Nasze prawa w rękach przeciwnika tortur?

W Sejmie ważą się losy tego, kto będzie nowym Rzecznikiem Praw Obywatelskich. Decyzja zapadnie w przyszłym tygodniu. Z punktu widzenia milionów Polaków to, kto zostanie RPO, może być ważniejsze niż to, kto zasiądzie w fotelu prezydenta RP.

Konstytucja daje każdemu z nas prawo zwrócenia się do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o pomoc, jeśli ograniczone zostaną nasze wolności lub władza naruszy przyznane nam prawa. - Dlatego tak fundamentalnie ważna jest ta instytucja - podkreśla były RPO prof. Andrzej Zoll.

Prawie nowy rzecznik
Właśnie upływa kadencja prof. Ireny Lipowicz. Miała ochotę na kolejną, lecz w Sejmie, który powołuje rzecznika (za zgodą Senatu), nie znalazła poparcia. Platforma wskazała tym razem Adama Bodnara, 38-letniego wiceprezesa Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, doktora prawa, wykładowcę na Uniwersytecie Warszawskim, członka rady dyrektorów Funduszu ONZ na rzecz Ofiar Tortur.

Poparł go także klub SLD, część posłów PSL i niezrzeszonych. Z tego wynika, że niemal na pewno zostanie nowym RPO, zwłaszcza iż w Senacie PO ma większość mandatów.

Bodnar przede wszystkim pochwalić może się tym, że poparcia udzieliło mu prawie 50 organizacji pozarządowych. - Ma wszelkie kompetencje, a od lat jest rzeczywistym rzecznikiem praw człowieka - podkreśla Katarzyna Szymielewicz, prezes fundacji Panoptykon.

Mikołaj Pietrzak, przewodniczący Komisji Praw Człowieka przy Naczelnej Radzie Adwokackiej także zachwala Bodnara: - To polska lokomotywa w działaniach na rzecz ochrony praw człowieka.

Na straconej pozycji?
Bodnar rywalizuje z Zofią Romaszewską, fizykiem z wykształcenia, legendarną działaczką opozycji antykomunistyczej od lat 70., dziś szefową biura porad prawnych "Dudapomoc" przy prezydencie elekcie Andrzeju Dudzie. Zgłosiło ją PiS.

Romaszewska zapowiada, że najważniejsza będzie dla niej naprawa sądów: - Działają fatalnie. Mamy w nich do czynienia z nierównym traktowaniem ze względu na status społeczny, zwłaszcza materialny. Sędziowie czują się bezkarni. Gdy się ich krytykuje, podnoszą gwałt, że to uderzenie w niezawisłość. Tymczasem sędzia to taki sam człowiek jak my wszyscy i dlatego należy się mu przyglądać.

Pomysły Bodnara
Dr Bodnar również deklaruje podjęcie działań w celu uczynienia sądów przyjaźniejszymi dla ludzi. - Jako rzecznik zamierzam często włączać się do spraw sądowych obywateli - obiecuje. Planuje też podejmowanie działań na rzecz praw osób starszych, niepełnosprawnych, mniejszości seksualnych i wyznaniowych. Chce się zająć problemem bezdomności i przejrzystości działań władzy. Zapewnia, że nie będzie wchodził w spory światopoglądowe. Przyznaje przy tym, że sam nie ma nic przeciwko małżeństwom homoseksualnym. Ale nie zamierza optować za zmianą konstytucji, która stanowi, że małżeństwo to związek kobiety i mężczyzny.

Bodnar zamierza wypracować standardy polityki społecznej państwa. - Należałoby np. doprecyzować, co to jest "koszyk świadczeń gwarantowanych" w ochronie zdrowia. Albo co to znaczy, że państwo ma prowadzić politykę mieszkaniową zaspokajającą potrzeby obywateli.

Przeciwnicy zarzucają mu, że jest skrajnym lewicowcem, "młotem na PiS", choć to stronnictwo Jarosława Kaczyńskiego w zakresie polityki społeczno-gospodarczej prezentuje się jako formacja lansująca wszechpotęgę państwa. Z PiS-em łączą Bodnara konkretne sprawy. On, jako adwokat, a PiS, jako partia, bronili Piotra S., "Starucha", pseudokibica Legii Warszawa. Bodnar, podobnie jak PiS, wstawiał się za Telewizją Trwam, której nie wpuszczano na cyfrowy multipleks. Różni ich natomiast stosunek do uprawnień państwa wobec obywateli. Bodnar uważa, że państwo nie ma prawa zwiększać swoich kompetencji kosztem wolności obywateli.