Nasza zapomniana królowa

Dnia 2 maja odbył się w kościele parafialnym Sanoka ślub króla Polski Władysława Jagiełły z panią kasztelanową z Pileckich, Elżbietą Granowską (…).

Elżbiecie wydawało się, że śni. Nie była już młodą kobietą. Właśnie kończyła czterdzieści sześć lat, ale nadal była ponętna, gibka i delikatna. Ponieważ była wdową, nie nosiła białej sukni ani welonu, lecz za to założyła białobłękitną szatę w kolorze nadziei, wysoko podcinaną pod piersiami, haftowaną złotą i srebrną nicią. Wyglądała jak prawdziwa królowa i taka się czuła (…).

Kiedy wsiadła do kolasy ciągnionej przez osiem białych koni, ogarnęła ją pewność, że ta właśnie chwila była apogeum tryumfu jej całego życia i że nigdy więcej nie będzie czuła takiej dumy i wdzięczności Bogu za okazane jej łaski - tak opisuje Alina Zerling Konopka ślub króla Polski w swej najnowszej powieści "Koło fortuny, czyli trzecia królowa". Powieści, którą czyta się z zapartym tchem, gdyż oparta jest na faktach, a dwór królewski, miłosne intrygi, dramaty i namiętności są przecież zawsze wdzięcznymi obiektami opisów.

Główny wątek powieści skupia się wokół losów trzeciej żony Jagiełły, córki matki chrzestnej króla. Od razu dodajmy: losów dramatycznych, pełnych miłości i rozpaczy zarazem, w których i zbrodnia odegrała ważną rolę. Losów z wielką pasją i talentem opisywanych przez autorkę, która ożywiła nam wielu historycznych bohaterów.

Dwa razy porwana
Kim była Elżbieta, której ojciec, Otto z Pilczy, zostawił po śmierci pokaźny majątek, czyniąc ją wówczas najbogatszą panną w kraju?

Jako kilkunastolatka uczestniczyła w ślubie króla z Jadwigą. Jej dalsze losy są nad wyraz interesujące. Będąc na Wawelu, poznała Wisła Czambora, który zauroczył ją bez reszty, porwał ukochaną i poślubił. Jak podają niektóre źródła, z takim obrotem sprawy nie chciał się pogodzić inny konkurent do ręki panny Pileckiej - Jańczyk Jańczykowicz-Hińczyński. Elżbieta została znów porwana, po czym poślubiona po raz drugi. Po śmierci Hińczyńskiego Elżbieta, wbrew swej woli, została wydana za Wincentego Granowskiego, z którym miała kilkoro dzieci. Granowski zmarł w pamiętnym 1410 roku.

Elżbieta często przebywała w pobliżu dworu. Decydowała nie tylko o tym jej pozycja finansowa, ale także przyjaźń z siostrą Jagiełły księżną Aleksandrą Mazowiecką. Podobno właśnie siostra króla podsunęła mu pomysł poślubienia Granowskiej. Monarcha często odwiedzał Elżbietę, ponoć obdarowywał ją prezentami.

Ślub w Sanoku
1 maja 1417 r. w Sanoku monarcha obwieścił posłom o swoich zamiarach małżeńskich i mimo ich gwałtownych sprzeciwów następnego dnia poślubił Elżbietę w kościele parafialnym.

19 listopada tegoż samego roku Elżbieta była koronowana na Wawelu przy istnej burzy, którą ta wiadomość wywołała wśród posłów królewskich i duchowieństwa.

Jakie były dalsze losy króla i królowej? Jaką żoną była Elżbieta, trzecia i zapomniana małżonka króla Władysława Jagiełły? Warto sięgnąć po tę książkę, by się o tym dowiedzieć. Powieść szczególnie zaciekawi tych, którym dzieje naszego kraju nie są obojętne. Tych, którzy cenią barwną epokę średniowiecza. Dramatyczne dzieje Elżbiety, jej pierwsza tragiczna, wielka miłość i gorzkie upokorzenie, osiągnięcie najwyższych zaszczytów i rozczarowanie, wreszcie walka z chorowitym ciałem i upływającym czasem - to, jak podkreśla autorka, główne wątki powieści.

Nielubiana przez naród
Elżbieta była królową zaledwie trzy lata. Ponoć nie była lubiana, niektórzy twierdzą, że była wręcz znienawidzona.
Być może dlatego jej przedwczesna śmierć spowodowała radość wielu. Do niesmacznych incydentów doszło nawet podczas pogrzebu, kiedy to część magnaterii demonstrowała swą radość z powodu śmierci królowej. Rozpaczał król, bo była jego ukochaną żoną, choć Jagiełło żonaty był czterokrotnie.

Smutne są pośmiertne losy królowej - nie wiadomo nawet, gdzie znajdują się jej prochy, choć do pochówku Stefana Batorego spoczywały w jednej z wawelskich kaplic. Usunięto je, by zrobić miejsce dla monarchy.

Dlaczego Elżbieta
Historia jest naszą przeszłością. Ludzie dawnych czasów żyli, kochali i myśleli podobnie jak my. Zawsze interesowały mnie powiązania międzyludzkie, człowiecze losy i przeżycia. Wielkie postaci naszej historii targane były wichrami nieszczęść i radości podobnie jak my w obecnych czasach. Czyny motywowane były indywidualnością każdej jednostki.

Dzieje Elżbiety Granowskiej, zapomnianej królowej polskiej, ukochanej żony Jagiełły, wydały mi się znakomitym przykładem powyższych rozważań. Zakrawają na romans "płaszcza i szpady", a jednak są prawdziwe.

Elżbieta żyła w okresie wielkich zmian, wydarzeń i nawałnic politycznych. Jest to opowieść nie tylko o jej losach, ale też o losach ludzi z nią związanych i całego narodu polskiego. Kochajmy naszą historię! - powiedziała nam autorka.

Nagrody dla Czytelników
Dla Czytelników, którzy w poniedziałek, 30 czerwca, o godz. 12 pierwsi dodzwonią się pod numer 12 6 888 301 i w kolejności podadzą imiona żon króla Jagiełły, mamy dwa egzemplarze książki z autografem autorki. "Koło fortuny, czyli trzecia królowa" wydało wydawnictwo My Book.

Autorka Alina Zerling Konopka, absolwentka polonistyki UJ, jest zapewne znana niektórym Czytelnikom, gdyż przed laty publikowała kilka artykułów w "Dzienniku Polskim", a także w "Przekroju". Jej wcześniejsze powieści historyczne to "Warna" - o turecko-węgierskim konflikcie w XV wieku oraz "Żony gubernatora Raffles" - opowieść o niezwykłych losach odkrywcy Singapuru.