Na trzecim miejscu

Nieruchomości komercyjne w Europie Środkowej i Wschodniej

   Analitycy przewidują, że w tym roku Słowacja, która zajmuje czwarte miejsce, zmniejsza dystans dzielący ją od Polski i prawdopodobnie wejdzie na trwałe do grupy najatrakcyjniejszych państw. Przytoczone oceny pochodzą z raportu "Wschodząca Europa", przeprowadzonego przez europejski dział firmy Cushman & Wakefield - światowej firmy specjalizującej się w świadczeniu usług związanych z nieruchomościami. Raport_sporządzono z uwzględnieniem około 50 czynników politycznych, gospodarczych i związanych z nieruchomościami, które wpływają na wzrost i stabilność sektora nieruchomości w poszczególnych krajach.
   Raport "_Wschodząca Europa" opublikowano po raz pierwszy w 2003 r., na rok przed wstąpieniem Czech, Estonii, Węgier, Łotwy, Litwy, Polski, Słowacji i Słowenii do Unii Europejskiej. Analiza uwzględnia również Bułgarię i Rumunię (ich członkostwo w UE planowane jest na lata 2007-2008); Chorwację i Turcję - kraje kandydackie oraz Rosję, która na początku 2005 r. podpisała z UE umowę o stworzeniu "Wspólnej Przestrzeni Gospodarczej" w celu promowania handlu i inwestycji pomiędzy tymi dwiema gospodarkami. - Europa Środkowa i Wschodnia są jednym z najbardziej dynamicznych regionów gospodarczych świata, który oferuje wiele możliwości zarówno międzynarodowym i lokalnym graczom na rynku nieruchomości komercyjnych, jak i szerszemu środowisku biznesowemu - powiedział David Hutchings, szef Działu Badań Europejskich w C&W/H&B.

Dwukrotnie większe

stopy zwrotu

   Tempo wzrostu gospodarczego państw, które przystąpiły do UE w 2004 r., będzie w tym roku dwukrotnie szybsze od tempa rozwoju Europy Zachodniej. Następnym krokiem dla wielu nowych członków UE jest przyjęcie euro. - Niektóre państwa są bardziej zaawansowane niż inne, ale wejście do strefy euro będzie dodatkowym wsparciem dla inwestycji zagranicznych i stóp zwrotu na rynku nieruchomości komercyjnych - mówi David Hutchings.
   Największy wzrost gospodarczy w regionie odnotowuje się na wschodnich krańcach Europy: 5,7 proc. w Rosji, 5,6 proc. w Rumunii, 5,4 proc. w Bułgarii i 5,3 proc. w Turcji. Komentując potencjał inwestycyjny państw z krańców Europy Wschodniej, Charles Taylor z budapeszteńskiego biura grupy rynków kapitałowych C&W/H&B akcentuje: "Stopy zwrotu na tych rynkach są bardzo atrakcyjne - dwukrotnie większe niż w starej Europie. Zachęciło to inwestorów do radykalnej zmiany oceny ryzyka inwestycyjnego i większego zainteresowania tym regionem". Wraz z ewolucją tych rynków i większą integracją z Europą Zachodnią stopy zwrotu z inwestycji będą się szybciej zmniejszać niż obserwowaliśmy to w Europie Środkowej. Zyskiwać będą podmioty, które weszły na rynek we wczesnych etapach rozwoju tych rynków.
   Spośród państw z krańców Europy Wschodniej wyróżnia się Rosja pod względem wielkości rynku liczącego 143 miliony mieszkańców i dynamicznej gospodarki. - Przyszłość polityczna i gospodarcza tego kraju jest niezwykle ważna dla dobrego stanu i sukcesu gospodarki europejskiej - _mówi David Hutchings. Zagraniczni inwestorzy i firmy nie mogą ignorować wielkości i tempa zmian na rynku rosyjskim. Przewidujemy duży wzrost w Rosji ze względu na jej ogromne zasoby naturalne, niewykorzystany potencjał i położenie geograficzne.
   Stopy zwrotu z nieruchomości biurowych w Moskwie są około dwukrotnie wyższe od stóp zwrotu w stolicach zachodnioeuropejskich i wynoszą od 11,5 do 12,5 proc. i są o 50 proc. wyższe niż w innych stolicach wschodzącej Europy. - Stopy zwrotu będą spadać w kolejnych kilku latach, ponieważ czynsze pozostają na wysokim poziomie, wzrasta zaufanie inwestorów i poprawia się finansowanie - _podkreśla Mark Stiles, dyrektor generalny Cushman & Wakefid Stiles & Riabokobylko (C&W/S&R), rosyjskiego oddziału C&W/H&B.

IKEA w czołówce

inwestujących w Moskwie

   Na tle moskiewskiego nieba można obecnie dostrzec wiele dźwigów. Planowany jest nowy okręg biznesowy w centrum Moskwy, gdzie Mirax City buduje najwyższą wieżę Europy - Federation Tower. Obiekt o zróżnicowanym przeznaczeniu (biura/mieszkania/hotel) ma łączną powierzchnię 340,9 tys. m kw. Ukończenie pierwszego etapu zaplanowano na koniec roku 2006. Jednak szczególnie dynamiczny jest rynek powierzchni handlowych w Rosji liczący ponad 1,3 mln m kw. powierzchni w centrach handlowych, która zostanie oddana w latach 2005-2006. Jednym z najbardziej aktywnych deweloperów jest IKEA, która otworzyła już trzy duże centra, każde o powierzchni ponad 150 000 m kw.; w latach 2005-2006 na terenie całej Rosji zostaną otwarte cztery kolejne centra. (M)

Ranking Rynków nieruchomości komercyjnych

"wschodzących" państw Europy

Ranking 2005
Ranking 2004
Kraj
Zmiana 2004 - 2005
1
1
Czechy

2
2
Węgry

3
3
Polska

4
4
Słowacja

5
5
Estonia

6
7
Rosja

• 7
  8
  Łotwa
• 8
  6
  Litwa
• 9
  12
  Rumunia
• 10
  10
  Bułgaria

11
11
Chorwacja

12
9
Słowenia

• 13
  13
  Turcja

= bez zmian w rankingu w porównaniu do ubiegłego roku

• do góry w rankingu w porównaniu do ubiegłego roku
  - w dół rankingu w porównaniu do ubiegłego roku