Nawet w kłopotach Polak pilnuje hipoteki

Polacy wyjątkowo poważnie podchodzą do swoich zobowiązań z tytułu kredytów mieszkaniowych. Dowodzą tego statystyki, a potwierdzają opinie ekspertów. Z badania przeprowadzonego na zlecenie Biura Informacji Kredytowej (BIK) wynika, że co piąty Polak ma lub miał w przeszłości kłopot ze spłatą kredytu albo pożyczki. Gdy zaś wziąć pod lupę osoby najaktywniej korzystające z usług finansowych, okaże się, że mniej lub bardziej poważne kłopoty ze spłatą zobowiązań miała niemal co dziesiąta osoba mająca kredyt mieszkaniowy i kilka innych produktów finansowych.

Kredyty mieszkaniowe, w tym zwłaszcza denominowane lub indeksowane we frankach szwajcarskich i innych walutach, są na samym szczycie swoistej piramidy spłacalności. Według najnowszych danych BIK (stan na 31 maja 2016_r.) ze wszystkich kredytów mieszkaniowych udzielonych pomiędzy 1 lipca 2000 r. a 26 sierpnia 2011 r. przeterminowanych o więcej niż 90 dni było zaledwie 7653 (1,3 proc. wszystkich kredytów mieszkaniowych). Jeszcze lepiej sytuacja przedstawiała się w grupie kredytów walutowych spełniających limit 350 tys. zł na jednego kredytobiorcę, a przeterminowanych o więcej niż 90 dni – odsetek ten wyniósł tylko 1,12 proc. (6433 kredyty).

– Jest to naturalne zjawisko, zważywszy na cel, na który Polacy w większości zaciągają kredyt mieszkaniowy – zauważa prof. Waldemar Rogowski, główny analityk kredytowy BIK. – Zaspokojenie warunków bytowych sobie i własnej rodzinie stawiane jest najwyżej w hierarchii potrzeb. To dlatego kredyt zaciągnięty na mieszkanie będzie spłacany nawet kosztem nieterminowego regulowania innych posiadanych rodzajów kredytów.

Piramida spłacalności
Na podstawie kolejnych badań to BIK stwierdził właśnie, że istnieje swego rodzaju piramida spła¬cal¬ności, czyli trend wskazujący rodzaj produktu kredytowego, na którym występuje pierwsze opóźnienie w przypadku pojawienia się problemów.
W ciągu całego 2015 r. u 9,6 proc. z objętych analizą kredytobiorców (65 tys.) wystąpiło opóźnienie powyżej 90 dni w spłacie jednego z posiadanych produktów kredytowych. U podstawy tej piramidy są najpowszechniejsze produkty finansowe: limit debetowy i kredyt gotówkowy. Kłopot ze spłatą (gdy opóźnienie w uregulowaniu zobowiązania wyniosło 90 dni) miał niemal co trzeci posiadacz limitu debetowego i co piąty spłacający kredyt gotówkowy.

Jak wskazują analitycy, oba te produkty finansowe wykorzystywane są do finansowania bieżących potrzeb konsumpcyjnych gospodarstwa domowego. – Należy przy tym zauważyć, że opóźnienie w terminowym regulowaniu długu kredytowego może wynikać również z niezależnych od gospodarstwa domowego przyczyn losowych, np. z nagłej utraty dochodów z powodu zwolnienia z pracy czy zdarzenia zdrowotnego, jak choroba czy wypadek – podkreśla prof. Rogowski.

Długi duże i małe
Według stanu na 31 maja 2016_r. łączna liczba czynnych kredytów mieszkaniowych wynosiła 2 177 238, z czego 71 proc. stanowiły kredyty złotowe, a 29 proc. kredyty walutowe. Jednocześnie ponad 15 mln Polaków posiada 27 mln czynnych rachunków kredytowych, z czego 54 proc. polskich kredytobiorców jest monoproduktowych, czyli są to osoby, które mają obecnie tylko jeden produkt kredytowy. Saldo do spłaty, jakie posiada ta grupa klientów, to 147 mld zł (26 proc. łącznego salda do spłaty wszystkich polskich kredytobiorców).

Oczywiście piramida ta jest odwrócona, gdy pod uwagę weźmie się wysokość zobowiązań. Łączne saldo do spłaty z tytułu wszystkich kredytów mieszkaniowych w tym samym czasie wynosiło 397,32 mld zł z czego: 58 proc. przypadało na kredyty złotówkowe, a 42 proc. na walutowe.

Stefan Kozłowski
[email protected]