Nadmiar obowiązków i wypalenie zawodowe

Z badania przeprowadzonego przez Hays Poland (raport „Nadgodziny. Ile tak naprawdę pracujemy i jak to się odbija na naszym zdrowiu?” jest dostępny pod adresem: hays.pl/badania/nadgodziny) wynika, że niemal 75 proc. zatrudnionych pracuje w nadgodzinach.

Większość zabiera również pracę do domu i wykonuje obowiązki zawodowe w weekendy. Pracę w nadgodzinach zadeklarowało 74 proc. pracowników zatrudnionych na pełny i pół etatu, 72 proc. indywidualnych przedsiębiorców oraz 42 proc. zatrudnionych studentów.

W przypadku pracowników etatowych może to wynikać z niesatysfakcjonującej efektywności pracy lub nadmiernego obciążenia obowiązkami zawodowymi. Pracując w oparciu o sztywne ramy czasowe łatwiej jest ocenić, czy i w jakim wymiarze przekroczyło się kodeksowy czas pracy.

Jeśli chodzi o indywidualnych pracodawców, często mamy do czynienia z płynną granicą pomiędzy czasem pracy oraz prywatnym, co utrudnia naliczenie nadgodzin. Niewielki procent studentów pracujących w nadgodzinach to rezultat specyfiki zajmowanych przez nich stanowisk, które często nie wymagają wieloletniego doświadczenia oraz pełnej samodzielności w działaniu. Tym samym nie przewidują one szerokiego zakresu obowiązków, podwyższającego ryzyko pracy w nadgodzinach.

Zdaniem Michała Młynarczyka, dyrektora zarządzającego Hays Poland, częstotliwość występowania nadgodzin nie musi wynikać jedynie z nadmiernego obciążenia pracą.

− Polacy dużo pracują, ale jest to rezultatem wielu czynników. Powodem przedłużonego czasu pracy bywa niesatysfakcjonująca efektywność, nierzadko wynikająca z nieodpowiedniej strategii zarządzania personelem. Co więcej, polska kultura pracy przyzwala na liczne wyjścia w czasie pracy, co przekłada się na wydłużenie czasu potrzebnego na realizację zadań - mówi Młynarczyk.

Odpowiedzi respondentów badania pokazują, że ponad połowa pracowników (54 proc.) nie otrzymuje za nadgodziny wynagrodzenia - pracodawcy preferują rekompensatę w formie czasu wolnego. Nasuwa się też pytanie o działania firmy w celu zachowania równowagi pomiędzy życiem zawodowym a osobistym pracowników.

- W efektywnej równowadze nie tyle chodzi o równowagę w czasie przeznaczanym na pracę, co o jakość tego czasu oraz poziom zaangażowania i uwagi - dodaje Młynarczyk. - Można dużo pracować, a jednocześnie zorganizować sobie życie w sposób dający poczucie równowagi. Pracownicy coraz częściej oczekują od firmy, że im to ułatwi. W rankingach popularności przodują te, które wprowadziły rozwiązania pomagające pracownikom efektywnie wykorzystywać czas, np. pracę z domu, elastyczny czas pracy, czy rozliczenie za efekty pracy, a nie za czas w niej spędzony.

Długotrwała praca w godzinach nadliczbowych zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia. Do wysnucia podobnych wniosków skłaniają także odpowiedzi respondentów badania Hays Poland. Aż 62 proc. osób pracujących w nadgodzinach cierpi na dolegliwości związane z wykonywaną pracą. Najczęściej wskazywanymi przypadłościami są podenerwowanie i irytacja (65 proc.), brak sił i apatia (46 proc.), problemy z koncentracją, kłopoty ze snem (45 proc.). Respondenci wskazywali też na objawy ogólnego pogorszenia zdrowia, m.in. bóle głowy i żołądka, niską odporność, problemy z kręgosłupem.

− Nadgodziny i gorsze samopoczucie to prosta droga do wypalenia zawodowego. Znika zaangażowanie i motywacja, a pojawia się zrezygnowanie i niska efektywność pracy - twierdzi Michał Młynarczyk. - Przedsiębiorstwa coraz przychylniej patrzą na kwestie work-life balance oraz starają się dostosować kulturę pracy do oczekiwań przedstawicieli najmłodszych pokoleń. Pod tym względem przodują firmy międzynarodowe oraz firmy z branży technologicznej. Z drugiej strony, rynek pracownika jest silnym motorem zmian, ponieważ coraz częściej pracownicy zwracają uwagę na czas pracy oraz jej organizację.