Nauka ekologicznych zachowań wymaga czasu i pieniędzy

Fot. Urząd Marszałkowski

- Czy rolnictwo to pięta achillesowa Małopolski?

- Nie sądzę. Rolnictwo to raczej dodatkowa możliwość dla naszego regionu. Z 32 potraw regionalnych chronionych unijnymi certyfikatami 10 pochodzi z Małopolski. W produkcji jabłek jesteśmy liderem - nie tylko pod względem smaku, ale też jakości i ilości. Wyroby naszych mleczarni przebijają nawet te z Mazur. Mamy małe gospodarstwa rolne, średnio 3-hektarowe, co powoduje, że produkują one ekologiczną żywność, nawet jeśli nie potwierdzają tego odpowiednie certyfikaty.

- Rolnictwo ekologiczne? Przy smogu nie tylko w Krakowie?

- Aglomeracje miejskie, nawet takie jak Limanowa, Zakopane czy położona w typowo rolniczym terenie Dąbrowa Tarnowska mają przekroczone normy zanieczyszczeń. Jednak te zanieczyszczenia pojawiają się w okresie jesienno-zimowym, co wynika z wykorzystania do ogrzewania fatalnej jakości materiałów opałowych. Tego typu zanieczyszczenia nie mają jednak wpływu na jakość małopolskiej produkcji rolnej.

- Czy za 10 lat będziemy oddychać czystym powietrzem, a woda w większości rzek będzie nadawać się do picia?

- Wodę z wielu rzek pijemy już teraz. W ostatnich dwóch latach trzykrotnie zwiększyliśmy wielkość sieci kanalizacyjnej i dwukrotnie liczbę oczyszczalni ścieków, dzięki czemu mamy już wiele wód II i III klasy czystości. Efekty działalności inwestycyjnej już widać, i mimo że gospodarka rybacka utrudnia nam regulację wielu rzek i potoków, wkrótce będziemy w czystych i bezpiecznych rzekach hodować jesiotry.

- Czy nasz region nie doświadczy już takiej powodzi jak w ubiegłym roku?

- Nie da się jednoznacznie powiedzieć, że nie będzie nam grozić powódź. Klimat się zmienia, w ciągu godziny pojawiają się opady nawet powyżej 180 litrów na metr kwadratowy, które gdzieś muszą spłynąć. To oznacza, że potoki i rzeki, zwłaszcza górskie, muszą wystąpić z brzegów, ale za to na krótko. Gorzej jest na terenach nizinnych, np. w okolicach Dąbrowy Tarnowskiej, gdzie woda podczas zeszłorocznej powodzi stała nawet dwa tygodnie. Do takich sytuacji nie możemy dopuszczać i dlatego będzie realizowany program ochrony przeciwpowodziowej "Górnej Wisły" i inwestycje w Małopolsce będą wykonywane w pierwszej kolejności. Mamy też program budowy 67 zbiorników małej retencji, choć w tej sprawie polemizuje z nami Ministerstwo Środowiska, które opowiada się za suchymi polderami, wykorzystywanymi tylko do przejęcia nadmiaru wody w okresie zagrożenia powodziowego. Rządowy program dla dorzecza górnej Wisły i nasz program małej retencji powinny zapewnić bezpieczeństwo przeciwpowodziowe mieszkańcom naszego regionu.

- Jak zapewnić Małopolanom bezpieczeństwo ekologiczne? Jak ich przekonać do ekologicznych zachowań?

- Weźmy Zakopane. Tam powinno się pojawić dofinansowanie do systemu ogrzewania gazowego, bo jest ono mniej szkodliwe dla środowiska niż węglowe. Warto też sięgać po wody geotermalne, choć dotychczasowe doświadczenia pokazują, że takie wcale nie jest tańsze od tradycyjnych sposobów. Wielokrotnie na konwencie marszałków województw zwracałem uwagę na to, by odchodzić od modelu wyłącznie węglowego, a kopalnie, jeżeli już likwidować, to w takiej kolejności, że najpierw znikałyby te wydobywające węgiel najgorszej jakości. Niestety - ten węgiel jest najtańszy, bo leży najpłycej i najłatwiej go wydobyć. Zmiana zachowań wymaga wielu lat, np. nikt nie zdaje sobie sprawy z tego, że drewno spalane w kominkach powoduje jeszcze większe zanieczyszczenie pyłami niż węgiel.
Rozmawiał

Grzegorz Skowron

Małopolska będzie liderem

Dziś pod względem liczby gospodarstw ekologicznych Małopolska zajmuje trzecie miejsce. Za 10 lat nasz region powinien być liderem pod tym względem. Strategia zakłada także, że selektywnej zbiórce będzie podlegać 21,65 proc. odpadów komunalnych, gdy dziś - tylko 11,5 proc. W 2020 r. wodę z sieci wodociągowej będzie mieć 89 proc. Małopolan (dziś - 75,3 proc.), a do sieci kanalizacyjnej będzie podłączonych 61,8 proc. gospodarstw domowych (dziś - 51,9 proc.)