Na pomoście

SYSTEM EMERYTALNY. Osoby w wieku zbliżonym do emerytalnego mogą ubiegać się o specjalne świadczenia

Na świadczenie przedemerytalne nie może liczyć każdy. Istnieje kilka ważnych warunków, jakie należy spełnić. Najważniejsze to wiek i staż pracy. Co równie istotne, świadczenia takie dostaną tylko ci, których zwolniono z pracy z winy pracodawcy. Dotyczy to zatem upadłości firm lub zwolnień grupowych. Poza tym, okres zatrudnienia w ostatniej firmie nie może być krótszy niż 6 miesięcy. Osoba, która sama złoży wypowiedzenie lub zostanie wyrzucona dyscyplinarnie, świadczenia takiego otrzymać nie może.

Świadczenia przedemerytalne dotyczą osób w określonym wieku (co widać choćby w nazwie). Ważny jest też staż pracy. Pierwsza grupa uprawnionych to kobiety, które ukończyły co najmniej 56 lat oraz mężczyźni w wieku ponad 61 lat; posiadający okres pracy uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Dotyczy to także osób, które prowadziły własną działalność gospodarczą i ogłosiły upadłość - pod warunkiem, że do dnia jej ogłoszenia działały nieprzerwanie przez co najmniej 2 lata opłacając za ten okres wymagane składki na ubezpieczenia społeczne.

Świadczenie przedemerytalne przysługuje też osobie, która do dnia utraty pracy ukończy co najmniej 55 lat (kobieta) oraz 60 lat (mężczyzna) oraz posiada okres pracy uprawniający do emerytury, wynoszący odpowiednio co najmniej 30 i 35 lat.

Świadczenie takie należy się również wtedy, gdy osoba pobierająca rentę z tytułu niezdolności do pracy przez co najmniej 5 lat, utraciła to prawo i zarejestrowała się we właściwym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty; przy czym ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta i 60 lat - mężczyzna oraz może udowodnić staż emerytalny wynoszący odpowiednio co najmniej 20 lat i 25 lat.

Świadczenie przedemerytalne można także otrzymać bez względu na wiek, mając okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 35 lat (dla kobiet) i 40 lat (dla mężczyzn).

Aby otrzymać świadczenie należy złożyć wniosek do organu rentowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Dołącza się do niego dowody uzasadniające prawo do świadczenia przedemerytalnego, w tym decyzję o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub informację o upływie 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, a także dowody wymagane do ustalenia prawa do emerytury oraz jej wysokości. Od 1 marca 2013 roku wysokość świadczenia wynosi 975,78 zł.

Zasiłki przedemerytalne nie są jak widać wysokie, jednak wyższe niż zasiłek dla bezrobotnych. Istotną zaletą jest to, że można sobie do nich dorobić. Miesięczny przychód nie może jednak przekroczyć 50 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej. Jeśli tak się stanie, zasiłek zostanie zmniejszony lub zabrany.

Emerytury pomostowe

Powyżej była mowa o świadczeniach "pomostowych" na warunkach ogólnych. Wcześniejsze świadczenie z ZUS mogą jednak otrzymać także niektóre grupy pracowników. Dotyczy to osób, które wykonywały prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w pełnym wymiarze czasu pracy. Te grupy pracowników są wyszczególnione w załącznikach do ustawy (Ustawa o emeryturach pomostowych Dziennik Ustaw z 2008 roku, nr 237, pozycja 1656).
Są tam wymienione m.in. prace pod ziemią, pod wodą, na wodzie i w powietrzu, w warunkach gorącego i zimnego otoczenia, podwyższonego ciśnienia. Są także ciężkie prace fizyczne związane na przykład z bardzo dużym obciążeniem, w tym prace rybaków morskich, prace w powietrzu wykonywane w samolotach przez personel pokładowy, prace garbarskie bezpośrednio przy obróbce mokrych skór, prace fizyczne w kanałach ściekowych itd.

Kto na pomoście?

Z możliwości przejścia na emeryturę pomostową na ogólnych zasadach może skorzystać pracownik, który: urodził się po 1948 r., ukończył 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna), wykaże co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, posiada okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn i rozwiąże dotychczasowy stosunek pracy.

W niektórych przypadkach uprawnieni do emerytury pomostowej mogą zakończyć pracę nawet na dziesięć lat przed ustawowym wiekiem emerytalnym. Dotyczy to na przykład osób zatrudnionych w hutnictwie, dokerów pracujących bezpośrednio w ładowniach statków, a także nurków czy rybaków morskich i pilotów. Na pomostówki przechodzić też mogą niektórzy pracownicy kolei, np. maszyniści, kierownicy pociągów, dyżurni ruchu czy funkcjonariusze Straży Ochrony Kolei. Po przejściu na emeryturę pomostową można dodatkowo pracować, jednak nie w swoim zawodzie. Trzeba też oczywiście bardzo uważać na wspomniane uprzednio limity zarobków, których przekroczenie będzie miało wpływ na zmniejszenie lub nawet zawieszenie świadczenia.

Marian Cholewiński

[email protected]