Na udeptanej ziemi

Filozofowie, biolodzy, matematycy, fizycy

W salach Polskiej Akademii Umiejętności odbyła się IX Krakowska Konferencja Metodologiczna "Struktura i emergencja".

   Organizatorem konferencji, tak jak poprzednich, był ks. prof. Michał Heller, dyrektor Ośrodka Badań Interdyscyplinarnych Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.
   - Interesują nas zagadnienia z metodologii nauki albo - inaczej mówiąc - filozofii nauk.
Nasze spotkania mają bardzo silny aspekt interdyscyplinarny i w pewnym sensie są dość wyjątkowe na skalę polską, bo gromadzą przedstawicieli dziedzin, którzy rzadko ze sobą rozmawiają, takich jak: filozofowie, biolodzy, matematycy, fizycy. Wprawdzie mówią oni innymi językami, bo inna jest ich przeszłość naukowa, ale potrafią się zrozumieć, a jeśli nie potrafią, to rozumieją, dlaczego się nie rozumieją - mówi prof. Michał Heller.
   Właśnie dlatego konferencje organizowane przez prof. Hellera są dość wyjątkowe: przyjeżdżają ludzie z różnych miast Polski, prawie ze wszystkich ośrodków akademickich, a kto raz przyjedzie, przyjeżdża potem zawsze.
   - Prof. Roman Duda, powiedział mi w prywatnej rozmowie: "Lubię tu przyjeżdżać, bo staję na udeptanej ziemi, na której mogę się zmierzyć z kolegami z innych dyscyplin, z którymi na ogół nie rozmawiam, a z którymi trzeba skonfrontować poglądy". Zwłaszcza jest to ważne dla filozofii, która z natury rzeczy jest trochę nauką syntetyczną i lubi czerpać z rozmaitych specjalności - opowiada prof. Heller.
   I tak się dzieje. Przed referatem dr. Jacka Dębca (z Center for Neural Science, New York University) zatytułowanym "Struktura świata w strukturach mózgu", prof. Elżbieta Kałuszyńska mówiła o modelach świadomości z punktu widzenia filozofa. Dwa komplementarne referaty będące punktem wyjścia do dyskusji. Jedno jest pewne w tym przypadku: nauka o mózgu pomaga filozofii zrozumieć niezwykły fenomen świadomości. Prof. Heller dąży konsekwentnie do próby stworzenia wspólnego języka nauk, aby poszczególne dziedziny mogły się rozumieć.
   A co z możliwością stworzenia syntezy? - Trudno zorganizować sympozjum, które stworzyłoby genialną syntezę. Synteza jest procesem powolnym i tu niezastąpione są ludzkie mózgi, którymi trzeba stworzyć pewną okazję oddziaływania - odpowiada prof. Heller.
   Wymownym świadectwem pewnego sukcesu poszczególnych konferencji są książki, jakie wydawane są po każdym spotkaniu. W zaszłym roku była konferencja "Informacja a rozumienie", właśnie ukazała się książka, która jest jej podsumowaniem i każdy filozof, uczony który chce zrozumieć, na czym polega rozumienie, znajdzie tam dla siebie wiele ciekawych poglądów.
   Doskonale koresponduje to z koncepcją filozofii reprezentowanej przez prof. Hellera i jego współpracowników: nie tworzyć jakiś abstrakcji odgórnych, ale przez kontakt z innymi naukami dowiadywać się, jaki jest ten świat, aby potem zadawać ciekawe filozoficzne pytania i je rozwiązywać. MARIAN NOWY