Muzeum między kopcami - czyli Podgórze wczoraj i dziś

Kopiec, kamień, sól, podróżny kufer - te z pozoru niemające znaczenia przedmioty odegrają istotną rolę w Muzeum Podgórza. Przekonamy się o tym, na parterze Zajazdu pod św. Benedyktem, u zbiegu ulic Limanowskiego i Powstańców Wielkopolskich. Tam właśnie powstanie nowa placówka, która będzie oddziałem Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Na ponad 230 mkw. opowiedziana zostanie historia starego Podgórza.

O muzeum mieszkańcy walczyli kilkanaście lat. Miało ono znaleźć się w Składzie Solnym przy ul. Na Zjeździe i przy ul. Limanowskiego, gdzie dziś działa Dom Historii Podgórza. Ostatecznie zdecydowano się na adaptację Zajazdu pod św. Benedyktem. Dawne koszary wojsk austriackich mieściły dawniej sklep z meblami i restaurację. Od lat obiekt stoi pusty i niszczeje.

- To najrozsądniejsza lokalizacja z dostępnych - mówi Elżbieta Firlet, współautorka scenariusza wystawy oraz kuratorka. - Wystawa zajmie cztery sale. Poprowadzimy ją chronologicznie i problemowo. Każda z sal będzie mieć swoje centrum narracji, wokół którego toczy się opowieść - wyjaśnia Firlet, która jest też kuratorką wystawy przygotowanej na stulecie połączenia Podgórza z Krakowem - „Dwa miasta, dwa brzegi”.

Pierwsza część nowej ekspozycji - „Krakus, sól, kamień i zbóje” - stanie się opowieścią o dziejach najstarszych, kiedy w cenie był tutejszy kamień, a przez Podgórze wędrowały wozy z wielicką solą, ściągając uwagę złodziei. Druga sala będzie historią Wolnego Królewskiego Miasta Podgórza - szybko rozwijającego się miasta osadników. Dlatego symbolem uczyniono podróżny kufer. Patronem następnej części stanie się płk Antoni Stawarz, jeden z bohaterów oswobodzenia Krakowa w 1918 r. Przedstawienie czasów II wojny światowej i podgórskiego getta ma być z kolei efektem pracy artystów.

- Będzie to instalacja. Jesteśmy na razie na etapie koncepcji. Jej dopracowanie to kwestia najbliższych miesięcy - wyjaśnia Elżbieta Firlet.

Ostatnia sala to powojenne lata degradacji i odżywania dzielnicy, dzięki m.in. działaniom stowarzyszenia Podgórze.pl. - Przedstawimy ją w formie opowieści mieszkańców dzisiejszego Podgórza - wyjaśnia Firlet. Zostanie tam usypany symboliczny kopiec, złożony m.in. z pamiątek przyniesionych przez podgórzan.

Koncepcję ekspozycji, której autorami są też Katarzyna Bury, Robert Gaweł, Piotr Opaliński i Melania Tutak, pozytywnie przyjęli mieszkańcy dzielnicy i miłośnicy historii. Pojawiły się jednak obawy, że wystawa pomija inne części Podgórza, jak Swoszowice czy Łagiewniki.

- Nie braknie dla nich miejsca - uspokaja Firlet. - Ich dzieje będą prezentowane w formie czasowych wystaw na pierwszym piętrze - dodaje.

Muzeum Podgórza to nie tylko wystawy. W piwnicach znajdzie się „Alchemia miasta” - edukacyjna inicjatywa skierowana do dzieci. W oficynach ulokowane będą biura i magazyny oraz sala audiowizualna. W podwórku odbywać się będą czasowe wystawy plenerowe. Przewidziano też kawiarnię.

Na wiosnę przyszłego roku zaplanowano kolejne konsultacje koncepcji muzeum z mieszkańcami. Koszt budowy obiektu szacuje się na niecałe 8 mln zł. Oficjalne otwarcie planowane jest na drugą połowę 2017 r.