Nad ryterskim traktem pieje kur

Piękne góry, malowniczo wcięte doliny, liczne szlaki: piesze i rowerowe, wspaniała przyroda, ale też średniowieczna warownia, spływ Popradem, rezerwat przyrody Baniska, Gminny Park Ekologiczny, ABlandia Park Linowy Rytro oraz stacja narciarska „Ryterski raj” - takimi oto atrakcjami kusi ziemia ryterska. Latem i zimą.

Czy skarbów w lochach warowni wciąż strzeże niebezpieczny kogut, spod gruzowiska kamieni wydobywa się jęk górnika, a po murach błąka się biała dama? Najłatwiej się o tym przekonać, wybierając się do Rytra.

Kiedy zamek powstał? Kroniki o tym nie wspominają. Wiadomo jedynie, że już w XII stuleciu od kupców podążających doliną Popradu pobierano u jego podnóża niemałe opłaty. Czym w ówczesnych czasach handlowano? Węgierską miedzią i przednimi tokajskimi winami, ale też wielicką solą i olkuskim ołowiem.

Wiek później na wyniosłym wzgórzu stała już solidna kamienna wieża o średnicy około 10 m. To wokół niej zaczął powstawać zamek, a jako potencjalnych jego fundatorów wymienia się m.in. króla Wacława II, a także kasztelana sądeckiego Piotra Wydżgę. Legendy wspominają też o niemieckich rycerzach-rabusiach.

Warownia ponad popradzkim traktem po raz pierwszy na kartach dziejów pojawiła się w 1312 r. Wzmianka o niej pochodzi z przywileju Władysława Łokietka dla starosądeckich klarysek. Władca zezwala im na pobieranie cła „prope castrum Ritter” („pod zamkiem Ritter”). Niestety, później los nie był dla niej łaskawy. Do jej zniszczenia doszło podczas najazdu wojsk Rakoczego. Opuszczona, ruiną była już w XVII wieku.

A samo Rytro? Obecnie to niewielka, ale urocza miejscowość letniskowa. Położone jest na malowniczym, przełomowym odcinku Popradu, który dzieli gminę na dwie części. Część zachodnia jest rozrzucona na łagodnych stokach Radziejowej, część wschodnia wspina się na strome zbocza Makowicy. Rytro oferuje doskonałe warunki wypoczynku. I to o każdej porze roku.

Tutaj także znajduje się ostatni przystanek trasy spływu łodziami po Popradzie. Jest też profesjonalny park linowy, a w nim kilkadziesiąt platform, kładek i innych przeszkód i zjazdów na linach.

Wiele szlaków rowerowych i konnych pozwala na uprawianie tej formy turystyki. Jest też sporo ścieżek turystycznych. Wystarczy choćby wspomnieć „Rogasiowy szlak” upamiętniający najsłynniejszego polskiego jelonka, czy Szlak im. Hrabiego Adama Stadnickiego, poprowadzony przez najbardziej dzikie leśne ostępy.

Podczas wędrówki górskimi szlakami łatwo zobaczyć dorodnego jelenia czy wypatrzyć tropy dzika. Ważniejsze jest jednak to, że wiele drobnych gatunków zwierząt i roślin rzadko widywanych w innych częściach kraju, tutaj można napotkać bez większego kłopotu. Nawet początkujący przyrodnik może ujrzeć na spacerze okazałe motyle czy wspaniałe łąki pełne storczyków.

Wycieczka do Doliny Życzanowskiego Potoku pozwoli poznać geologiczną strukturę gór. Wzdłuż niej wytyczono bowiem wspomniany już szlak przyrodniczy im. Hrabiego Stadnickiego. Biegnie on dnem głębokiego jaru, a brzegi piętnastometrowej przepaści spina wysoki drewniany most o niespo-tykanej konstrukcji, jakby żywcem przeniesionej w te strony z… Dzikiego Zachodu.

Dolina Roztoki wcina się głęboko w północno-wschodnią część pasma Radziejowej, a płynący jej dnem potok tworzy malownicze przełomy. Jest ostatnią wielką doliną Beskidu Sądeckiego, którą ominęły melioracje czy regulacje koryt.

Nic więc dziwnego, że niewielkie stawy i oczka wodne pełne są życia. Na podmokłych łąkach zachowała się roślinność bagienna, w tym sześć gatunków storczyków z rzadkim storczykiem kruszczykiem błotnym.

I jak tu nie zakochać się w ziemi ryterskiej.

WIDEO: Paweł Sudoł: Zdjęcia lotnicze ze śmigłowca były droższe dla produkcji od tych z drona
Źródło: Dzień Dobry TVN