani jednego kuratora; nie ma go w całym ministerstwie. Z_daniem profesora resort pod kierownictwem Zbigniewa Ziobry chce przez nałożenie większych zadań dla kuratorów ograniczyć ich możliwości. -Skoro kierownictwo ministerstwa uważa, że kuratela jest droższa niż wykonanie kary więzienia, to nie widzi też sensu inwestowania wnią - twierdzi nasz rozmówca.
Teoretycznie zawodowi kuratorzy rodzinni mają obowiązek prowadzić od 15 do 25 nadzorów i prowadzić 110-120 "_spraw w____referacie", czyli nadzorować i kontrolować pracę kuratorów społecznych. Zawodowi kuratorzy dla dorosłych muszą natomiast dozorować osobiście od 25 do 35 osób i mieć 120 spraw w referacie. -To teoria, wpraktyce kuratorzy mają dużo większe obciążenia -___przekonuje Andrzej Martuszewicz.
Zarobki kuratorów zawodowych wynoszą - zdaniem Andrzeja Martuszewicza - trochę ponad 2 tys. zł plus 800 zł brutto dla tych, którzy wykonują pracę w terenie (tzw. dodatek terenowy). Jednak, jak wynika z oświadczenia majątkowego Beaty Kempy, posłanki PiS, która zanim został wybrana do Sejmu, pracowała jako kurator zawodowy, zarobki te są dużo wyższe. W ciągu 9 miesięcy 2005 r. zarobiła 53,3 tys. zł, czyli średnia miesięczna w jej wypadku wynosiła prawie 6 tys. zł brutto (bez dodatku terenowego).
W ubiegłym roku kuratorzy realizowali różnego rodzaju działania wobec prawie 760 tys. osób (560 tys. skazanych wyrokami sądów karnych i 196 tys. podopiecznych sądów rodzinnych). Ponadto wykonali prawie 600 tys. wywiadów środowiskowych. Oznacza to, że w ciągu roku docierają do prawie 1,5 miliona osób.
Dr Krystyna Gromek, sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie, autorka m.in. pracy "Kuratorzy sądowi. Komentarz", twierdzi, że Ustawa o kuratorach sądowych z 2001 r. jest dobrym aktem prawnym. -To nowoczesne prawo _- mówi - _które, wmojej ocenie, jeszcze przed___długie lata nie będzie wymagało istotnych zmian.
WŁODZIMIERZ KNAP