Najcenniejsze drzewa pod specjalną ochroną

Jest ich obecnie w Krakowie 290, a ma jeszcze przybyć co najmniej kilkadziesiąt. Miejscy urzędnicy aktualizują właśnie listę pomników przyrody i zachęcają mieszkańców do składania wniosków w tej sprawie. - To dobry kierunek, ale akcja powinna być szerzej rozpropagowana - komentuje Mariusz Waszkiewicz, szef krakowskiego Towarzystwa na Rzecz Ochrony Przyrody.

Przypomnijmy, ustanowienie pomnika przyrody to szczególna forma ochrony m.in. drzew o wyjątkowej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej czy krajobrazowej. Kraków znajduje się tu w czołówce polskich miast. Obecnie mamy 290 pomników przyrody (najwięcej w Podgórzu - ponad 120). Są wśród nich m.in. dęby, wiązy, lipy, platany, klony, kasztanowce, jesiony, buki i topole.

Zdaniem Mariusza Waszkiewicza mogłoby ich jednak być znacznie więcej, nawet dwa razy tyle co obecnie. Podkreśla on, iż trzeba korzystać z takiej formy ochrony - tym bardziej, że zostały zliberalizowane przepisy dotyczące wycinek. - Stare, okazałe drzewa mają dużo większą wartość przyrodniczą, ale też oczyszczają powietrze w znacznie większym stopniu niż młode - wyjaśnia Waszkiewicz. - Takie np. 20-letnie drzewo nigdy nie zrekompensuje utraty potężnego dębu czy buka - dodaje.

Wszystko wskazuje na to, że pomników przyrody w Krakowie przybędzie. Tylko w styczniu ustanowiono 16 nowych, a magistracki Wydział Kształtowania Środowiska tworzy listę kolejnych „kandydatów” do tej formy ochrony. Na razie jest na niej kilkadziesiąt drzew, np. kasztanowce na alei Wędrowników, dęby w parku Jerzmanowskich, aleja grabowa w Pleszowie, kasztanowce w parku Lotników, dąb przy Forcie Sidzina.

- Czynimy starania, by jak najwięcej drzew, szczególnie tych zagrożonych wycinką, zostało objętych ochroną pomnikową - informuje Jan Machowski z krakowskiego magistratu. Wyjaśnia, że dlatego urząd zwrócił się m.in. do wszystkich rad dzielnic, konserwatora zabytków, Komisji Dialogu Obywatelskiego ds. Środowiska (zasiadają w niej przedstawiciele organizacji pozarządowych) z prośbą o wskazanie drzew, które mogłyby być pomnikami przyrody.

Również mieszkańcy mogą zgłaszać do Wydziału Kształtowania Środowiska wnioski w tej sprawie. Wystarczy podać lokalizację drzewa (adres, nr działki), jego gatunek i obwód na wysokości 130 cm, właściciela działki i kontakt do osoby zgłaszającej.

Urzędnicy liczą na to, że znajdą się mieszkańcy, którzy chcieliby mieć w swoim ogrodzie pomnik przyrody (z 290 krakowskich drzew, które posiadają ten status, kilkadziesiąt rośnie na terenach prywatnych). Na razie jednak zainteresowanie jest małe. - Bo ludzie nie wiedzą o akcji magistratu. Ona musi być szerzej rozpropagowana - zwraca uwagę Mariusz Waszkiewicz. - Nie znamy przecież każdego skrawka zieleni w mieście. To mieszkańcy powinni wskazywać cenne okazy - dodaje. Do akcji można byłoby włączyć choćby szkoły: np. dzieci szłyby z nauczycie-lem do parku, gdzie uczyłyby się rozpoznawania gatunków drzew, a przy okazji szukałyby „kandydatów” na pomniki przyrody.

Akcja promocyjna to jednak nie wszystko. Waszkiewicz wskazuje, że trzeba jeszcze wypracować m.in. mechanizmy wsparcia - by mieszkańcy nie obawiali się pomników przyrody, by nie uważali ich za kłopot, ale wręcz przeciwnie. - Osobom, które się zgodzą na ustanowienie pomnika przyrody na swej działce, urzędnicy mogliby oferować np. pomoc w pielęgnacji drzewa czy obniżenie podatku od nieruchomości - proponuje szef TnROP. I dodaje, że za tym wsparciem powinien też iść nadzór nad cennymi okazami: - Bo co z tego, że ustanowimy ich dużo, skoro nie będzie miał kto o nie dbać.

Jak informuje magistrat, obecnie jest przygotowywana kampania edukacyjna dotycząca zieleni, sposobów jej pielęgnacji itp. Urzędnicy będą zachęcać krakowian do ochrony drzew, pokazując, jak ważną rolę pełnią one w mieście, jakie korzyści dają nowe nasadzenia itp. - Będziemy również m.in. zwiększali ilość nasadzeń na terenach gminnych i sukcesywnie przygotowywali tereny pod nowe nasadzenia - zapowiada Machowski.

[email protected]