Najważniejszy jest człowiek

Rozmowa z ks. dr. hab. WŁADYSŁAWEM ZUZIAKIEM, dziekanem Wydziału Filozofii Papieskiej Akademii Teologicznej

   - W nauczaniu społecznym Jana Pawła II najważniejszy jest człowiek i jego podstawowe prawa. Jan Paweł II, niegdyś wykładowca etyki społecznej w Krakowie, nieustannie zwracał uwagę na godność osoby ludzkiej. Oznacza to, że zarówno państwo, jak i wszelkie systemy społeczne mają służyć człowiekowi. Może tego rodzaju humanistyczna wizja państwa i polityki wydaje się zbyt idealistyczna, ale jest ona wciąż aktualna i bardzo potrzebna, zwłaszcza w krajach Ameryki Łacińskiej i Afryki, gdzie mamy do czynienia z jawną niesprawiedliwością społeczną.
   - Jakie przesłanie wynika z tej doktryny dla przeciętnego człowieka?
   - Wydaje mi się, że w obecnym okresie, kiedy duża grupa ludzi w Polsce żyje na poziomie minimum socjalnego, nauka Jana Pawła II jest wyraźnym apelem o udoskonalenie polityki państwowej skierowanej w stronę najuboższej warstwy naszego społeczeństwa. Ludzie najbardziej pokrzywdzeni czy też pogubieni z powodu nagłych transformacji społeczno-politycznych w Polsce byli i są przekonani, że jedyny ich prawdziwy obrońcą to Ojciec Święty Jan Paweł II.
   - Gdzie, w jakich encyklikach zawarte jest to papieskie przesłanie?
   - Podstawowe encykliki społeczne Jana Pawła II to Centesimus Annus i Sollicitudo Rei Socialis. Jan Paweł II przypomina w nich, że dobra ziemi powierzone są całej ludzkości. Oznacza to, że dostęp do nich mają nie tylko najbardziej zaradni, przedsiębiorczy, ale wszyscy ludzie. Oczywiście rodzi się tutaj problem wytwarzania dóbr i ich dystrybucji, ale kiedy papież pisze, że "człowiek jest drogą Kościoła", oznacza to, że Kościół poprzez swoje nauczanie nie tylko interesuje się wciąż człowiekiem, lecz równocześnie chce wskazać ludziom odpowiedzialnym za dobro wspólne podstawowe zasady oparte na sprawiedliwości społecznej.
   - Jakie były główne wątki poruszane na wspomnianej konferencji? Co jest celem tego typu spotkań?
   - Żyjemy w czasach, w których człowiek wystawiony jest na rozmaite zagrożenia i pokusy. Ich źródłem jest nader często niewłaściwe rozumienie przez niego siebie samego, stworzonego na obraz i podobieństwo Boże i wezwanego do uszanowania tej godności zarówno w sobie, jak i w swoim bliźnim. Biblijne _"czyńcie sobie ziemię poddaną" _ma być zatem realizowane w kontekście wyznaczonym przez ewangeliczne przykazanie miłości Boga i bliźniego. Przypomnienie tej prawdy o człowieku chroni przed nieufnością wobec wolności i przedsiębiorczości osoby ludzkiej. Nieufność ta rodzi etatystyczne przekonanie, iż nic tak dobrze nie służy obywatelom jak wszechobecne i wszechmocne państwo. Poprawna antropologia zabezpiecza przed takim podejściem do wolnego rynku postrzeganego jako niezawodny mechanizm budowy raju na ziemi. To tylko kilka ważniejszych wątków z doktryny społecznej Jana Pawła II, które były omawiane w trakcie konferencji. Chciałbym podkreślić, że organizatorzy sesji poświęconej testamentowi Jana Pawła II w kwestii spraw społecznych potrafili zebrać nie tylko wykładowców katolickiej nauki społecznej, ale i przedstawicieli wydawnictw, które upowszechniają myśl Jana Pawła II w swoich publikacjach. Sprawy te są wciąż aktualne i są wyzwaniem zarówno dla Kościoła, środowiska akademickiego, polityków i ekonomistów, wrażliwych na sprawy współczesnego człowieka, który czuje się zagrożony z powodu bezrobocia, eutanazji i konfliktów międzynarodowych. Mam nadzieję, że tego rodzaju inicjatywy przyczynią się do budowania społeczeństwa obywatelskiego w naszym kraju.
Rozmawiała:
GRAŻYNA STARZAK
   Ks. dr hab. Władysław Zuziak był jednym z referentów Ogólnopolskiej Sesji Wykładowców Katolickiej Nauki Społecznej Wyższej Szkoły Filozoficzno-Pedagogicznej "Ignatianum" i Wydawnictwa WAM W Krakowie.