Na placu Inwalidów szukają „Ognia”

Prawdopodobnie jeszcze w tym miesiącu znane będą wyniki badań georadarowych dziedzińca kompleksu budynków dawnego Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego przy placu Inwalidów w Krakowie. Na zlecenie krakowskiego Instytutu Pamięci Narodowej przeprowadził je dr inż. Jerzy Ziętek z Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Akademii Górniczo-Hutniczej.

To element prowadzonych przez IPN w całej Polsce poszukiwań szczątków żołnierzy antykomunistycznego podziemia zamordowanych przez komunistów w latach 1944-1956. W Krakowie chodzić może zarówno o partyzantów poległych w walce z Urzędem Bezpieczeństwa i przywiezionych do WUBP, jak i o osoby skazane na karę śmierci przez miejscowy Wojskowy Sąd Rejonowy. Na ślad miejsc pochówku kilkunastu z nich nie udało się natrafić mimo wieloletnich poszukiwań w księgach cmentarnych i parafialnych.

- Mamy relacje osób, które twierdzą, choć nie były z wiadomych względów bezpośrednimi świadkami, że ciała partyzantów chowane były także na dziedzińcu WUBP przy pl. Inwalidów. To także miejsce, w którym po raz ostatni widziano zwłoki majora Józefa Kurasia „Ognia” - tłumaczy dr Dawid Golik z Oddziałowego Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN w Krakowie.

Legendarny, a przy tym wciąż budzący kontrowersje „Ogień” to najbardziej znana postać powojennego podziemia, której grobu nadal poszukuje IPN. Po tym, gdy w obławie grupy operacyjnej Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Ostrowsku na Podhalu próbował popełnić samobójstwo, przewieziono go do szpitala w Nowym Targu. Tam zmarł krótko po północy 22 lutego 1947 r., ale wiadomo, że jego ciało przewieziono do siedziby WUBP w Krakowie. Być może wykorzystywane było później - jak bywało w takich przypadkach - podczas nauki zawodu przez studentów medycyny w Zakładzie Anatomii Opisowej UJ.

Na liście bohaterów, których miejsca pochówku nie odnaleziono do dzisiaj, są też m.in. bracia Franciszek i Stefan Boduchowie, członkowie działającego na ziemi brzeskiej oddziału niepodległościowego pod dowództwem Władysława Pudełki ps. Zbroja. Obaj skazani zostali na karę śmierci przez WSR w Krakowie, wyrok wykonano 25 listopada 1947 r. najprawdopodobniej w więzieniu przy ul. Montelupich. Potem wszelki słuch o ich zaginął.

Siedzibę WUBP w Krakowie do 1956 r. stanowił kompleks budynków, którego główną częścią był Dom Mieszkalny Profesorów UJ. Bezpieka przejmowała kolejne kamienice tworząc coś na wzór fortecy znajdującej się pomiędzy ówczesnym pl. Wolności oraz ul. Wybickiego (obecnie Królewska), Józefitów i Lea. Według informacji zachowanych w dokumentach Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość w czerwcu 1946 r. przetrzymywano w nim prawie 500 osób!

Obecnie budynki są własnością UJ, gminy Kraków a także osób prywatnych. Mieszczą się w nich m.in. komisariat policji, przychodnie Zakładu Opieki Zdrowotnej MSWiA a także Muzeum Historii Fotografii. - Teren jest bardzo trudny do prowadzenia poszukiwań. Został częściowo wybetonowany, w wielu miejscach go przebudowano. Mamy jednak materiał porównawczy - zdjęcia lotnicze z czasów wojny i powojenne. Od tego, jakie będą wyniki badań georadarowych, uzależniamy decyzję o przekopaniu dziedzińca - mówi dr Golik.

Przypadki grzebania na terenie ubeckich obiektów zwłok m.in. ludzi zabitych podczas przesłuchań znane są w całej w Polsce, również w Małopolsce. Np. w Limanowej w sąsiedztwie Powiatowego UBP pochowano zastrzelonych w ataku na areszt Antoniego Mruka ps. Guzik oraz Władysława Miśkowca ps. Wacek, a także odpowiedzialnego za pomoc partyzantom dowódcę grupy wartowniczej UB, wcześniej dowódcę oddziału Batalionów Chłopskich Wojciecha Dębskiego ps. Bicz. Relacje o ludzkich szczątkach zagrzebanych w pobliżu dawnych siedzib UB dotyczą też m.in. Olkusza i Wadowic.

[email protected]

ZOBACZ RÓWNIEŻ: IPN szuka bohaterów na Rakowicach